Trong một quyết định chưa từng có tiền lệ, Liên đoàn Bóng đá Thụy Điển (SvFF) đã sa thải huấn luyện viên trưởng đội tuyển bóng đá nam, Jon Dahl Tomasson, ngay giữa chiến dịch vòng loại World Cup. Trước đây, việc thay đổi huấn luyện viên ở đội tuyển Bắc Âu này chỉ diễn ra sau các giải đấu lớn, khi hợp đồng kết thúc hoặc huấn luyện viên tự nguyện từ chức.
Thất bại 0-1 trước Kosovo vào ngày 14/10 được xem là giọt nước tràn ly, buộc SvFF phải hành động. Với chỉ 1 điểm sau 4 trận, Thụy Điển đang đứng cuối bảng B vòng loại khu vực châu Âu, khiến hy vọng tham dự World Cup 2026 trở nên mong manh. Tình hình này trái ngược với sự kỳ vọng của người hâm mộ, những người đang háo hức chờ đợi sự trỗi dậy của một thế hệ cầu thủ tài năng mới.
Không chỉ thua Thụy Sĩ, đối thủ trực tiếp, Thụy Điển còn đánh mất điểm trước những đối thủ yếu hơn như Slovenia và Kosovo, đội tuyển xếp hạng 91 thế giới. Trận thua ngay trên sân nhà trước Kosovo đã dập tắt những hy vọng còn sót lại, đồng thời đặt dấu chấm hết cho triều đại của Tomasson.
Giám đốc Bóng đá của SvFF, Kim Kallstrom, phát biểu sau trận thua: “Chúng tôi chỉ có 1 điểm sau 4 trận, vì vậy cần dừng lại, bình tĩnh suy nghĩ và phân tích.” Trong văn hóa Thụy Điển, đây thường là một dấu hiệu không mấy tích cực.
Nguyên nhân thất bại của Thụy Điển và những sai lầm của Tomasson đã bị truyền thông nước này mổ xẻ. Đầu tiên là cách dùng người không hợp lý, từ đội hình xuất phát đến băng ghế dự bị. Thứ hai, ông Tomasson khăng khăng sử dụng sơ đồ 3-5-2 không hiệu quả, đến mức Anthony Elanga phải thốt lên “dẹp quách cái sơ đồ chết tiệt đó đi” sau trận thua Kosovo. Cuối cùng, việc huấn luyện viên này chỉ thông báo đội hình xuất phát cho các học trò hai tiếng trước trận đấu “sinh tử” cũng bị chỉ trích.
Theo thông lệ, đội hình đá chính thường được công bố trong giờ ăn trưa. Tuy nhiên, Tomasson lại đưa ra một quyết định kỳ lạ vì lo sợ thông tin bị rò rỉ. Theo tờ Independent, đây là dấu hiệu của một huấn luyện viên đang lo lắng, dẫn đến những quyết định sai lầm và phản tác dụng.
Tiền vệ Tottenham, Lucas Bergvall, khẳng định anh hiếm khi chứng kiến điều này trong sự nghiệp của mình. Trong khi đó, Daniel Svensson, thường chơi hậu vệ trái ở Dortmund, bất ngờ được xếp đá tiền vệ trung tâm vào phút chót.
Khi được tờ Aftonbladet hỏi về sự ngạc nhiên này, Svensson trả lời: “Tôi hơi bất ngờ. Có lẽ huấn luyện viên nghĩ tôi đa năng, nhưng hậu vệ cánh là vị trí chính của tôi ở câu lạc bộ. Tôi biết mình có thể đá tiền vệ nhưng không ngờ lại đá chính ở đó.” Điều đáng nói là “tiền vệ” bất đắc dĩ này chưa từng tập luyện ở vị trí đó với đội tuyển.
