Những lo lắng của phụ huynh khi con bước vào lớp 1 không hề nhỏ: người thì sốt ruột vì con viết chữ chưa đẹp, người lo lắng con đọc còn chậm, và không ít người đã rục rịch tìm gia sư để “ôn thi” cho con chắc chắn.
Điều này khiến tôi không khỏi ngạc nhiên, bởi các em chỉ mới 6 tuổi, vừa rời trường mẫu giáo được vài tháng. Vậy mà, các em đã phải chuẩn bị cho “kỳ thi giữa kỳ”, một kỳ thi mà nhiều phụ huynh hài hước gọi là “bước ngoặt cuộc đời” của con. Tuy nhiên, ngẫm lại thì lời nói đùa ấy lại không hề quá lời.
Với nhiều đứa trẻ lớp 1, đây là kỳ thi đầu tiên trong đời. Lần đầu tiên, các em phải ngồi ngay ngắn, làm bài trong một khoảng thời gian nhất định, và nhận những con điểm, thứ hạng. Cũng từ đây, các em bắt đầu nhận thức được rằng điểm số có thể ảnh hưởng đến cách người lớn nhìn nhận về mình.
Một điểm 10 sẽ đi kèm với những lời khen ngợi, trong khi điểm 6 hoặc điểm 7 có thể mang đến ánh mắt buồn bã hoặc những lời nhắc nhở đầy áp lực từ cha mẹ.
Tôi từng chứng kiến một đứa trẻ 6 tuổi, con của một người bạn, bật khóc khi cô giáo trả bài kiểm tra Toán đầu tiên vì “bị sai một phép trừ”. Khi mẹ em hỏi, bé nấc lên: “Con sợ mẹ buồn vì con không giỏi”.
Một câu nói ngây thơ nhưng khiến người lớn phải suy ngẫm. Từ bao giờ, việc học, vốn dĩ là một hành trình khám phá, vui vẻ và tự nhiên, lại trở thành gánh nặng tâm lý ngay từ những ngày đầu tiên đến trường?
Kỳ thi giữa học kỳ I lớp 1 được ví như một “bước ngoặt” không chỉ vì đây là cột mốc đầu tiên đánh giá kết quả học tập, mà còn vì nó định hình cách một đứa trẻ nhìn nhận về việc học và về chính bản thân mình. Nếu kỳ thi này mang lại những trải nghiệm tích cực, được động viên và khích lệ, giúp trẻ hiểu rằng “học là để tiến bộ”, thì các em sẽ có hứng thú, yêu trường lớp và yêu tri thức.
Ngược lại, nếu kỳ thi biến thành một cuộc “chấm điểm năng lực”, nơi trẻ bị so sánh và chê trách, thì tâm lý sợ hãi và tự ti có thể kéo dài suốt những năm học sau này.
Nhiều phụ huynh, dù rất thương con, vẫn vô tình tạo áp lực cho con trẻ. Chúng ta thường nói “con cứ làm hết sức mình là được”, nhưng trong lòng lại kỳ vọng con đạt điểm cao. Mỗi khi nghe ai đó khoe “con tôi được 10 điểm Toán”, “bé nhà tôi đọc rất lưu loát”, chúng ta lại lo sợ con mình bị “tụt hậu”. Sự so sánh này âm thầm đẩy những đứa trẻ lớp 1, lứa tuổi mà đáng lẽ chỉ nên tập trung vào việc vui chơi và làm quen với bạn bè, vào một vòng xoáy của sự ganh đua điểm số.
Điều đáng lo ngại nhất không phải là kỳ thi giữa kỳ quá khó, mà là cách người lớn nhìn nhận về nó. Ở nhiều trường, giáo viên cũng phải chịu áp lực về thành tích, buộc phải “ôn luyện kỹ” để đạt được kết quả tốt. Phụ huynh thì lo lắng con không đạt được kỳ vọng, và trẻ nhỏ, đối tượng chính của kỳ thi, lại trở thành người phải gánh chịu mọi lo âu của người lớn. Nhiều em mới 6 tuổi đã biết đến “thất bại”, “thi không tốt” và “làm mẹ buồn”.
Liệu chúng ta có đang khiến các con bước vào cuộc đời học sinh với một cảm giác sợ hãi thay vì hứng khởi hay không? Tôi tin rằng không ai mong muốn điều đó, nhưng nó vẫn đang diễn ra, một cách âm thầm và đều đặn mỗi năm học.
Nếu nhìn đúng bản chất, kỳ thi giữa kỳ lớp 1 chỉ nên là một buổi kiểm tra nhẹ nhàng để giáo viên hiểu được học sinh đang ở đâu và cần hỗ trợ thêm những gì. Nhưng trên thực tế, nó đang bị biến tướng thành một “cuộc sát hạch” đầu đời.
Nhiều bậc cha mẹ chia sẻ rằng con của họ phải làm các bài kiểm tra mẫu suốt cả tuần, thậm chí phải luyện chữ và làm toán đến 10 giờ đêm. Một số phụ huynh còn đăng ký cho con vào các lớp “ôn luyện chuyên sâu cho học sinh lớp 1”, nghe thôi đã thấy không hợp lý. Ở độ tuổi này, các con còn chưa kịp làm quen hết bảng chữ cái, chưa viết được những dòng chữ tròn trịa, thì việc “ôn thi” quả thực là quá sức.
Tôi không phản đối việc đánh giá năng lực học sinh, nhưng cách đánh giá cần phải phù hợp với lứa tuổi. Thay vì kiểm tra trên giấy, chúng ta có thể quan sát các em qua các hoạt động học tập, trò chơi, hoặc giao tiếp trong lớp. Bởi vì điều quan trọng nhất ở lớp 1 không phải là điểm 9 hay điểm 10, mà là niềm vui học tập, sự tự tin và kỹ năng hòa nhập. Một đứa trẻ vui vẻ, yêu trường lớp sẽ tự khắc học tốt hơn bất kỳ áp lực nào.
Đã đến lúc người lớn nên thay đổi tư duy: điểm số ở lớp 1 không quyết định tương lai của con, nhưng thái độ của con đối với việc học ngay từ bây giờ lại có thể ảnh hưởng đến cả hành trình sau này. Nếu các em lớn lên với cảm giác “thi là sợ”, “làm bài là bị chấm điểm”, thì sự sáng tạo, tò mò và tình yêu học hỏi sẽ dần biến mất.
Hãy để kỳ thi giữa kỳ lớp 1 trở thành một kỷ niệm nhẹ nhàng và vui vẻ, nơi các em được thử sức, được thầy cô động viên, được cha mẹ khen ngợi vì sự nỗ lực chứ không phải vì điểm cao. Bởi vì mục tiêu của giáo dục không phải là tạo ra những học sinh đạt điểm tuyệt đối, mà là nuôi dưỡng những tâm hồn tự tin, nhân hậu và ham học hỏi.
Nếu phải gọi kỳ thi này là “bước ngoặt cuộc đời”, tôi mong đó sẽ là một bước ngoặt tích cực, nơi trẻ em lần đầu tiên hiểu rằng học không phải là để sợ hãi, mà là để khám phá thế giới xung quanh. Và rằng, dù điểm số có thế nào đi nữa, các em vẫn được yêu thương và trân trọng vì chính sự nỗ lực của mình.
Admin
Nguồn: VnExpress
