Tuần vừa qua được xem là một tuần đầy ắp kỳ vọng đối với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, đặc biệt là trong bối cảnh cuộc xung đột với Nga vẫn tiếp diễn.
Ngay từ đầu tuần, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã nhiều lần gợi ý về khả năng bán các tên lửa tầm xa, bao gồm cả tên lửa hành trình Tomahawk, cho Ukraine. Những loại vũ khí này có thể giúp Kiev tấn công sâu vào lãnh thổ Nga, từ đó tăng cường vị thế của Ukraine trên bàn đàm phán với Moscow để tìm kiếm một giải pháp hòa bình cho cuộc xung đột.
Tổng thống Zelensky đã lên kế hoạch đến Mỹ và gặp gỡ ông Trump vào ngày 17/10, với mục tiêu chính là đạt được thỏa thuận mua tên lửa Tomahawk. Tuy nhiên, theo truyền thông Mỹ, những diễn biến sau đó đã khiến Tổng thống Ukraine phải rời đi với sự thất vọng.
Ông Zelensky đến Mỹ từ ngày 16/10 và nghỉ tại Blair House, khu nhà dành cho khách mời của Nhà Trắng. Tính từ khi ông Trump trở lại Nhà Trắng hồi tháng 1, đây là lần thứ tư hai nhà lãnh đạo gặp gỡ trực tiếp.
Trong cùng ngày, ông Zelensky đã có cuộc gặp với Bộ trưởng Năng lượng Mỹ Chris Wright và đại diện các công ty năng lượng của Mỹ để thảo luận về việc tăng cường khả năng tiếp cận thị trường khí đốt châu Âu cho Washington. Động thái này được xem như một nỗ lực cuối cùng của ông Zelensky nhằm thuyết phục ông Trump chấp thuận thương vụ bán tên lửa.
Tuy nhiên, cùng ngày, Tổng thống Trump thông báo đã có cuộc điện đàm “rất hiệu quả” với Tổng thống Nga Vladimir Putin và hai nhà lãnh đạo đã nhất trí về một cuộc gặp thượng đỉnh tại Hungary trong khoảng hai tuần tới. Tổng thống Mỹ tiết lộ rằng lãnh đạo Nga “không thích thú” khi ông đề cập đến khả năng chuyển giao tên lửa Tomahawk cho Ukraine. Ông cũng ám chỉ rằng Kiev có thể không chắc chắn nhận được loại vũ khí này, khi nói rằng quân đội Mỹ “không thể để kho dự trữ của mình cạn kiệt”.
Cuộc điện đàm này đã làm dấy lên những đồn đoán về việc Mỹ có thể nới lỏng áp lực lên Nga. Vài giờ trước khi đến Nhà Trắng, Tổng thống Zelensky đã đăng tải trên mạng xã hội rằng cuộc điện đàm giữa lãnh đạo Mỹ và Nga “không thay đổi được điều gì”.
Mặc dù vậy, những diễn biến sau đó đã không diễn ra theo mong muốn của Ukraine.
Thay vì diễn ra tại Phòng Bầu dục, cuộc gặp giữa ông Trump và ông Zelensky lần này được tổ chức tại Phòng Nội các dưới hình thức bữa trưa làm việc. Hai tổng thống ngồi đối diện nhau, với Phó Tổng thống JD Vance và Ngoại trưởng Marco Rubio ngồi cạnh ông Trump. Hai nhà lãnh đạo đã có những phát biểu trước báo giới trước khi tiến hành họp kín.
Ông Trump mô tả ông Zelensky là một “nhà lãnh đạo mạnh mẽ đã phải trải qua nhiều thử thách”. Ông cũng cho biết hai bên sẽ thảo luận về nội dung cuộc điện đàm giữa lãnh đạo Mỹ và Nga, cũng như cuộc gặp thượng đỉnh sắp tới tại Hungary.
Tổng thống Zelensky chúc mừng Tổng thống Trump vì đã làm trung gian thành công cho lệnh ngừng bắn ở Gaza, đồng thời bày tỏ hy vọng rằng điều này sẽ tạo động lực để chấm dứt cuộc xung đột ở Ukraine.
“Tôi nghĩ chúng ta có thể chấm dứt cuộc chiến với sự giúp đỡ của ngài”, ông Zelensky nói, đồng thời nhấn mạnh rằng Nga không đạt được nhiều tiến triển trên chiến trường. Ông cũng đề cập đến cuộc gặp với các công ty năng lượng Mỹ, những đơn vị sẵn sàng đầu tư vào Ukraine sau khi chiến sự kết thúc.
