Chủ trương chuyển đổi công năng khu đất rộng 32 ha ven sông Sài Gòn tại Bến Nhà Rồng (quận 4 cũ) đã được Bí thư Thành ủy TP HCM Trần Lưu Quang thông tin gần đây, mở ra một hướng đi mới cho khu vực này. Thay vì phát triển nhà ở như dự kiến ban đầu, nơi đây sẽ được quy hoạch thành không gian văn hóa Hồ Chí Minh, công viên ven sông, kết hợp mở rộng đường Nguyễn Tất Thành.
Quyết định này được kỳ vọng sẽ mang lại nhiều lợi ích, vừa tạo ra không gian công cộng quý giá ven sông Sài Gòn, vừa giải quyết vấn đề kẹt xe trên tuyến đường Nguyễn Tất Thành, một trong những điểm nóng giao thông của thành phố.
Đường Nguyễn Tất Thành, dài hơn 2 km, chạy dọc bờ sông Sài Gòn từ cầu Khánh Hội đến cầu Tân Thuận, là trục giao thông huyết mạch kết nối trung tâm TP HCM với quận 7, Nhà Bè và khu Nam Sài Gòn. Tuyến đường này có lịch sử lâu đời, hình thành từ trước năm 1975 và gắn liền với cảng Nhà Rồng – Khánh Hội, nơi từng là trung tâm giao thương sầm uất của Sài Gòn. Sau năm 1975, đường được đổi tên thành Nguyễn Tất Thành để tưởng nhớ Chủ tịch Hồ Chí Minh, người đã ra đi tìm đường cứu nước từ chính bến cảng này.
Sự phát triển của khu chế xuất Tân Thuận và khu Nam đã làm tăng vai trò quan trọng của tuyến đường. Mặc dù đã được cải tạo vào năm 1992 cùng với cầu Tân Thuận, đường Nguyễn Tất Thành hiện đang phải đối mặt với tình trạng quá tải nghiêm trọng, đặc biệt vào giờ cao điểm.
Hiện tại, đường có bề rộng khoảng 14 m với 4 làn xe. Một bên là khu dân cư và trường học, bên còn lại chủ yếu thuộc cảng Sài Gòn. Do là tuyến đường chính từ quận 1 đi khu Nam Sài Gòn, mật độ giao thông trên đường rất cao, đặc biệt tại các nút giao Hoàng Diệu và Tôn Đản.
Theo Sở Xây dựng TP HCM, lưu lượng xe trên đường đã vượt quá 140% so với thiết kế ban đầu. Trong chín tháng đầu năm 2024, đã có 811 vụ ùn tắc giao thông xảy ra trên tuyến đường này, trung bình mỗi ngày có khoảng 3 vụ. Dữ liệu quan trắc năm 2023 cũng ghi nhận 978 vụ kẹt xe, cao nhất trong toàn thành phố.
Trước tình hình này, TP HCM đã triển khai nhiều giải pháp tạm thời như hạn chế xe tải nặng, cấm dừng đậu, đóng dải phân cách và điều chỉnh đèn tín hiệu. Tuy nhiên, những biện pháp này không mang lại hiệu quả lâu dài do hạ tầng giao thông không đáp ứng được nhu cầu thực tế.
Hơn 10 năm trước, TP HCM đã có quy hoạch mở rộng đường Nguyễn Tất Thành lên 30 m. Đến năm 2015, quy hoạch chi tiết 1/500 khu cảng quận 4 đã điều chỉnh lộ giới tuyến đường thành 37-46 m tùy đoạn, mở rộng về cả hai phía để phù hợp với quy hoạch mới của cảng Sài Gòn.
