Giãn tĩnh mạch thực quản, tình trạng các tĩnh mạch dưới niêm mạc thực quản phình to do tăng áp lực tĩnh mạch cửa, thường là hậu quả của xơ gan nặng.
Thạc sĩ, bác sĩ Trần Thường Duy từ Đơn vị Nội soi Tiêu hóa, Phòng khám Đa khoa Tâm Anh Quận 7, cho biết bệnh thường diễn tiến âm thầm, không có triệu chứng rõ rệt cho đến khi biến chứng vỡ tĩnh mạch và chảy máu ồ ạt xảy ra. Để phát hiện bệnh, các phương pháp chẩn đoán hình ảnh và nội soi đường tiêu hóa trên (thực quản – dạ dày – tá tràng) đóng vai trò quan trọng.
Dưới đây là một số biến chứng nguy hiểm có thể phát sinh từ giãn tĩnh mạch thực quản:
Vỡ giãn tĩnh mạch thực quản và xuất huyết tiêu hóa là biến chứng cấp tính và nguy hiểm nhất. Áp lực tĩnh mạch tăng cao có thể khiến mạch máu bị giãn vỡ, dẫn đến chảy máu ồ ạt. Các dấu hiệu bao gồm nôn ra máu (ói máu), đi ngoài phân đen, huyết áp tụt, chóng mặt và ngất xỉu. Bác sĩ Duy nhấn mạnh, nếu không được cấp cứu kịp thời, bệnh nhân có thể tử vong nhanh chóng. Các phương pháp điều trị phổ biến bao gồm thắt tĩnh mạch bằng vòng cao su hoặc tiêm xơ qua nội soi, sử dụng thuốc co mạch để giảm áp lực tĩnh mạch cửa, đặt bóng chèn hoặc ống thông TIPS (Transjugular Intrahepatic Portosystemic Shunt) trong trường hợp nặng không đáp ứng với điều trị nội soi. Do tỷ lệ tái phát cao, người bệnh cần được theo dõi thường xuyên để bác sĩ đánh giá và tư vấn các biện pháp phòng ngừa như dùng thuốc chẹn beta không chọn lọc hoặc nội soi thắt tĩnh mạch định kỳ.
Hẹp thực quản là một biến chứng có thể xảy ra sau nhiều lần điều trị giãn tĩnh mạch, đặc biệt là tiêm xơ. Sự hình thành mô sẹo tại vị trí điều trị có thể gây hẹp lòng thực quản, dẫn đến đau, khó nuốt và sụt cân. Mặc dù ít gặp, biến chứng này thường phát triển theo thời gian. Bác sĩ có thể chỉ định nong thực quản hoặc chuyển từ tiêm xơ sang thắt vòng cao su để giảm nguy cơ tạo sẹo.
Sốc mất máu xảy ra khi vỡ tĩnh mạch thực quản gây mất máu nghiêm trọng, dẫn đến giảm thể tích tuần hoàn. Các triệu chứng bao gồm da lạnh, ẩm, nhịp tim nhanh, thở nông, lú lẫn, lơ mơ hoặc hôn mê, suy thận hoặc suy đa cơ quan. Bệnh nhân cần được cấp cứu ngay lập tức bằng truyền máu, dịch, thuốc nâng huyết áp và kiểm soát nguồn chảy máu thông qua nội soi hoặc can thiệp mạch.
Suy đa cơ quan có thể xảy ra do xuất huyết tiêu hóa từ vỡ giãn tĩnh mạch thực quản làm giảm tưới máu. Tình trạng mất máu cấp tính này có thể dẫn đến suy đồng thời nhiều cơ quan như gan, thận, phổi, tim.
Nhiễm trùng thường gặp ở bệnh nhân xơ gan sau xuất huyết tiêu hóa do hệ miễn dịch suy yếu, làm tăng nguy cơ tử vong, đặc biệt ở bệnh nhân xơ gan giai đoạn nặng Child-Pugh C.
Suy gan cấp hoặc tiến triển thành suy gan mạn giai đoạn cuối là một biến chứng nghiêm trọng sau nhiều lần xuất huyết do vỡ tĩnh mạch thực quản. Khi gan mất hoàn toàn khả năng chuyển hóa, đông máu và giải độc, bệnh nhân cần điều trị tích cực và kéo dài tại bệnh viện với nhiều loại thuốc hỗ trợ chức năng gan và dự phòng biến chứng. Trong một số trường hợp, ghép gan có thể được chỉ định nếu bệnh nhân đủ điều kiện.
Bệnh não gan là một biến chứng liên quan đến sự tích tụ amoniac và các chất độc khác trong máu do gan mất khả năng giải độc. Nguy cơ mắc bệnh não gan tăng lên khi chảy máu nhiều do giãn tĩnh mạch thực quản, vì lượng máu trong ruột bị phân hủy và giải phóng thêm amoniac. Các triệu chứng bao gồm lú lẫn, mất phương hướng, run tay, rối loạn hành vi, ngủ gà và hôn mê. Bệnh não gan có thể hồi phục nhưng nếu tái phát nhiều lần sẽ làm suy giảm nghiêm trọng chất lượng cuộc sống và rút ngắn tuổi thọ.
Bác sĩ Duy nhấn mạnh rằng các biến chứng này có mối liên hệ chặt chẽ và tạo thành một chuỗi tiến triển nặng dần của bệnh gan mạn tính. Việc phát hiện và điều trị sớm giãn tĩnh mạch thực quản có thể giúp ngăn ngừa xuất huyết, giảm nguy cơ tử vong và cải thiện chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân xơ gan.
Admin
Nguồn: VnExpress
