Tại Nhật Bản, nơi sự hòa hợp và chuẩn mực xã hội được đề cao, chứng sợ ăn uống trước mặt người khác (Deipnophobia) đang ảnh hưởng đến cuộc sống của nhiều người. Những áp lực vô hình này khiến họ lo lắng, căng thẳng mỗi khi đối diện với các bữa ăn tập thể.
Cô Nagano, sống ở tỉnh Saitama, chia sẻ: “Tôi luôn sợ ánh mắt đánh giá của người khác, sợ họ nghĩ mình tham lam hoặc vụng về”. Việc ăn uống một mình khiến Nagano cảm thấy thoải mái hơn, bởi nỗi sợ bị phán xét luôn thường trực khi ăn chung với người khác, đặc biệt là ở công ty, nơi cô thường tìm đến những góc khuất để dùng bữa.
Deipnophobia xuất phát từ nỗi lo lắng bị đánh giá về ngoại hình, tiếng nhai hoặc cách ăn uống. Ở Nhật Bản, nơi các bữa ăn chung như kyushoku (bữa trưa ở trường) hay các buổi ăn nhóm tại công ty được xem là một phần quan trọng của văn hóa, chứng bệnh này càng trở nên phổ biến và gây ra nhiều áp lực tâm lý.
Chuyên gia tư vấn tâm lý Tomoko Yoshida, thành viên của tổ chức phi lợi nhuận Mindful Eating Japan tại Tokyo, cho biết, nỗi sợ ăn uống trước đám đông thường bắt nguồn từ áp lực tuân thủ các chuẩn mực xã hội khắt khe. Nhiều người lo ngại rằng chỉ một sơ suất nhỏ, như cách cầm đũa không đúng hoặc tiếng nhai gây khó chịu, cũng có thể khiến họ bị đánh giá tiêu cực.
Tổ chức Mindful Eating Japan được thành lập để hỗ trợ những người gặp khó khăn trong việc ăn uống nơi công cộng. Mỗi năm, tổ chức này tiếp nhận hơn 1.000 yêu cầu tư vấn từ nhiều đối tượng khác nhau, từ học sinh trung học sợ ăn trưa ở trường đến những người trưởng thành luôn né tránh các buổi tiệc công ty.
Bà Yoshida cho biết thêm: “Nhiều người cảm thấy xấu hổ về nỗi sợ của mình và không dám tìm kiếm sự giúp đỡ. Đây là một vấn đề hoàn toàn có thật, và họ không hề đơn độc”.
Văn hóa tập thể ở Nhật Bản đề cao sự hòa nhập, xem các bữa ăn chung là cơ hội để gắn kết và xây dựng mối quan hệ. Tuy nhiên, chính điều này lại tạo thêm áp lực cho những người nhạy cảm với sự chú ý.
Nagano kể lại rằng nỗi sợ của cô bắt đầu từ thời trung học, khi cô bị bạn bè trêu chọc vì cách ăn uống của mình. “Họ chê tôi ăn quá chậm hoặc nhai kỳ cục”, cô nhớ lại.
Những trường hợp như của Nagano không phải là hiếm. Một khảo sát của Mindful Eating Japan cho thấy khoảng 10% học sinh Nhật Bản cảm thấy lo lắng khi ăn trưa ở trường. Con số thực tế có thể còn cao hơn, do nhiều em không thừa nhận vấn đề này.
Áp lực còn đến từ những chuẩn mực văn hóa liên quan đến ẩm thực. Cơm hộp bento, vốn là biểu tượng của sự tỉ mỉ và sáng tạo, đôi khi lại trở thành nguồn lo âu khi mọi người so sánh hộp cơm của mình với người khác. Nhiều bà mẹ cũng cảm thấy căng thẳng vì sợ hộp cơm của con không đủ đẹp hoặc hoàn hảo khi mang đến trường.
“Ở Nhật Bản, ngay cả một bữa ăn cũng có thể trở thành một bài kiểm tra xã hội”, bà Yoshida nhận định. “Mọi người cảm thấy họ phải thể hiện tốt, không chỉ trong công việc mà còn trong cách họ ăn uống”.
Để vượt qua nỗi sợ hãi, Nagano đã tìm đến các buổi tư vấn của Mindful Eating Japan. Tại đây, cô được hướng dẫn các kỹ thuật kiểm soát lo âu bằng phương pháp chánh niệm (mindfulness) và liệu pháp nhận thức hành vi (CBT).
Các chuyên gia cho rằng đại dịch Covid-19 đã làm gia tăng tình trạng lo âu xã hội, khi thời gian giãn cách kéo dài khiến nhiều người mất tự tin và cảm thấy lúng túng khi quay trở lại các bữa ăn chung. Tuy nhiên, đại dịch cũng đồng thời nâng cao nhận thức về sức khỏe tâm thần ở Nhật Bản, khi ngày càng có nhiều người sẵn sàng chia sẻ những khó khăn của mình.
Một số trường học ở Nhật Bản đã bắt đầu điều chỉnh cách tổ chức bữa trưa kyushoku, tạo điều kiện cho học sinh linh hoạt hơn trong việc lựa chọn địa điểm và cách thức ăn uống, nhằm giảm bớt áp lực cho những em gặp khó khăn.
Bà Yoshida kết luận: “Chúng ta cần xem việc ăn uống là một niềm vui, chứ không phải một gánh nặng”.
Admin
Nguồn: VnExpress
