Trong vòng chưa đầy một tháng, Morocco đã trải qua những cung bậc cảm xúc trái ngược. Từ những cuộc biểu tình đầy giận dữ của thế hệ Gen Z đòi hỏi một xã hội công bằng hơn, đến bầu không khí lễ hội tưng bừng với cờ hoa, pháo hoa và tiếng còi xe, khi hàng ngàn người dân đổ xuống đường ăn mừng chiến thắng của đội tuyển U20 quốc gia.
Bóng đá, một biểu tượng của sự nghịch lý, vừa là niềm tự hào dân tộc, vừa phản ánh những khát vọng của giới trẻ Morocco. Tổ chức thanh niên GenZ 212, một trong những nhóm dẫn đầu các cuộc biểu tình, cho rằng chính sách đầu tư mạnh vào bóng đá đã khiến đất nước bỏ quên những lĩnh vực quan trọng khác.
Trong khi chính phủ và người biểu tình còn tìm kiếm tiếng nói chung để giải quyết sự bất cập này, một điều không thể phủ nhận là bóng đá Morocco đang gặt hái thành công liên tiếp nhờ vào một kế hoạch đầu tư đầy tham vọng. Liên đoàn Bóng đá Morocco (FRMF) cùng Quốc vương Mohammed VI đã khởi xướng kế hoạch này từ cuối những năm 2000, với tầm nhìn rõ ràng từ năm 2021.
Tiếp nối thành công vang dội tại World Cup 2022, nơi đội tuyển Morocco lọt vào bán kết và lập kỷ lục thế giới với 16 trận thắng liên tiếp ở cấp độ đội tuyển quốc gia, các đội trẻ của họ cũng liên tục đạt được những thành tích ấn tượng: vô địch U23 châu Phi 2023, giành huy chương đồng bóng đá nam Olympic 2024, vô địch U17 châu Phi 2025, vào chung kết U20 châu Phi 2025 và gần đây nhất là vô địch World Cup U20 tại Chile.
Chiến thắng tại World Cup U20 mang ý nghĩa đặc biệt đối với Morocco. Sau 48 năm kể từ lần đầu tham dự giải đấu, họ trở thành quốc gia châu Phi thứ hai sau Ghana giành được chức vô địch. U20 Morocco cũng là đội bóng đầu tiên sau 42 năm đánh bại Argentina, đội đang giữ kỷ lục 6 lần vô địch, trong trận chung kết World Cup U20.
Những thành quả vượt bậc này không đến một cách ngẫu nhiên. Ông Nasser Larguet, cựu huấn luyện viên Marseille, người từng là Giám đốc Học viện Mohammed VI từ năm 2008 đến 2014, chia sẻ với tờ báo Pháp Le Parisien: “Bước đầu tiên là quyết định của Quốc vương Mohammed VI vào năm 2007, khi thành lập học viện bóng đá mang tên ông để giải quyết các vấn đề trong đào tạo trẻ tại các câu lạc bộ, đồng thời thiết lập một chương trình đào tạo chất lượng cao cho các cầu thủ từ 12 đến 18 tuổi”. Ông cho biết thêm, chỉ trong một thời gian ngắn, đội tuyển quốc gia dưới thời huấn luyện viên Herve Renard từ năm 2016 đến 2019 đã có hai cầu thủ 19 tuổi tham dự CAN 2017 ở Gabon, là Hamza Mendyl và Youness En-Nesyri.
Năm 2014, Fouzi Lekjaa trở thành Chủ tịch FRMF. Ông đã chọn Larguet làm Giám đốc Kỹ thuật của Liên đoàn với mục tiêu tiếp tục công cuộc đào tạo. Giám đốc Kỹ thuật hiện tại, Jamal Fathi, nhấn mạnh vai trò của ông Lekjaa trong việc dung hòa giữa phát triển cầu thủ trẻ trong nước và tận dụng nguồn cầu thủ gốc Morocco ở nước ngoài.
Ông Fathi kể lại trên tờ báo Pháp L’Équipe: “Từ năm 2021, chúng tôi đã theo đuổi một chiến lược hiệu quả với mục tiêu cụ thể, được thúc đẩy bởi Chủ tịch Lekjaa. Chúng tôi áp dụng mô hình kết hợp thông minh: một số cầu thủ được đào tạo trong nước thông qua các học viện quốc gia và các trung tâm đào tạo của các câu lạc bộ, trong khi những người khác được phát hiện tại châu Âu nhờ một đội ngũ chuyên trách gồm 6 tuyển trạch viên theo dõi các tài năng song tịch”.