Sau khi ông Trump khen ông Zelensky có “áo jacket rất phong cách”, hai nhà lãnh đạo đã trả lời các câu hỏi từ báo giới. Theo bình luận của tờ The Hill, đây cũng là thời điểm nỗ lực tìm kiếm thương vụ Tomahawk của Tổng thống Ukraine bắt đầu “bị dội gáo nước lạnh”.
Khi được hỏi về điều gì sẽ xảy ra nếu ông chấp thuận bán tên lửa Tomahawk cho Ukraine, nhưng sau đó Mỹ lại vướng vào xung đột và cần đến số tên lửa này, Tổng thống Trump trả lời rằng đó là lý do ông muốn chấm dứt cuộc chiến Nga – Ukraine mà không cần phải sử dụng đến Tomahawk.
Ông Zelensky ngay lập tức chen ngang, cho rằng đây là “một cuộc chiến công nghệ” và Ukraine cần UAV cùng các loại tên lửa khác, bao gồm cả Tomahawk.
“Ukraine có hàng nghìn UAV nhưng lại không sở hữu Tomahawk. Trong khi đó, Mỹ sở hữu Tomahawk cùng những tên lửa uy lực khác, và họ có thể có thêm UAV của chúng tôi. Đó là lý do tại sao chúng ta có thể phối hợp hành động”, ông Zelensky nói.
Khi được hỏi liệu ông có ám chỉ một hình thức trao đổi hay giao dịch nào đó không, Tổng thống Zelensky trả lời “đúng vậy, chúng tôi có một đề xuất lớn liên quan đến UAV”.
Tổng thống Trump mỉm cười và gật đầu, nói rằng ông rất quan tâm đến ý tưởng này. Tuy nhiên, ông vẫn nhấn mạnh rằng mình có trách nhiệm phải đảm bảo Mỹ “luôn đầy đủ” khí tài cần thiết.
“Chúng tôi sẽ bàn về Tomahawk. Nhưng chúng tôi thực sự không muốn Ukraine cần đến Tomahawk, mà muốn chiến sự sớm chấm dứt hơn”, ông Trump nói.
Hai nhà lãnh đạo cũng đưa ra những quan điểm trái chiều về triển vọng hòa đàm. Ông Trump tỏ ra lạc quan, đề cập rằng cuộc điện đàm với ông Putin “có tiến triển” và “Moscow muốn đạt thỏa thuận”.
Trong khi đó, ông Zelensky cho rằng người đồng cấp Putin “chưa sẵn sàng cho một thỏa thuận hòa bình”. “Nhưng tôi tin với sự giúp đỡ của ngài, chúng ta có thể chấm dứt cuộc chiến này. Và chúng tôi thực sự cần điều đó”, Tổng thống Ukraine phản hồi.
Sau khi báo giới rời khỏi Phòng Nội các, cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo kéo dài khoảng hai giờ.
Phát biểu với báo giới bên ngoài Nhà Trắng, Tổng thống Zelensky mô tả cuộc gặp với Tổng thống Trump là “hiệu quả”, nhưng ông không muốn nhắc đến vấn đề tên lửa tầm xa.
“Mỹ không muốn leo thang căng thẳng”, ông Zelensky nói. Ông tin rằng Tổng thống Putin sẽ lo lắng nếu Ukraine có được tên lửa tầm xa, nhưng cũng thừa nhận rằng Kiev có thể không nhận được chúng. Ông cũng bày tỏ hy vọng ông Trump sẽ gây áp lực để ông Putin “dừng cuộc chiến”.
“Điều tích cực là Tổng thống Trump không nói ‘không’, nhưng hôm nay ông ấy cũng không nói ‘có'”, lãnh đạo Ukraine cho biết trong một cuộc phỏng vấn với NBC News.
Michael Carpenter, nhà nghiên cứu tại Viện Quốc tế về Nghiên cứu Chiến lược (IISS), nhận định rằng cuộc gặp với Tổng thống Trump không mang lại những gì Tổng thống Zelensky kỳ vọng, nhưng nó phù hợp với cách tiếp cận của chính quyền Mỹ đối với cuộc chiến.
“Mỹ dường như không muốn gây sức ép hay trừng phạt Nga thêm nữa”, ông Carpenter trả lời Reuters.
Admin
Nguồn: VnExpress
