Hội nghị Trung ương 4 của Trung Quốc, với sự tham gia của Chủ tịch Tập Cận Bình và các lãnh đạo hàng đầu, sẽ diễn ra vào tuần tới, thu hút sự chú ý lớn từ giới quan sát. Theo thông lệ được duy trì từ thập niên 50, hội nghị này được tổ chức 5 năm một lần, nhằm vạch ra các mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội cho giai đoạn tiếp theo.
Trong bối cảnh áp lực ngày càng gia tăng từ Mỹ trong lĩnh vực công nghệ và thương mại, Bắc Kinh đã nhiều lần nhấn mạnh những thành tựu đạt được trong kế hoạch 5 năm lần thứ 14. Tại hội nghị lần này, Trung Quốc sẽ tiếp tục thảo luận và vạch ra kế hoạch 5 năm lần thứ 15, với những mục tiêu dài hạn đến năm 2035, bao gồm nâng GDP bình quân đầu người lên mức trung bình của các nước phát triển và đạt được “bước đột phá lớn” trong công nghệ lõi.
Tuy nhiên, các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc cũng phải đối mặt với không ít thách thức. Những vấn đề cấp bách như việc Mỹ siết chặt tiếp cận công nghệ, khả năng tăng thuế nhập khẩu đối với hàng hóa Trung Quốc, và nhu cầu nội địa yếu sẽ là những chủ đề được thảo luận kỹ lưỡng trong hội nghị sắp tới.
Thực tế, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) của Trung Quốc trong tháng 9 đã giảm 0,3% so với cùng kỳ năm ngoái, mức giảm mạnh hơn so với dự kiến, cho thấy nền kinh tế vẫn chưa thoát khỏi tình trạng giảm phát.
Theo ông Zong Liang, cựu trưởng nhóm nghiên cứu tại Bank of China, thay vì công bố những thay đổi lớn, Bắc Kinh có thể tập trung vào “cải cách” để thúc đẩy nhu cầu trong nước. Các biện pháp có thể bao gồm giảm các rào cản kinh doanh giữa các địa phương và mở rộng cấp visa. Bên cạnh đó, chính phủ cũng có thể cam kết hỗ trợ thêm cho các lĩnh vực bán dẫn, trí tuệ nhân tạo và robot hình người. Chi tiết cụ thể của kế hoạch sẽ được công bố tại kỳ họp quốc hội vào tháng 3/2026, nhưng bản tóm tắt sau hội nghị tuần tới có thể hé lộ những ưu tiên hàng đầu.
Nhà kinh tế học cấp cao khu vực châu Á của Economist Intelligence Unit, ông Tianchen Xu, nhận định rằng phần công nghệ trong kế hoạch có thể tập trung vào hai lĩnh vực chính: trí tuệ nhân tạo (AI) và nghiên cứu khoa học cơ bản. Chính phủ Trung Quốc đặt mục tiêu đạt tỷ lệ ứng dụng AI trong các lĩnh vực chủ chốt là 90% vào năm 2030.
Trong khi Mỹ có dấu hiệu hạ thấp cam kết về khí hậu, Trung Quốc có 5 năm tới để thực hiện lời hứa bắt đầu giảm lượng phát thải carbon sau năm 2030. Tuy nhiên, Bắc Kinh hiện vẫn đang tụt hậu so với mục tiêu giảm tỷ lệ phát thải. Theo ông Xu, việc đạt được mục tiêu này vẫn khả thi, nhưng đòi hỏi những cải cách mạnh mẽ hơn trong thị trường điện và loại bỏ các ngành công nghiệp phát thải cao.
Hiện tại, giới phân tích vẫn còn hoài nghi về khả năng Trung Quốc có thể đạt được những đột phá công nghệ và tăng trưởng kinh tế chỉ dựa vào lập kế hoạch. Ông Larry Hu, kinh tế trưởng phụ trách Trung Quốc tại Macquarie, cho rằng ba thay đổi kinh tế quan trọng nhất trong 25 năm qua của Trung Quốc phần lớn được thúc đẩy bởi sự thay đổi nhu cầu bên ngoài, hơn là các kế hoạch 5 năm.
Những thay đổi này bao gồm vai trò ngày càng tăng của Trung Quốc trong chuỗi cung ứng toàn cầu sau khi gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) và quyết định siết chặt cho vay bất động sản của Bắc Kinh. Một bước ngoặt lớn khác là xuất khẩu được dự báo sẽ chững lại sau giai đoạn chống chịu tốt trước các mức thuế của Mỹ.
Bên cạnh đó, tham vọng về xe điện của Trung Quốc đang tạo ra những xáo trộn lớn trong ngành công nghiệp ô tô toàn cầu. Tuy nhiên, Bắc Kinh cũng chưa đạt được một số mục tiêu trong sáng kiến “Made in China 2025” được công bố từ năm 2015. Ví dụ, máy bay chở khách C919 do Trung Quốc sản xuất vẫn phụ thuộc vào linh kiện của Mỹ và châu Âu.
Các nhà chức trách cũng đang lo ngại về cuộc chiến giá cả do dư thừa sản xuất trong bối cảnh nhu cầu nội địa yếu. Tình trạng này dẫn đến việc hàng hóa giá rẻ của Trung Quốc tràn ngập thị trường thế giới, gây áp lực lên nền công nghiệp của các quốc gia khác. Do đó, không chỉ Mỹ mà Mexico và Liên minh châu Âu (EU) cũng đang đe dọa áp thuế nhập khẩu.
Bắc Kinh cho rằng các quốc gia không nên đổ lỗi cho Trung Quốc mà nên chia sẻ công nghệ để phát huy thế mạnh riêng. Tháng trước, một số nước, trong đó có Nga, đã họp tại Thiên Tân và bày tỏ sự quan tâm đến việc áp dụng công nghệ của Trung Quốc, vốn thường rẻ hơn so với các giải pháp của Mỹ hoặc châu Âu.
Tuy nhiên, một số quốc gia khác lại coi sự trỗi dậy của Trung Quốc là một mối đe dọa. Washington gần đây đã thắt chặt kiểm soát xuất khẩu và tăng thuế nhập khẩu khi Bắc Kinh liên tục đe dọa sự thống trị của Mỹ trong các ngành công nghiệp chủ chốt.
Trong bối cảnh đó, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đang phải đối mặt với một thế tiến thoái lưỡng nan, khi phải cân bằng giữa an ninh quốc gia và tăng trưởng kinh tế, đồng thời ưu tiên sự ổn định trong nước.
Hội nghị Trung ương 4 sắp tới được kỳ vọng sẽ hé lộ cách các nhà lãnh đạo Trung Quốc kết hợp những mục tiêu có vẻ mâu thuẫn này. Giới chức cũng hy vọng về khả năng ông Tập Cận Bình sẽ gặp Tổng thống Mỹ Donald Trump vào cuối tháng này tại Hàn Quốc để giải quyết những căng thẳng thương mại đang tái bùng phát.
Admin
Nguồn: VnExpress
