Lưỡi, cơ quan quan trọng trong việc phát âm và nuốt, được chia thành hai phần chính: phần trước và phần sau. Hai phần ba phía trước của lưỡi, dễ dàng quan sát được khi chúng ta mở miệng, đóng vai trò chủ yếu trong việc phát âm. Phần còn lại, một phần ba phía sau, nằm gần họng và có vai trò then chốt trong quá trình nuốt thức ăn.
Ung thư lưỡi phát sinh khi các tế bào lưỡi phát triển không kiểm soát, dẫn đến hình thành các khối u. Nếu khối u xuất hiện ở phần trước của lưỡi, nó được gọi là ung thư khoang miệng. Ngược lại, khối u ở phần gốc lưỡi được gọi là ung thư họng miệng. Phương pháp điều trị phổ biến cho bệnh này là phẫu thuật cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ lưỡi, thường kết hợp với xạ trị bổ trợ và các liệu pháp khác như hóa trị, liệu pháp miễn dịch hoặc liệu pháp nhắm đích.
Phẫu thuật cắt bỏ lưỡi có thể gây ảnh hưởng đáng kể đến khả năng nói và phát âm của bệnh nhân. Điều này là do sự biến dạng của lưỡi, giảm thể tích và khả năng tiếp xúc của lưỡi với vòm miệng, dẫn đến luồng khí thoát ra không đều khi nói. Ngoài ra, quá trình xơ hóa và biến dạng sau phẫu thuật cũng hạn chế phạm vi chuyển động của lưỡi, gây khó khăn cho việc phát âm.
Những bệnh nhân có khối u lớn, đòi hỏi phẫu thuật cắt bỏ rộng hơn, thường có nguy cơ suy giảm chức năng nói cao hơn. Bệnh nhân ung thư khoang miệng, phải cắt bỏ phần lưỡi phía trước (nơi chịu trách nhiệm chính cho việc phát âm), thường gặp nhiều khó khăn hơn trong việc phục hồi giọng nói so với bệnh nhân ung thư gốc lưỡi, nơi chủ yếu ảnh hưởng đến chức năng nuốt. Bên cạnh đó, những bệnh nhân cần xạ trị bổ trợ sau phẫu thuật do khối u đã xâm lấn cũng thường gặp khó khăn hơn trong quá trình phục hồi chức năng nói.
Việc phẫu thuật và điều trị kịp thời theo chỉ định của bác sĩ là rất quan trọng. Tùy thuộc vào tình trạng cụ thể của bệnh nhân, bác sĩ sẽ đưa ra hướng xử lý phù hợp nhất. Để hỗ trợ bệnh nhân phục hồi chức năng nói, các bác sĩ thường lên kế hoạch phẫu thuật bảo tồn tối đa lưỡi và các dây thần kinh liên quan. Đánh giá chức năng nói trước và sau phẫu thuật, bao gồm kiểm tra vận động miệng, phát âm, khả năng kiểm soát và sức mạnh của lưỡi, cũng như đánh giá chất lượng giọng nói, là bước quan trọng để xây dựng phác đồ phục hồi chức năng hiệu quả nhất.
Trong giai đoạn đầu sau phẫu thuật, khi vết mổ chưa lành, bệnh nhân không thể tập nói ngay lập tức. Các bác sĩ sẽ hướng dẫn bệnh nhân sử dụng các phương tiện giao tiếp tạm thời như chuông báo, ngôn ngữ ký hiệu, bảng viết hoặc các công cụ hỗ trợ khác. Khi vết mổ đã lành, bệnh nhân có thể bắt đầu tập phục hồi chức năng nói thông qua các bài tập vận động lưỡi, phối hợp môi – lưỡi – hàm, tập phát âm, điều chỉnh luồng hơi và sử dụng gương để quan sát khẩu hình miệng.
Quá trình tập luyện kiên trì giúp bệnh nhân ung thư lưỡi dần phục hồi khả năng nói và giao tiếp, từ đó nâng cao chất lượng cuộc sống. Đối với những bệnh nhân cần cắt bỏ khối u lớn, các bác sĩ có thể áp dụng phương pháp phẫu thuật tái tạo lưỡi, sử dụng vạt da từ các vị trí khác trên cơ thể để hỗ trợ phục hồi chức năng nói một cách hiệu quả hơn.
Admin
Nguồn: VnExpress
