Theo bác sĩ Lưu Quang Quý từ Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cân nặng đóng vai trò quan trọng, ảnh hưởng đến kết quả thụ tinh trong ống nghiệm (IVF), bên cạnh các yếu tố như tuổi tác, bệnh lý nền và trình độ kỹ thuật.
Bác sĩ Quý giải thích rằng cân nặng tác động trực tiếp lên hệ trục dưới đồi – tuyến yên – buồng trứng, yếu tố then chốt quyết định quá trình rụng trứng và chu kỳ kinh nguyệt ở phụ nữ. Cụ thể, phụ nữ có chỉ số BMI dưới 18,5 (quá gầy) đối mặt với nguy cơ rối loạn kinh nguyệt, thậm chí mất kinh. Ngược lại, người thừa cân hoặc béo phì (BMI từ 25 trở lên) thường gặp tình trạng kháng insulin, rối loạn hormone sinh dục, dẫn đến rối loạn rụng trứng hoặc hội chứng buồng trứng đa nang.
Ở nam giới, tình trạng béo phì làm giảm nồng độ testosterone, tăng estrogen nội sinh, gây suy giảm ham muốn, rối loạn cương dương và tinh trùng yếu. Mặt khác, người quá gầy có nguy cơ thiếu hụt dinh dưỡng, ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình sản xuất tinh trùng.
Trong quá trình thực hiện IVF, phụ nữ thường được tiêm hormone để kích thích buồng trứng phát triển nhiều nang noãn. Tuy nhiên, ở cả người béo phì và người gầy, buồng trứng có thể phản ứng kém với thuốc, dẫn đến số lượng nang noãn phát triển ít hoặc chất lượng trứng không đồng đều, làm giảm số lượng trứng thu được và tỷ lệ tạo phôi.
Béo phì gây ra sự thay đổi môi trường nội tiết, đặc biệt là tình trạng kháng insulin và viêm mạn tính, có thể ảnh hưởng đến sự trưởng thành của noãn. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng trứng của phụ nữ béo phì có nguy cơ bất thường nhiễm sắc thể cao hơn, làm giảm tỷ lệ thụ tinh và phát triển phôi. Tương tự, tinh trùng của nam giới thừa cân thường có số lượng ít, tỷ lệ dị dạng và đứt gãy DNA cao hơn, cùng với khả năng di động kém, ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng phôi. Đáng lưu ý, nam giới béo phì mắc tiểu đường có thể di truyền nguy cơ mắc bệnh này cho con.
Chất lượng trứng và tinh trùng suy giảm làm ảnh hưởng đến chất lượng phôi, gây khó khăn cho quá trình làm tổ hoặc tăng nguy cơ sảy thai sớm, dẫn đến thất bại IVF. Ở người béo phì, nguy cơ viêm nội mạc tử cung và rối loạn hormone progesterone – estrogen làm thay đổi lớp nội mạc tử cung, gây khó khăn cho việc tiếp nhận phôi thai. Béo phì cũng liên quan đến rối loạn đông máu, tăng nguy cơ huyết khối, làm giảm tỷ lệ phôi bám dính thành công. Ngược lại, người quá gầy thường có lớp mỡ dưới da và lượng hormone dự trữ ít, khiến nội mạc tử cung không thuận lợi cho phôi làm tổ.
Ngay cả khi IVF thành công, cân nặng không hợp lý vẫn làm tăng nguy cơ biến chứng thai kỳ. Phụ nữ béo phì dễ mắc tiểu đường thai kỳ, tiền sản giật, sinh non, thai to hoặc phải sinh mổ. Trong khi đó, phụ nữ gầy có thể sinh con nhẹ cân, suy dinh dưỡng trong tử cung, ảnh hưởng đến sự phát triển lâu dài của trẻ. Bác sĩ Quý nhấn mạnh rằng phụ nữ thiếu cân có nguy cơ sảy thai cao hơn 70% so với người có cân nặng bình thường.
Để tăng cơ hội thành công khi thực hiện IVF, bác sĩ Quý khuyến cáo các cặp vợ chồng nên điều chỉnh cân nặng về mức hợp lý ít nhất 3-6 tháng trước khi bắt đầu quá trình này. Chỉ số BMI lý tưởng cho phụ nữ là 19-24, và cho nam giới là 20-25. Chế độ ăn uống cần cân bằng dinh dưỡng, tăng cường rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, đồng thời hạn chế đồ chiên rán và đường. Ưu tiên các thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất thiết yếu như axit folic, vitamin D, kẽm, selen… để cải thiện chất lượng trứng và tinh trùng.
Bên cạnh đó, cần hạn chế tối đa hút thuốc, uống rượu bia, thức khuya và căng thẳng. Ngủ đủ giấc, giữ tâm lý thoải mái, kết hợp vận động thể dục thể thao vừa sức ít nhất 150 phút mỗi tuần giúp kiểm soát cân nặng, cải thiện quá trình trao đổi chất và nâng cao sức khỏe sinh sản. Các cặp vợ chồng nên tìm đến các cơ sở y tế chuyên khoa để thăm khám và điều trị sớm nếu sau 6 tháng đến một năm cố gắng mà vẫn chưa có con.
Admin
Nguồn: VnExpress