Các học viện trong nước đóng vai trò cốt lõi trong việc thay đổi tư duy của người dân Morocco, biến bóng đá từ một môn giải trí đơn thuần thành một ngành công nghiệp sinh lợi và được tổ chức bài bản. Ký giả Mouhib Abdelilah từ trang Info Sport cho biết: “Trước đây, các gia đình Morocco lo ngại rằng đam mê bóng đá sẽ ảnh hưởng đến việc học của con cái. Sự ra đời của các học viện chuyên nghiệp đã xóa tan nỗi sợ đó bằng cách cung cấp một hệ thống cân bằng giữa giáo dục học đường và đào tạo thể thao xuất sắc”.
Chủ tịch Lekjaa không chỉ đảm bảo rằng mô hình của những học viện này được áp dụng tại tất cả các trung tâm đào tạo trên khắp đất nước thông qua hợp tác với tư nhân, mà còn chỉ đạo FRMF tuyển dụng Giám đốc Kỹ thuật đào tạo và một chuyên gia thể lực cho các cầu thủ trẻ tại mỗi câu lạc bộ thuộc giải hạng Nhất và hạng Nhì.
Mạng lưới các học viện khu vực cuối cùng sẽ được quy về Học viện Quốc gia Mohammed VI, được khánh thành năm 2009 với chi phí 70 triệu USD sau hai năm xây dựng. Học viện này được đánh giá là một trong những cơ sở đào tạo hàng đầu thế giới, hàng năm tổ chức các giải đấu quốc tế với sự tham gia của các câu lạc bộ từ khắp nơi trên thế giới, đặc biệt là châu Âu. Ông Larguet, hiện là Giám đốc Kỹ thuật của Liên đoàn Bóng đá Saudi Arabia, cho biết thêm: “FRMF tăng cường các giải đấu quốc gia và cho các tuyển trẻ từ U15 tham gia các giải đấu quốc tế để thích nghi với những phong cách bóng đá khác nhau”.
Từ khi liên đoàn khởi động chương trình đào tạo trong nước, các học viện khu vực dần thay thế các trung tâm đào tạo kém hiệu quả của các câu lạc bộ, và có mối liên kết trực tiếp với Học viện Mohammed VI. Mô hình này tương tự như Clairefontaine và các trung tâm đào tạo trẻ ở bóng đá Pháp, cho phép tập hợp những tài năng xuất sắc nhất, dù được đào tạo trong nước hay nước ngoài, vào một dự án quốc gia đầy tham vọng.
Những cầu thủ đáng chú ý của bóng đá Morocco từng trưởng thành từ Học viện Mohammed VI bao gồm: Abdel Abqar (Getafe), Nayef Agured (Marseille), En-Nesyri (Fenerbahce), Hamza Mendyl (Aris) và Azzedine Ounahi (Girona), người từng tỏa sáng ở World Cup 2022 và được huấn luyện viên hiện tại của PSG, Luis Enrique, đánh giá cao.
Hành trình vô địch U20 World Cup của “Tiểu Sư tử Atlas” có dấu ấn rực rỡ của Yassir Zabiri, một cầu thủ trưởng thành từ chính Học viện Mohammed VI. Sinh ra ở Marrakech, Zabiri là một người hâm mộ cuồng nhiệt của Lionel Messi và từng khiến truyền thông Pháp ngỡ ngàng khi thực hiện thành công cú Panenka trước U20 Pháp ở bán kết. Cầu thủ đã ghi 19 bàn sau 30 trận cho U20 Morocco này đang khoác áo Famalicao ở giải VĐQG Bồ Đào Nha, nơi anh gia nhập năm 2024 với giá 700.000 USD.
Huấn luyện viên trưởng Mohamed Ouahbi của U20 Morocco tiết lộ rằng câu lạc bộ chủ quản ban đầu không cho phép Zabiri tham dự giải đấu, nhưng anh đã chiến đấu đến cùng. Ông Ouahbi kể trên Le Parisien: “Tôi nhớ một lần nói chuyện với Zabiri. Vào phút chót, cậu ấy bảo: ‘Không, thưa thầy, em sẽ cố thêm lần nữa’. Sau đó, cậu ấy cùng đội trưởng đã đến gặp huấn luyện viên đội bóng và nói: ‘Cháu muốn dự World Cup U20’. Huấn luyện viên đáp: ‘Được thôi, nhưng cháu có thể mất vị trí trong đội’. Zabiri trả lời: ‘Cháu sẽ trở lại với chức vô địch thế giới, vua phá lưới, và sẽ là tiền đạo số một'”.
Và anh đã làm được. Cầu thủ 20 tuổi này đã ghi cả hai bàn trong trận chung kết trước Argentina, đoạt giải Cầu thủ hay nhất trận và đồng dẫn đầu danh sách Vua phá lưới cả giải với 5 bàn thắng, đồng thời đoạt Giày Đồng vì thua về số kiến tạo.
