Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), ngành thủy sản Việt Nam tiếp tục ghi nhận những tín hiệu tích cực trong năm 2024, thể hiện qua sự tăng trưởng về kim ngạch xuất khẩu và sản lượng. Mặc dù vậy, ngành vẫn đang đối diện với không ít thách thức, đòi hỏi sự chuyển đổi mạnh mẽ để đảm bảo phát triển bền vững.
Cụ thể, trong tháng 9, kim ngạch xuất khẩu thủy sản đạt gần 991 triệu USD, tăng 7,5% so với cùng kỳ năm trước. Tính chung 9 tháng đầu năm, tổng kim ngạch xuất khẩu đạt 8,33 tỷ USD, tăng 15,5% so với cùng kỳ năm 2023.
Về cơ cấu sản phẩm, tôm vẫn là mặt hàng chủ lực, mang về gần 3,4 tỷ USD, tăng 20% nhờ nhu cầu ổn định từ các thị trường lớn như Mỹ, Nhật Bản, EU và sự mở rộng đơn hàng tại châu Á. Cá tra cũng có mức tăng trưởng đáng kể, đạt hơn 1,6 tỷ USD, tăng gần 10%. Các mặt hàng cá biển, mực – bạch tuộc và nhuyễn thể có vỏ đều ghi nhận sự tăng trưởng, trong khi cá ngừ giảm nhẹ xuống 705 triệu USD do cạnh tranh gay gắt trên thị trường đại dương.
Tổng sản lượng thủy sản trong 9 tháng đầu năm ước đạt 7,72 triệu tấn, trong đó nuôi trồng chiếm hơn 1,3 triệu tấn và khai thác khoảng 1,8 triệu tấn, tăng bình quân 3,3%. Ông Vũ Tuấn Cường, Giám đốc Trung tâm Khảo nghiệm, Kiểm nghiệm, Kiểm định (Trung tâm 3K), cho rằng, bên cạnh điều kiện tự nhiên thuận lợi, năng lực chế biến và giá trị gia tăng ngày càng cao là những yếu tố quan trọng giúp thủy sản trở thành một trong những trụ đỡ của kinh tế nông nghiệp Việt Nam.
Mặc dù đạt được những kết quả khả quan, ngành thủy sản vẫn đang phải đối mặt với nhiều thách thức. Trong đó, vấn đề “thẻ vàng” IUU từ EU tiếp tục là một bài toán khó, gây ảnh hưởng đến uy tín và chi phí xuất khẩu của ngành. Ông Cường nhận định đây là một “phép thử” buộc ngành phải thay đổi mạnh mẽ, tương tự như giai đoạn vượt qua các tiêu chuẩn quốc tế như HACCP hay GlobalGAP.
Bên cạnh đó, từ ngày 1/1/2026, một số nghề cá của Việt Nam có thể bị hạn chế xuất khẩu sang Mỹ theo Đạo luật Bảo vệ Động vật có vú Biển (MMPA) do chưa đáp ứng yêu cầu bảo tồn. Các sản phẩm nằm trong danh mục này bao gồm cá ngừ, cá kiếm, mực, cá mú, ghẹ và cá thu.
Trước những thách thức này, tại phiên họp Ban Chỉ đạo quốc gia về chống khai thác IUU gần đây, Tổng thư ký VASEP Nguyễn Hoài Nam nhấn mạnh sự cần thiết của việc chuyển đổi ngành theo hướng minh bạch và bền vững. Các giải pháp được đưa ra bao gồm số hóa chuỗi cung ứng để kiểm soát nguồn nguyên liệu, mở rộng hệ thống cảng cá đạt chuẩn và hoàn thiện khung pháp lý thống nhất để quản lý nghề cá hiệu quả hơn. Ông Nam cho rằng việc số hóa sẽ giúp củng cố niềm tin với đối tác quốc tế, trong bối cảnh các thị trường nhập khẩu ngày càng khắt khe về truy xuất nguồn gốc.
Nhằm thúc đẩy sự minh bạch và hội nhập, hai triển lãm quốc tế VietShrimp Asia 2026 và Aquaculture Vietnam 2026 sẽ được tổ chức đồng thời tại TP.HCM vào tháng 3 năm 2026. Ông Cường cho biết đây là cơ hội để ngành thủy sản khẳng định vị thế, kết nối đối tác và mở rộng thị trường.
Bà Rose Chitanuwat, Giám đốc khu vực ASEAN của Informa Markets, cho biết Việt Nam được chọn đăng cai hai triển lãm quốc tế ngành lớn nhờ quy mô sản xuất lớn và năng lực công nghệ ngày càng cải thiện. Bà kỳ vọng triển lãm sẽ là diễn đàn để doanh nghiệp, nhà quản lý và người nuôi trao đổi giải pháp nâng cao chất lượng và hướng tới xuất khẩu bền vững, đồng thời cung cấp các công nghệ hiện đại và thân thiện với môi trường.
Trong bối cảnh hội nhập sâu rộng và yêu cầu ngày càng cao từ thị trường quốc tế, ngành thủy sản Việt Nam đang đứng trước cơ hội và thách thức đan xen. Sự chủ động đổi mới, ứng dụng công nghệ và tăng cường liên kết chuỗi giá trị sẽ là chìa khóa để ngành vượt qua khó khăn, phát triển bền vững và giữ vững vị thế trên thị trường toàn cầu.
Admin
Nguồn: VnExpress
