Trong bối cảnh tìm kiếm các giải pháp đột phá cho thị trường nhà ở xã hội, một đề xuất táo bạo đã được đưa ra tại hội thảo do Ban IV tổ chức: thí điểm token hóa nhà ở xã hội. Reetechs Labs, một doanh nghiệp blockchain, đã trình bày ý tưởng này, mở ra một hướng tiếp cận mới trong việc sở hữu nhà ở cho người thu nhập thấp.
Token hóa là quá trình chuyển đổi quyền sở hữu tài sản thành các đơn vị kỹ thuật số trên blockchain. Với nhà ở xã hội, điều này có nghĩa là một căn nhà có thể được chia thành nhiều token nhỏ, cho phép người dân tích lũy dần quyền sở hữu. Ví dụ, một căn nhà được chia thành 100 token, người lao động có thể mua từng token mỗi tháng cho đến khi sở hữu đủ 100 token để nhận nhà.
Ngoài phương thức tích lũy, Reetechs Labs còn đề xuất một hình thức “xổ số” token. Theo đó, một căn nhà được chia thành 100 token và bán cho 100 người. Chủ đầu tư sẽ tổ chức quay số định kỳ để chọn ra người may mắn sở hữu căn nhà, tương tự như chương trình khuyến khích mua vé tàu hỏa hợp pháp ở Ấn Độ.
Tuy nhiên, đề xuất này đã nhận được nhiều ý kiến trái chiều từ các chuyên gia. Bà Trần Thị Kiều Diễm, CEO Orochi Network, đánh giá cao tính mới mẻ của ý tưởng, nhưng cũng chỉ ra những thách thức pháp lý, kỹ thuật và xã hội cần xem xét kỹ lưỡng.
Ưu điểm lớn nhất của token hóa là khả năng “chia nhỏ” quyền sở hữu, giúp người có thu nhập thấp dễ dàng tham gia. Tuy nhiên, bà Diễm nhấn mạnh rằng nhà ở xã hội là một chính sách an sinh được pháp luật quy định chặt chẽ, với các thủ tục mua bán, đăng ký, công chứng rõ ràng. Trong khi đó, token chưa được công nhận là giấy tờ pháp lý về sở hữu nhà đất, gây khó khăn trong việc giải quyết tranh chấp hoặc rủi ro bị tấn công mạng.
Ông Nguyễn Hoàng Nam, Tổng giám đốc Công ty cổ phần G-Home, cũng bày tỏ sự hoài nghi về tính khả thi của đề xuất này. Ông cho rằng nhà ở xã hội có nhiều ràng buộc về đối tượng thụ hưởng và quy trình mua bán phức tạp. Hơn nữa, người mua nhà ở xã hội thường được hưởng các gói vay ưu đãi với lãi suất thấp, tương tự như việc trả góp hàng tháng, nhưng lại đảm bảo tính pháp lý. Việc chia nhỏ tài sản thành token có thể gây rủi ro tài chính cho chủ đầu tư do dòng tiền bị phân tán.
Chuyên gia tư vấn Nguyễn An Huy, cố vấn tài chính cấp cao tại Công ty FIDT, đánh giá cao tiềm năng minh bạch hóa và giảm gian lận của công nghệ blockchain trong lĩnh vực nhà ở xã hội. Token hóa cũng có thể là một kênh huy động vốn hiệu quả cho chủ đầu tư.
Tuy nhiên, ông Huy cũng lưu ý về nguy cơ hình thành thị trường đầu cơ thứ cấp nếu token nhà ở xã hội không được kiểm soát chặt chẽ, đẩy giá lên cao và loại bỏ những đối tượng thực sự cần. Mô hình “xổ số” cũng gây lo ngại về tính công bằng, khi người dân có thể tích lũy token nhiều năm nhưng vẫn không chắc chắn sở hữu nhà.
Ông Huy đề xuất nếu thí điểm token hóa, cần loại bỏ mô hình “xổ số” và tập trung vào mô hình tích lũy token, đồng thời có các quy định chi tiết về vận hành, gắn token với hồ sơ định danh của người mua, hạn chế chuyển nhượng trên thị trường thứ cấp và quản lý thanh toán qua các tổ chức tín dụng được chỉ định.
Bà Kiều Diễm gợi ý một giải pháp thay thế là “bán vé chia tiền thuê và lãi của tòa nhà”, tương tự như trái phiếu hoặc chứng quyền chia lợi nhuận, dễ dàng chuẩn hóa theo khung chứng khoán hiện hành. Bà cũng nhấn mạnh sự cần thiết của whitelist (chỉ những người đủ điều kiện mới được mua bán token), giới hạn chuyển nhượng, và các biện pháp xác thực danh tính (KYC) và chống rửa tiền (AML).
Ông Phạm Đức Toản, Tổng giám đốc Công ty EZ Property, cho biết token hóa bất động sản đã từng phổ biến ở Việt Nam giai đoạn 2020-2022, nhưng bộc lộ nhiều điểm yếu về pháp lý, tính minh bạch và công nghệ. Việc thiếu các quy định rõ ràng khiến cho quy trình chuyển đổi từ token sang giấy chứng nhận quyền sử dụng đất gặp nhiều khó khăn và rủi ro.
Trong bối cảnh nguồn cung nhà ở xã hội đang tăng lên và điều kiện thuê mua được nới lỏng, các chuyên gia cho rằng cần có những giải pháp sáng tạo để giúp người thu nhập thấp tiếp cận nhà ở. Đề xuất nâng mức thu nhập tối đa cho người mua nhà ở xã hội lên 20 triệu đồng một tháng và thành lập Quỹ nhà ở quốc gia là những tín hiệu tích cực.
Quỹ nhà ở quốc gia, nếu được thông qua, sẽ tăng cường nguồn lực cho phát triển nhà ở xã hội và thu hút thêm doanh nghiệp tham gia đầu tư, từ đó đảm bảo người thu nhập thấp có thể tiếp cận nhà ở với mức giá phù hợp.
Admin
Nguồn: VnExpress
