Một báo cáo gần đây cho thấy đáng báo động về khả năng đọc viết của thanh niên Mỹ. Theo đó, tỷ lệ thanh niên từ 16 đến 24 tuổi có trình độ đọc viết ở mức thấp nhất (Level 1) đã tăng mạnh từ 16% năm 2017 lên 25% vào năm 2023, tương đương với khoảng 5 triệu người. Con số này tương đương với dân số của một tiểu bang cỡ trung bình như Alabama, cho thấy mức độ nghiêm trọng của vấn đề.
Dữ liệu này được thu thập bởi Trung tâm Thống kê Giáo dục Quốc gia (NCES) và chương trình Đánh giá Năng lực Người lớn Quốc tế (PIAAC) vào cuối tháng 12 năm ngoái. Báo cáo chỉ ra rằng, những người ở Level 1 có thể hiểu những ý nghĩa cơ bản trong các đoạn văn ngắn, nhưng lại gặp khó khăn trong việc phân tích và hiểu sâu các văn bản dài hơn.
Đáng chú ý, tại một số khu vực như hạt Starr, Texas và hạt Adams, Washington, có tới hơn 80% học sinh tốt nghiệp trung học chỉ có kỹ năng đọc ở mức Level 1 hoặc thậm chí thấp hơn. Nhiều quận khác cũng ghi nhận tỷ lệ trên 60%, cho thấy một thực trạng đáng lo ngại về chất lượng giáo dục.
Trong khi đó, tỷ lệ thanh niên có bằng tốt nghiệp trung học lại tăng 5% trong cùng giai đoạn. Điều này cho thấy một nghịch lý: ngày càng có nhiều người tốt nghiệp, nhưng số lượng người thực sự có khả năng đọc hiểu tốt lại không tăng tương ứng.
Các chuyên gia đã chỉ ra nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này. Một trong số đó là đại dịch Covid-19, khiến nhiều trường học và trung tâm giáo dục phải đóng cửa. Điều này đặc biệt ảnh hưởng đến những nhóm học sinh có “nhu cầu đặc biệt cao”, như người khuyết tật, hoàn cảnh khó khăn hoặc sử dụng tiếng Anh như ngôn ngữ thứ hai. Họ không chỉ mất cơ hội học trực tiếp mà còn thiếu sự hỗ trợ riêng để cải thiện khả năng đọc.
Ngoài ra, nghèo đói và tình trạng nhà ở không ổn định cũng là những yếu tố cản trở việc tiếp cận sách, internet và môi trường học tập ổn định của nhiều gia đình. Điều này tạo ra một vòng luẩn quẩn, khiến trẻ em từ các gia đình khó khăn càng gặp nhiều khó khăn hơn trong việc phát triển kỹ năng đọc viết.
Một yếu tố khác là áp lực từ các trường học trong việc đảm bảo tỷ lệ tốt nghiệp cao. Điều này có thể dẫn đến việc các trường tạo điều kiện cho học sinh một cách dễ dàng hơn, mà không đảm bảo rằng các em thực sự nắm vững các kỹ năng cần thiết. Hậu quả là nhiều học sinh được lên lớp dù chưa đạt chuẩn về năng lực đọc.
Andrew Roberts, chủ tịch Quỹ Barbara Bush về xóa mù chữ, cho rằng học sinh có nhiều cách để đối phó với việc học, như chỉ cần đạt điểm vừa đủ hoặc nhờ bạn bè làm bài tập về nhà.
Theo Limor Pinhasi-Vittorio, trưởng khoa tư vấn, lãnh đạo, xóa mù chữ và giáo dục đặc biệt tại Cao đẳng Lehman, sự phát triển của công nghệ cũng góp phần vào vấn đề này. Học sinh ngày càng dựa vào trí tuệ nhân tạo (AI) để “học hộ”, thay vì tự mình đọc và viết bài.
Nếu xu hướng này tiếp tục, các chuyên gia cảnh báo rằng nước Mỹ có thể phải đối mặt với một thế hệ người trưởng thành “mù chữ chức năng”. Tức là họ có thể nhận biết chữ cái, nhưng không có khả năng đọc hiểu hoặc phân tích thông tin ở mức cần thiết để sống và làm việc hiệu quả.
Điều này không chỉ ảnh hưởng đến cơ hội nghề nghiệp của mỗi cá nhân mà còn làm giảm năng suất lao động và khả năng cạnh tranh của nền kinh tế Mỹ.
Để giải quyết vấn đề này, Rachael Gabriel, giáo sư ngôn ngữ tại Đại học Connecticut, đề xuất điều chỉnh chương trình học và cách đánh giá để phù hợp hơn với nền tảng, bối cảnh văn hóa và mối quan tâm của học sinh. Bà cho rằng, khi học sinh thấy việc học có ý nghĩa thực sự trong cuộc sống, họ sẽ học nhanh hơn và ghi nhớ lâu hơn.
Marco Paccagnella, nhà phân tích của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), cũng cho rằng nhiều bài đánh giá năng lực đọc viết hiện nay đã trở nên lỗi thời. Ông cho rằng cách con người đọc và tiếp nhận thông tin đã thay đổi, từ việc đọc các văn bản dài sang đọc nhanh, ngắn và trực tuyến.
Một cải cách đang được triển khai là áp dụng khung đánh giá mới vào năm 2026 với Bài kiểm tra Đánh giá Tiến bộ Giáo dục Quốc gia. Khung này được thiết kế để mở rộng phạm vi đánh giá sang nhiều môn học, đồng thời phân tích chi tiết hơn dữ liệu theo bối cảnh xã hội, văn hóa và kinh tế của học sinh. Những thay đổi này được kỳ vọng sẽ giúp đánh giá chính xác hơn năng lực đọc viết của học sinh và đưa ra các giải pháp phù hợp để cải thiện tình hình.
Admin
Nguồn: VnExpress