Song song với chiến lược phát triển cầu thủ nội, FRMF không bỏ qua nguồn cộng đồng người Morocco đông đảo sinh ra ở nước ngoài. Theo báo cáo của Hội đồng Kinh tế, Xã hội và Môi trường nước này, tính đến năm 2025, có từ 6 đến 6,5 triệu người Morocco ở nước ngoài, với 89% sống ở châu Âu.
Những cầu thủ song tịch đã tạo nên nền tảng vững chắc giúp đội tuyển Morocco vào bán kết World Cup tại Qatar. Trong trận thắng 1-0 trước Bồ Đào Nha ở tứ kết, 16 cầu thủ Morocco được ra sân, trong đó có 9 người sinh ra ở châu Âu. Huấn luyện viên trưởng Walid Regragui cũng sinh ra ở Pháp.
Ông Larguet chia sẻ trên The Athletic năm 2022: “Chúng tôi đã thực hiện một chiến dịch thuyết phục lớn, phát hiện và tuyển chọn những cầu thủ trẻ xuất sắc ở châu Âu từ khi họ 14-15 tuổi. Điều kiện duy nhất là họ phải vượt trội hơn những gì chúng tôi có trong nước”.
Dấu ấn của Larguet lớn đến mức ông được xem là người lắp ghép nên bộ khung cho đội tuyển Morocco ở World Cup 2022. Vị huấn luyện viên và quản lý người Pháp này từng mời Herve Renard và Walid Regragui về dẫn dắt đội tuyển Morocco. Ông còn trực tiếp gọi điện nhờ Zinedine Zidane giúp thuyết phục Achraf Hakimi chọn khoác áo Morocco, liên hệ với những Sofyan Amrabat, Noussair Mazraoui hay Sofiane Boufal về phục vụ quê hương.
Thành công ở mọi cấp độ bóng đá giúp FRMF càng tin tưởng rằng những cầu thủ gốc Morocco tại châu Âu đều mơ ước được khoác áo đội tuyển quốc gia. Và dù Larguet đã rời đi, quy trình tuyển chọn vẫn được đảm bảo.
Huấn luyện viên đội U20 Mohamed Ouabhi giải thích với đài Bỉ RTBF hồi tháng 3/2025: “Liên đoàn nắm trong tay danh sách các cầu thủ song tịch, và tất cả đều được theo dõi kỹ lưỡng qua các báo cáo của tuyển trạch viên. Khi báo cáo đánh giá cao một cầu thủ, chúng tôi tiến hành liên lạc ban đầu để tìm hiểu xem cầu thủ đó đã đưa ra lựa chọn quốc tịch hay chưa. Không có bất kỳ áp lực nào. Chúng tôi không đưa ra đề nghị tài chính hay bất kỳ thứ gì. Với U20, tôi trực tiếp đến gặp phụ huynh các em để thảo luận và trình bày một dự án thể thao dài hạn, trung hạn và ngắn hạn”.
Gần một nửa đội hình U20 Morocco tham dự giải đấu ở Chile vừa qua là những cầu thủ song tịch, với 9 trên tổng số 21 cầu thủ. Trong đó, nổi bật phải kể đến Othmane Maamma (Watford ở giải hạng Nhất Anh), Gessime Yassine (Dunkerque ở giải hạng Nhì Pháp), Yanis Benchaouch (đội trẻ Monaco), Naim Biyar (Foggia ở Serie C của Italy) và Ibrahim Gomis (đội B Marseille), tất cả đều sinh ra tại Pháp.
Nếu Zabiri là biểu tượng cho tiềm lực đào tạo trong nước, thì Maamma là tấm gương phản chiếu cho nguồn tài năng song tịch. Sinh ra tại Gard, Pháp, cầu thủ 20 tuổi từng ra mắt Ligue 1 vào tháng 5/2024 trong trận gặp Monaco. Tiền đạo này chuyển đến Watford vào tháng 7 vừa qua, sau khi chơi 14 trận cho đội một của Montpellier, câu lạc bộ đã đào tạo anh.
Maamma được bầu là Cầu thủ hay nhất U20 World Cup năm nay, nhận Quả Bóng Vàng của giải. Anh là hạt nhân sáng tạo trong đội hình U20 Morocco, với 4 kiến tạo và ba lần được vinh danh là Cầu thủ hay nhất trận.
“Tài năng ở khắp mọi nơi” là mô tả chính xác nhất về những thành công đã qua của bóng đá Morocco. Và để tìm ra những tài năng ấy, nguồn lực quốc gia đã được điều động, dù có thể đang tạo ra những mâu thuẫn trong xã hội. Phía trước Morocco là hai sự kiện bóng đá lớn mà họ đăng cai: CAN Cup 2025 và World Cup 2030 (cùng Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha), cùng những tham vọng mới.
Admin
Nguồn: VnExpress
