Ngày càng có nhiều người Canada, thuộc nhiều tầng lớp thu nhập khác nhau, đang tìm đến các dịch vụ “mua trước, trả sau” (BNPL) như một công cụ quản lý tài chính hiệu quả. Thay vì chỉ dành cho người có thu nhập thấp như quan niệm trước đây, BNPL đang được sử dụng rộng rãi để mua sắm đa dạng các mặt hàng, từ điện thoại iPhone, đồ gia dụng, quần áo, vé hòa nhạc cho đến các dịch vụ làm đẹp như tiêm Botox.
Fahd Pasha, một người mới làm cha, đã lựa chọn nền tảng tài chính Affirm để mua điện thoại mới cho cả hai vợ chồng. Với hình thức trả góp khoảng 89 USD mỗi tháng trong vòng hai năm, Pasha cho biết giải pháp này phù hợp với ngân sách gia đình, đồng thời giúp anh có thể giữ lại tiền để đầu tư và tiết kiệm.
Theo dữ liệu từ Payments Canada, có tới 26% người dân Canada đã sử dụng dịch vụ BNPL trong năm 2025. Klarna, một trong những nhà cung cấp dịch vụ BNPL lớn nhất thế giới, hiện có 2,2 triệu khách hàng tại Canada, tăng trưởng ấn tượng 244% so với năm 2023. Đáng chú ý, tỷ lệ sử dụng BNPL giữa nhóm thu nhập trung bình và nhóm thu nhập thấp gần như tương đương nhau.
Pasha chia sẻ rằng anh sẽ tiếp tục sử dụng BNPL cho các khoản chi lớn đã được lên kế hoạch, chẳng hạn như cải tạo nhà tắm. Tuy nhiên, anh khẳng định sẽ không dùng hình thức này cho các khoản mua nhỏ, bốc đồng hoặc cho thực phẩm, với ngưỡng tối thiểu là 100 USD cho mỗi giao dịch.
Số liệu thống kê cho thấy, 29% người Canada sử dụng BNPL một hoặc nhiều lần mỗi năm có thu nhập hộ gia đình dưới 40.000 USD, trong khi 27% có thu nhập trên 80.000 USD. Nhóm thu nhập cao có xu hướng sử dụng dịch vụ này thường xuyên hơn, với tần suất hơn một lần mỗi tháng.
Mặc dù BNPL đi kèm với những rủi ro và định kiến nhất định, Kim Holder, giám đốc Trung tâm Giáo dục Kinh tế thuộc Đại học Tennessee, Mỹ, cho rằng hình thức này không hẳn là tệ hơn các hình thức tín dụng khác. Thậm chí, tỷ lệ vỡ nợ BNPL ở Mỹ còn thấp hơn so với các loại hình tín dụng tiêu dùng khác, theo số liệu từ Cục Bảo vệ Tài chính Người tiêu dùng Mỹ. Bà Holder giải thích rằng, nếu người dùng dự đoán thu nhập sẽ tăng trong tương lai, họ có thể cân nhắc sử dụng BNPL để chi trả cho những nhu cầu cấp thiết như giáo dục, bằng cách tính toán và trả dần các khoản thanh toán.
Tuy nhiên, rủi ro sẽ gia tăng nếu BNPL được sử dụng rộng rãi mà không có biện pháp kiểm soát phù hợp. Sự phổ biến của BNPL trong suốt quá trình mua sắm, từ lựa chọn sản phẩm đến thanh toán, có thể gây bất lợi cho những người dễ bị tổn thương về tài chính. Bà Holder ví von: “Không doanh nghiệp nào muốn cho tiền miễn phí. Sòng bạc tồn tại vì nhà cái luôn thắng”.
BNPL có nhiều điểm tương đồng với giai đoạn đầu của thẻ tín dụng, khi việc quản lý và giám sát còn lỏng lẻo. Nhóm thu nhập thấp có thể đang sử dụng BNPL một cách rủi ro hơn, với lý do hàng đầu là khả năng hoãn thanh toán và duyệt vay nhanh chóng. Các mặt hàng được mua chủ yếu là quần áo, đồ điện tử và thực phẩm. Trong khi đó, người Canada trung niên sử dụng BNPL để quản lý ngân sách dễ dàng hơn và trả dần một cách “kỷ luật”, chủ yếu cho đồ gia dụng và quần áo.
Lợi nhuận của các nhà cung cấp BNPL đến từ các khoản phí phạt trả chậm. Theo hồ sơ nộp lên sàn vào tháng 9, Klarna đã thu về khoảng 254 triệu USD tiền “phí nhắc nhở trả chậm” trong năm 2024, tăng đáng kể so với các năm trước. Với mỗi lần trả chậm, người mua sắm sẽ bị phạt 7 USD hoặc 25% giá trị kỳ thanh toán, tùy theo mức nào thấp hơn. Nếu khách hàng không thanh toán trong 91 ngày, cơ quan thu nợ có thể can thiệp. Bà Holder cảnh báo rằng, mặc dù mọi nhóm thu nhập đều có thể sử dụng BNPL, nhưng nhóm người tiêu dùng dễ bị tổn thương nhất có khả năng phải gánh chịu phần lớn các khoản vay có lãi.
Mặc dù người dùng thẻ tín dụng cũng đối mặt với rủi ro tương tự, nhưng có một số khác biệt quan trọng. Thẻ tín dụng cho phép người tiêu dùng mua những thứ mà họ không đủ khả năng chi trả, trong khi BNPL lại tạo cảm giác rằng họ hoàn toàn có thể trả được. Điều này là do nhiều gói BNPL không tính lãi hoặc chỉ kèm mức phí nhỏ, khiến người tiêu dùng chủ quan, vay nhiều khoản nhỏ cùng lúc và tích lũy phí trả chậm ở nhiều nơi.
Đối với các lựa chọn tài chính dài hạn, lãi suất cho các khoản nợ BNPL thường dao động từ 0 đến 35%. Nghiên cứu cho thấy người dùng BNPL thường chi tiêu nhiều hơn khi các quảng cáo dịch vụ xuất hiện dày đặc trong quá trình mua. Tuy nhiên, tỷ lệ thanh toán trễ cũng gia tăng, với 41% người dùng BNPL cho biết họ từng thanh toán trễ một khoản vay trong năm qua.
Francisco Remolino, một quản tài viên, cho biết một số chủ nợ đã bắt đầu đăng ký quyền cầm giữ đối với các hàng hóa được mua, thậm chí đối với tài sản của con nợ, như một biện pháp đảm bảo. Mặc dù nợ BNPL vẫn chiếm tỷ trọng nhỏ trong tổng nợ tiêu dùng so với thẻ tín dụng hay hạn mức tín dụng cá nhân, nhưng hình thức này đang ngày càng xuất hiện nhiều hơn trong các hồ sơ mất khả năng thanh toán.
Admin
Nguồn: VnExpress