Để giảm thiểu việc giải tỏa khu dân cư hiện hữu, quận 4 đã kiến nghị chỉ mở rộng đường về phía đất cảng, giữ nguyên phần nhà dân. Phương án này đã được chấp thuận, nhưng do khu đất thuộc dự án khu phức hợp Nhà Rồng – Khánh Hội, việc điều chỉnh ranh đất và phân bổ chi phí gặp nhiều vướng mắc, khiến dự án mở rộng đường bị đình trệ trong nhiều năm.
Theo kế hoạch ban đầu, nhà đầu tư khu phức hợp sẽ thực hiện việc mở rộng đường Nguyễn Tất Thành. Tuy nhiên, khi dự án bất động sản này tạm dừng, kế hoạch cải tạo hạ tầng cũng bị “treo” theo.
TS.KTS Hoàng Ngọc Lan từ Viện Đô thị Thông minh và Quản lý (ISCM, Đại học Kinh tế TP HCM) nhận định rằng việc thành phố dừng dự án nhà ở tại Bến Nhà Rồng là cơ hội quan trọng để tái khởi động kế hoạch mở rộng đường Nguyễn Tất Thành.
Bà Lan cho rằng, do trục Bắc – Nam của TP HCM chưa hoàn thiện, người dân vẫn chủ yếu di chuyển qua đường Nguyễn Tất Thành, dẫn đến tình trạng quá tải. Việc tận dụng một phần quỹ đất sau khi khu vực bến cảng chuyển đổi công năng sẽ giúp thành phố có được mặt bằng thuận lợi, tiết kiệm chi phí đền bù và giảm thiểu ảnh hưởng đến khu dân cư.
Ngoài ý nghĩa về giao thông, bà Lan còn đánh giá chủ trương này thể hiện tầm nhìn dài hạn, ưu tiên lợi ích cộng đồng thay vì lợi ích ngắn hạn từ phát triển nhà ở. Bà nhấn mạnh rằng TP HCM đang thiếu trầm trọng không gian xanh, đặc biệt là ở khu vực trung tâm, và ven sông Sài Gòn nên là không gian công cộng thay vì các dự án dân cư và cao ốc.
Bà Lan dẫn chứng trường hợp của Công viên Central Park ở New York, ban đầu bị phản đối vì tốn kém, nhưng sau khi hoàn thành đã trở thành “lá phổi xanh” của thành phố, nâng cao giá trị bất động sản và chất lượng sống của khu vực. Bà cho rằng nếu tiếp tục phát triển nhà ở, TP HCM sẽ đánh mất giá trị cảnh quan, môi trường và văn hóa mà khó có thể phục hồi.
KTS Ngô Viết Nam Sơn cũng đồng tình với quan điểm này, cho rằng việc dừng phát triển nhà ở tại Bến Nhà Rồng là một bước đi đúng đắn. Nếu tiếp tục xây dựng cao ốc, bờ sông Sài Gòn sẽ biến thành “bức tường bê tông”, che khuất tầm nhìn và tách biệt quận 4 cũ với sông.
Ngược lại, việc quy hoạch khu vực thành công viên và không gian văn hóa sẽ giữ lại tầm nhìn ra sông, đồng thời tạo điều kiện để tái thiết quận 4, một khu vực có vị trí trung tâm nhưng chưa phát triển tương xứng.
Ông Sơn cho rằng đây là thời điểm thích hợp để chỉnh trang đường Nguyễn Tất Thành, nhưng không nên mở rộng quá mức vì trong tương lai, các cầu Thủ Thiêm 3 và 4 sẽ hoàn thành và phân luồng xe đáng kể. Việc nâng cấp cần được thực hiện đồng bộ với hệ thống công viên, quảng trường và các công trình văn hóa ven sông, tạo thành một trục cảnh quan mới cho TP HCM.
Ông Sơn nhấn mạnh rằng khi hoàn thiện, khu vực này sẽ trở thành một dải không gian văn hóa, công viên và giao thông ven sông Sài Gòn, tạo điểm nhấn cho siêu đô thị trong tương lai.
Admin
Nguồn: VnExpress
