Các nhà khoa học mới đây đã công bố phát hiện đáng chú ý về Vùng dị thường Nam Đại Tây Dương (SAA), một khu vực lõm trong từ trường Trái Đất. Dữ liệu thu thập trong 11 năm từ chòm vệ tinh Swarm cho thấy SAA đang mở rộng với tốc độ đáng báo động.
Theo nghiên cứu đăng trên tạp chí Physics of the Earth and Planetary Interiors, diện tích của SAA đã tăng thêm gần một nửa diện tích châu Âu kể từ năm 2014, tương đương mức tăng 25%. Vùng dị thường này cũng dịch chuyển khoảng 22,5 km về phía tây mỗi năm.
Vùng dị thường Nam Đại Tây Dương, được phát hiện lần đầu tiên vào thế kỷ 19 ở phía đông nam Nam Mỹ, đặc trưng bởi từ trường yếu. Điều này gây ra những lo ngại đặc biệt về an toàn không gian. Các vệ tinh khi bay qua khu vực này phải đối mặt với lượng bức xạ cao hơn, làm tăng nguy cơ sự cố, hư hỏng phần cứng, thậm chí mất điện.
Dữ liệu từ nhiệm vụ Swarm cho thấy, trong khi SAA mở rộng đều đặn từ năm 2014 đến 2020, từ trường ở khu vực Đại Tây Dương phía tây nam châu Phi lại suy yếu nhanh hơn từ năm 2020.
Giáo sư Chris Finlay, trưởng nhóm nghiên cứu tại Đại học Kỹ thuật Đan Mạch, cho biết sự thay đổi này có liên quan đến mô hình kỳ lạ của từ trường tại ranh giới giữa lõi ngoài lỏng của Trái Đất và lớp phủ chứa đầy đá. Ông giải thích rằng thông thường, các đường sức từ đi ra từ lõi ở Nam bán cầu, nhưng bên dưới SAA, có những khu vực từ trường quay trở lại lõi. Dữ liệu từ Swarm cho thấy một trong những khu vực này đang dịch chuyển về phía tây qua châu Phi, góp phần làm suy yếu SAA tại đây.
Swarm là một nhiệm vụ khám phá Trái Đất thuộc chương trình Earth Observation FutureEO của Cơ quan Vũ trụ Châu Âu (ESA). Chòm vệ tinh này bao gồm ba vệ tinh giống hệt nhau, có khả năng đo chính xác tín hiệu từ trường phát ra từ lõi, lớp phủ, vỏ và đại dương của Trái Đất, cũng như từ tầng điện ly và từ quyển. Nhiệm vụ Swarm giúp các nhà nghiên cứu hiểu rõ hơn về các nguồn từ tính khác nhau, từ đó xác định nguyên nhân từ trường suy yếu ở một số nơi và mạnh lên ở những nơi khác.
Chòm vệ tinh Swarm được phóng vào ngày 22 tháng 11 năm 2013, cung cấp dữ liệu liên tục và dài nhất về kết quả đo từ trường từ không gian. Dữ liệu này là nền tảng cho nhiều mô hình từ trường toàn cầu, được sử dụng trong điều hướng, theo dõi nguy cơ thời tiết không gian, và tăng cường hiểu biết về hệ thống Trái Đất từ lõi đến rìa ngoài khí quyển.
Từ trường Trái Đất đóng vai trò quan trọng đối với sự sống trên hành tinh, bảo vệ chúng ta khỏi bức xạ vũ trụ và các hạt tích điện từ Mặt Trời. Từ trường này chủ yếu được tạo ra bởi đại dương sắt lỏng xoay tròn, được gọi là lõi ngoài, nằm cách mặt đất khoảng 3.000 km.
Theo NASA, SAA là một “ổ gà vũ trụ” trong từ trường Trái Đất, ít gây ảnh hưởng tới sự sống trên Trái Đất nhưng tác động tới các tàu vũ trụ quay quanh quỹ đạo, bao gồm cả Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS), khi chúng bay qua khu vực này ở quỹ đạo thấp. Trong quá trình này, từ trường yếu của SAA có thể khiến các hệ thống công nghệ trên vệ tinh bị đoản mạch và ngừng hoạt động nếu gặp phải các hạt proton mang năng lượng cao từ Mặt Trời.
Admin
Nguồn: VnExpress
