Ngày 21/10, Hạ viện Nhật Bản đã chính thức bầu bà Sanae Takaichi, 64 tuổi, vào vị trí Thủ tướng, đánh dấu cột mốc lịch sử khi lần đầu tiên một phụ nữ đảm nhận vai trò lãnh đạo chính phủ tại quốc gia này. Trước khi được bổ nhiệm, bà Takaichi từng giữ chức vụ Bộ trưởng An ninh Kinh tế và Nội vụ.
Sự kiện này đã tác động tích cực đến thị trường chứng khoán Nhật Bản, với chỉ số Nikkei 225 tăng mạnh, tiến gần đến ngưỡng 50.000 điểm trong phiên giao dịch cùng ngày. Trước đó, giới đầu tư đã kỳ vọng vào khả năng bà Sanae Takaichi trở thành thủ tướng, thúc đẩy chỉ số này tăng vọt.
Giới phân tích và truyền thông gọi quan điểm điều hành kinh tế của bà là “Sanaenomics”, dự kiến sẽ mang lại lợi ích cho thị trường. Bà Takaichi là người ủng hộ mạnh mẽ chính sách kích thích kinh tế “Abenomics” của cố Thủ tướng Shinzo Abe, đồng thời kêu gọi tăng lương, giảm thuế, thúc đẩy chi tiêu công và nới lỏng tiền tệ.
Erry Craig, Chiến lược gia thị trường toàn cầu tại JP Morgan Asset Management, nhận định rằng Nhật Bản đang có nền tảng vững chắc hơn khi yếu tố bất ổn chính trị được giải tỏa. Ông cho biết thêm, các nhà đầu tư đang tìm kiếm cơ hội đa dạng hóa danh mục cổ phiếu theo khu vực địa lý để cân bằng với hiệu suất của thị trường chứng khoán Mỹ, và Nhật Bản đang nổi lên như một lựa chọn hấp dẫn.
Vậy, chính sách “Sanaenomics” có thể mang lại những thay đổi gì? Dưới đây là một số phân tích từ giới chuyên gia.
Ưu tiên hàng đầu là giải quyết lạm phát và tăng lương
Hiện tại, giá tiêu dùng tại Nhật Bản đang vượt quá mục tiêu 2% mà Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BoJ) đề ra, dao động trong khoảng 2,5-3%. Để kiểm soát tình hình, BoJ đang dần điều chỉnh tăng lãi suất từ mức thấp kỷ lục, vốn đã được duy trì gần hoặc dưới 0 trong một thời gian dài.
Động thái này cũng nhằm mục đích củng cố giá trị đồng yen, bởi lãi suất thấp đã khiến đồng nội tệ suy yếu so với đồng USD, làm gia tăng áp lực lạm phát do phần lớn hàng hóa tiêu dùng của Nhật Bản là hàng nhập khẩu.
Trước khi trở thành thủ tướng, bà Sanae Takaichi đã bày tỏ sự quan tâm sâu sắc đến vấn đề lạm phát và khẳng định đây là một trong những ưu tiên hàng đầu cần giải quyết. Bà nhấn mạnh sự cần thiết phải tập trung ứng phó với tình trạng giá tiêu dùng tăng cao.
Tuy nhiên, bà lại không ủng hộ việc sử dụng biện pháp tăng lãi suất của BoJ để hạ nhiệt lạm phát, và cam kết duy trì nguồn tín dụng với chi phí thấp. Đây cũng là một trong những yếu tố giúp thị trường chứng khoán tăng trưởng mạnh mẽ.
Tương tự như các thủ tướng tiền nhiệm, bà Takaichi cũng cam kết thúc đẩy tăng lương cho người lao động, mặc dù chưa đưa ra các biện pháp cụ thể để thực hiện mục tiêu này. Thực tế, mức lương tại Nhật Bản gần như không tăng trong suốt 30 năm qua, và chỉ mới vượt qua mức trung bình của năm 1997 vào năm 2024.
Tình trạng lương không tăng kịp tốc độ lạm phát đã làm gia tăng gánh nặng chi phí nuôi con, góp phần làm giảm tỷ lệ sinh tại Nhật Bản. Dân số Nhật Bản đã liên tục giảm và đang già hóa nhanh chóng trong nhiều năm, dẫn đến tình trạng thiếu hụt lao động và làm suy yếu tiềm năng tăng trưởng kinh tế của đất nước.
