Ẩn mình dưới chân đèo Mã Pí Lèng hùng vĩ, Làng Văn hóa Du lịch Cộng đồng Dân tộc Mông ở thôn Pả Vi Hạ, hay còn gọi là Làng H’Mông Pả Vi, nổi bật như một viên ngọc giữa lòng cao nguyên đá Đồng Văn, thuộc xã Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang. Bao quanh ngôi làng là những dãy núi đá tai mèo trùng điệp, dòng sông Nho Quế uốn lượn mềm mại, và những cánh đồng hoa tam giác mạch bạt ngàn.
Pả Vi đã trở thành một điểm đến hấp dẫn du khách trong và ngoài nước, được Cục Du lịch Quốc gia vinh danh là điểm du lịch cộng đồng tốt nhất Việt Nam năm 2025. Nơi đây mang đến một không gian vừa nên thơ, trữ tình, vừa đậm đà bản sắc văn hóa đặc trưng của đồng bào dân tộc Mông. Những nét kiến trúc truyền thống được tái hiện một cách sống động qua những nếp nhà trình tường độc đáo, mái ngói âm dương cổ kính, và những hàng rào đá xếp chồng lên nhau.
Chị Nguyễn Thị Hằng, một người dân tộc Kinh đã gắn bó với Mèo Vạc trong 32 năm, chia sẻ rằng vào năm 2016, khu vực này chỉ là một bãi đất trống hoang vu và lầy lội. Sau đó, chính quyền tỉnh Hà Giang đã xây dựng đề án, thiết kế, đầu tư và vận động người dân địa phương có đất bị thu hồi cùng tham gia phát triển du lịch. Làng H’Mông Pả Vi ra đời từ ý tưởng bảo tồn những giá trị văn hóa truyền thống, lưu giữ không gian kiến trúc nguyên bản của người Mông, đồng thời tạo điểm nhấn thu hút du khách đến với vùng đất này.
Ban đầu, nhiều người dân e ngại tham gia dự án do thiếu kinh phí và kinh nghiệm, lo lắng về tính khả thi của một dự án “chưa biết tương lai thế nào”. Đề án ban đầu chỉ dành cho người Mông, nhưng sau đó đã được mở rộng, khuyến khích nhiều dân tộc khác, kể cả những người sinh sống ngoài Mèo Vạc, công nhân viên chức đang làm việc tại các cơ quan, hoặc các hình thức liên danh liên kết.
Làng được khởi công xây dựng vào cuối năm 2016 và chính thức đi vào hoạt động từ tháng 4/2019, với tổng diện tích quy hoạch hơn 27.000 m2, được chia thành ba khu, bao gồm 26 căn nhà do 19 hộ gia đình quản lý và vận hành.
Ông Chu Minh Quang, Trưởng ban Quản lý làng, cho biết hiện nay 100% hộ dân trong làng đều tham gia làm du lịch và có cuộc sống ổn định. Bên cạnh dịch vụ lưu trú, các hộ gia đình còn cung cấp dịch vụ ăn uống, bán các sản phẩm địa phương và dịch vụ tắm lá thuốc truyền thống.
“Làng đã tạo việc làm cho hơn 60 lao động, trong đó khoảng 40 người là dân địa phương, với mức thu nhập từ 5 đến 10 triệu đồng mỗi tháng”, ông Quang cho biết thêm.
Theo thống kê của Ban quản lý, trong 9 tháng đầu năm 2025, làng Pả Vi đã đón hơn 58.000 lượt khách, trong đó có hơn 40.000 lượt khách lưu trú qua đêm, doanh thu ước tính đạt trên 28 tỷ đồng.
Pả Vi được biết đến rộng rãi nhờ sự lan tỏa từ du khách quốc tế. Chị Hằng, chủ homestay Mèo Vạc Clay House, cho hay những vị khách đầu tiên đến làng chủ yếu là người nước ngoài. “Họ đã quảng bá về Pả Vi trên mạng xã hội và các chuyên trang du lịch. Hiện tại, khách quốc tế vẫn chiếm khoảng 50% lượng khách lưu trú, đến từ các quốc gia như Canada, Mỹ, Australia và các nước châu Âu”, chị Hằng chia sẻ. Vài năm gần đây, lượng khách Việt Nam tìm đến Pả Vi ngày càng tăng.
Người dân Pả Vi hiện nay được đào tạo bài bản về nghiệp vụ du lịch. Họ có nhóm trò chuyện trực tuyến để trao đổi thông tin, lên lịch cho các buổi biểu diễn văn nghệ hoặc các hoạt động sinh hoạt cộng đồng. Mỗi gia đình đều được tham gia các khóa tập huấn về quảng bá hình ảnh trên mạng xã hội, kết nối với cộng đồng du lịch trên toàn thế giới.
“Toàn bộ homestay trong làng đều được số hóa, cho phép khách hàng đặt phòng thông qua các nền tảng trực tuyến như Booking.com hay Agoda”, chị Hằng cho biết.
Hiện tại, cả làng có 185 phòng khép kín và 17 phòng tập thể, có thể phục vụ tối đa khoảng 600 khách mỗi ngày. Mỗi gia đình có trung bình 10 phòng cho thuê, hộ nhiều nhất có khoảng 20 phòng riêng và cả phòng cộng đồng (có thể ở được từ 50 đến 70 người). Giá phòng đôi dao động từ 400.000 đồng đến hơn một triệu đồng, phòng cộng đồng có giá từ 200.000 đồng một đêm, tùy thuộc vào thời điểm.
“Mùa hè thường là mùa thấp điểm. Từ tháng 9, khi bước vào mùa lễ hội hoa tam giác mạch, các homestay gần như kín khách”, ông Quang cho biết. Ông ước tính rằng vào dịp lễ Tết, khoảng hai phần ba du khách đến khu vực Mèo Vạc lựa chọn nghỉ tại làng Pả Vi vì không gian yên tĩnh và đậm đà bản sắc văn hóa.
Mặc dù hoạt động hiệu quả, làng Pả Vi vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức. Chị Hằng cho biết giá điện và nước sinh hoạt còn cao. “Chúng tôi phải tự tìm thiết bị lọc hoặc mua nước sạch, điều này khiến chi phí bị đội lên”, chị chia sẻ.
Về phía ban quản lý, ông Quang nhận định rằng khó khăn lớn nhất là việc mở rộng quy mô, do không còn không gian để bổ sung. Bên cạnh đó, việc thu hút chính người Mông bản địa tham gia vào các hoạt động văn hóa tập thể tại làng còn nhiều hạn chế.
“Trong thời gian tới, chúng tôi sẽ tập trung khuyến khích người dân bản địa tham gia nhiều hơn vào các hoạt động văn hóa để tạo thêm nét đặc biệt cho làng”, ông Quang khẳng định.
Admin
Nguồn: VnExpress