Tomasson cố gắng đổ lỗi cho SvFF, cho rằng ông được chỉ đạo cho đội đá tấn công như thời còn dẫn dắt Blackburn và Malmo, ưu tiên phong cách bắt mắt hơn là tính thực dụng. Tuy nhiên, Giám đốc Kỹ thuật SvFF, Caroline Sjoblom, bác bỏ điều này: “Không có chỉ thị nào về việc chơi bóng đá hiện đại. Thay vào đó, chúng tôi phải chơi để thắng và giành vé đến World Cup.”
Một vấn đề kinh điển của bóng đá cấp đội tuyển là sự phân bổ tài năng không đồng đều. Tuy nhiên, Thụy Điển hiện tại không thiếu tài năng ở mọi tuyến. Ngoài Isak và Gyokeres trên hàng công, họ còn có những cầu thủ đang chơi ở các câu lạc bộ hàng đầu như Newcastle (Elanga), Tottenham (Bergvall), Brighton (Yasin Ayari), Barca (Roony Bardghji), Dortmund (Svensson) hay Atalanta (Jesper Karlstrom), Victor Lindelöf (Aston Villa), Burnley (Hjalmar Ekdal)… Chỉ có ba trường hợp được triệu tập tháng 10 này đến từ giải vô địch quốc gia Thụy Điển.
Sự chậm chạp của hàng thủ Thụy Điển, thiếu đi một thủ lĩnh kể từ khi Andreas Granqvist giải nghệ, có thể được khắc phục thông qua hệ thống. Tuy nhiên, có lẽ vì sở hữu hai trung phong được đánh giá cao là Isak và Gyokeres, Tomasson đã tự làm khó mình.
Vốn là một tiền đạo cắm lừng danh, Tomasson kiên quyết sử dụng Isak và Gyokeres cùng lúc trên hàng công. Thay vì sơ đồ 4-4-2 truyền thống, ông ưu tiên sơ đồ 3-5-2, một hệ thống bộc lộ điểm yếu ở hai cánh và khả năng phòng ngự phản công của Thụy Điển.
“Những cầu thủ lớn luôn có thể chơi cùng nhau” là một phản biện của Tomasson. Isak thường lùi sâu hơn Gyokeres, nhưng cả hai đều không tham gia nhiều vào khâu triển khai lối chơi. Vấn đề càng trở nên nghiêm trọng khi Dejan Kulusevski vắng mặt vì chấn thương trong suốt chiến dịch vòng loại.
Sơ đồ 3-5-2 không phù hợp với những tiền đạo cánh như Elanga hay Roony Bardghji. Thậm chí, Elanga có lúc phải đá wingback, và dễ hiểu vì sao tâm tư của anh sau trận Kosovo lan khắp truyền thông Thụy Điển.
Hai tờ báo lớn của Thụy Điển, Aftonbladet và Expressen, đều đăng khảo sát trên trang chủ hỏi liệu Tomasson có nên bị sa thải. Kết quả là 92% và 87% người tham gia lần lượt ủng hộ quyết định này.
Một yếu tố khác không giúp ích cho Tomasson là quốc tịch Đan Mạch và việc ông sống ở Hà Lan. Bóng đá Thụy Điển từ lâu đã ghen tỵ với hai quốc gia láng giềng này, đặc biệt là Đan Mạch, đội tuyển có nhiều thành công hơn và lối chơi đẹp mắt hơn. Mặc dù Thụy Điển từng thành công dưới thời huấn luyện viên ngoại George Raynor, người đưa họ vào chung kết World Cup 1958, nhưng điều này ít được nhắc đến.
Tomasson đã dẫn dắt Thụy Điển vài năm và từng làm việc tại Malmo, nhưng ông vẫn trả lời họp báo bằng tiếng Anh. Mặc dù tiếng Anh của ông lưu loát và hầu hết người Thụy Điển đều thông thạo, nhưng điều này tạo ra một không khí gượng gạo.