Mặc dù là một người bảo thủ trong nhiều vấn đề xã hội, bà Takaichi ủng hộ việc cung cấp ưu đãi thuế cho các doanh nghiệp xây dựng cơ sở giữ trẻ cho nhân viên, cũng như giảm thuế cho các khoản chi tiêu liên quan đến chăm sóc trẻ em của các hộ gia đình. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ chính phủ mới của bà sẽ có những biện pháp gì để cải thiện tỷ lệ sinh.
Tiếp nối chính sách ‘Abenomics’
Bà Takaichi được kỳ vọng sẽ tiếp tục theo đuổi chính sách “Abenomics” của cố Thủ tướng Shinzo Abe, bao gồm việc cung cấp trợ cấp tiền mặt và tăng cường chi tiêu chính phủ, mặc dù nợ công của Nhật Bản hiện đã gần gấp ba lần quy mô nền kinh tế.
Giống như ông Abe, bà Takaichi có quan điểm cứng rắn về quốc phòng. Sự thăng tiến của bà trong chính trường đã thúc đẩy cổ phiếu của các công ty liên quan đến lĩnh vực quân sự như Mitsubishi Heavy Industries, Yaskawa Electric và Japan Steel Works tăng trưởng mạnh mẽ.
Theo hãng tin AP, bà Takaichi có thể sẽ xây dựng mối quan hệ thân thiện với Tổng thống Mỹ, tương tự như cách ông Abe đã làm. Trước đây, bà từng đề cập đến việc Nhật Bản có thể cần xem xét lại cam kết đầu tư trị giá 550 tỷ USD vào Mỹ như một phần của thỏa thuận nhằm giảm thuế nhập khẩu đối với hàng hóa Nhật Bản. Tuy nhiên, sau đó bà khẳng định sẽ tuân thủ thỏa thuận này, mặc dù vấp phải sự phản đối từ công chúng về việc sử dụng tiền thuế của người dân Nhật Bản cho mục đích này.
Naomi Fink, Giám đốc chiến lược toàn cầu của Amove Asset Management, lưu ý rằng việc dự đoán bà Takaichi sẽ chỉ đơn thuần lặp lại các chính sách kinh tế và chính trị của cựu Thủ tướng Shinzo Abe có thể không hoàn toàn chính xác.
Ông nhấn mạnh rằng bối cảnh kinh tế mà bà Takaichi kế thừa khác biệt đáng kể so với thời điểm ông Abe bắt đầu nhiệm kỳ thủ tướng.
Tương lai còn nhiều thách thức
Bà Takaichi sẽ phải đối mặt với những vấn đề đã gây khó khăn cho nhiều thế hệ thủ tướng Nhật Bản trong suốt nhiều thập kỷ qua. Bất kỳ cải cách lớn nào cũng có thể vấp phải sự phản kháng từ các nhóm lợi ích cố hữu.
Thời gian cầm quyền của các Thủ tướng Nhật Bản thường ngắn và dễ bị ảnh hưởng bởi mâu thuẫn giữa các phe phái trong đảng, cũng như các “lãnh địa chính trị” mang tính cha truyền con nối đang nắm giữ phần lớn ghế trong quốc hội.
Để giành chiến thắng trong cuộc bỏ phiếu quốc hội, Đảng Dân chủ Tự do (LDP) của bà Takaichi đã liên minh với Đảng Đổi mới Nhật Bản, một đảng đối lập theo xu hướng tự do có trụ sở tại Osaka. Tuy nhiên, để thông qua các dự luật trong tương lai, nữ thủ tướng có thể sẽ cần sự ủng hộ từ các nghị sĩ của các đảng đối lập khác, vốn rất phân mảnh và đa dạng.
Takaya Suzuki, chủ một chuỗi nhà hàng và công ty bất động sản, người ủng hộ Đảng Bảo thủ Nhật Bản với các chính sách tương đồng với bà Takaichi, bày tỏ sự ngưỡng mộ đối với Tổng thống Trump và kỳ vọng vào tân thủ tướng. Tuy nhiên, ông cũng thừa nhận rằng con đường phía trước sẽ rất khó khăn, dù bà Takaichi có cố gắng hết sức.
Admin
Nguồn: VnExpress