Thụy Điển có truyền thống huấn luyện tự hào và thường xuất khẩu hơn nhập khẩu huấn luyện viên. Tuy nhiên, họ đã chọn Tomasson vì thiếu phương án nội địa. Graham Potter, người được ngưỡng mộ sau những thành công với Ostersund, cũng từng từ chối lời mời của SvFF. Chỉ đến khi thất nghiệp gần đây và Tomasson bị sa thải, Potter mới bày tỏ sự sẵn sàng “giải cứu” Thụy Điển.
Tomasson được bổ nhiệm bởi một liên đoàn có cựu thủ tướng Thụy Điển Fredrik Reinfeldt và tiền vệ từng 131 lần khoác áo đội tuyển quốc gia Kim Kallstrom. Hai người này, lẽ ra phải hiểu rõ giá trị biểu tượng của việc đại diện cho đất nước. Họ cũng phải chịu trách nhiệm khi lựa chọn một huấn luyện viên không chỉ gây rối loạn phòng thay đồ mà còn làm mất mặt cả nền bóng đá vốn có nhiều tuyển thủ thi đấu ở nước ngoài và cần một nhà cầm quân biết cách gắn kết bản sắc.
Trong khi truyền thông Thụy Điển tập trung vào Tomasson, mạng xã hội lại chỉ trích Isak. Sau khi chuyển đến Liverpool, nhiều ý kiến cho rằng tâm trí của anh không hướng về đội tuyển quốc gia.
Isak ngồi dự bị trong trận gặp Slovenia và bỏ lỡ cơ hội ngon ăn trong trận gặp Kosovo. Các câu hỏi sau trận đều xoay quanh chuyện chuyển nhượng của anh, trong khi Thụy Điển đang gặp khó khăn.
Đến đợt tập trung tháng 10, Isak cũng đã đá chính vài trận cho Liverpool, nhưng vẫn chưa đạt được phong độ cao nhất. Anh chưa chơi trọn 90 phút trận nào và mới chỉ ghi một bàn ở Cup Liên đoàn Anh.
Thụy Điển không xa lạ gì với những cái tôi lớn. Zlatan Ibrahimovic từng là một nhân vật ngông cuồng, nhưng anh mang đến hào quang, những khoảnh khắc đáng nhớ và nhiều bàn thắng quan trọng. Isak thì vẫn chưa thể hiện hết tài năng của mình trong màu áo Thụy Điển, khi chỉ có 12 bàn ở các trận đấu chính thức.
Bóng đá là một trò chơi tập thể. Không chỉ Isak, Gyokeres cũng hoàn toàn bất lực trong suốt chiến dịch vòng loại. Tiền đạo đắt giá của Arsenal đá trọn mọi phút, nhưng chỉ có hai cú dứt điểm trúng đích sau 4 trận và không ghi được bàn nào.
Một số ít người Thụy Điển không ủng hộ việc sa thải Tomasson, và có lẽ ông cũng đã không gặp may vì một vài lý do. Thể thức vòng loại World Cup khu vực châu Âu được rút gọn, với 6 trận đấu bảng diễn ra chỉ trong 10 tuần, đã khiến Thụy Điển mất Kulusevski trong suốt quá trình. Trong khi đó, đội trưởng Victor Lindelof không tìm được bến đỗ mới trong suốt mùa hè và không được triệu tập ở đợt FIFA Days tháng 9.
Trong trận gặp Thụy Sĩ hôm 11/10, nếu Isak không sút trúng cột dọc và Bergvall không dứt điểm vụng về trước khung thành trống, kết cục có lẽ đã khác.
Những giải pháp lắp ghép của Tomasson và phong độ của các nhân tố chủ chốt trong đội hình đã khiến Thụy Điển sa lầy ở một bảng đấu tương đối yếu. Sau 4 trận, họ mới dứt điểm 10 cú trúng đích, ghi được hai bàn và chỉ có một điểm. Kỳ World Cup đầu tiên với 48 đội tuyển đang đến gần, và Thụy Điển có nguy cơ phải ngồi nhà.
Admin
Nguồn: VnExpress
