Trong phiên thảo luận tổ tại Quốc hội ngày 22/10 về dự thảo Luật Viên chức sửa đổi, các đại biểu đã tập trung làm rõ những quy định liên quan đến việc mở rộng quyền tham gia hoạt động kinh doanh cho viên chức.
Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Phó đoàn Hải Phòng) ủng hộ chủ trương này, cho rằng nó phù hợp với xu thế đổi mới và phát triển kinh tế tri thức. Tuy nhiên, bà nhấn mạnh sự cần thiết phải phân định rõ ràng những việc viên chức được phép và không được phép làm khi tham gia kinh doanh, đặc biệt trong các lĩnh vực liên quan đến lợi ích công cộng như y tế, giáo dục, và khoa học công nghệ.
Dự thảo luật hiện tại cho phép viên chức ký hợp đồng lao động hoặc dịch vụ với các tổ chức, doanh nghiệp khác nếu không vi phạm hợp đồng chính và không gây ra xung đột lợi ích. Viên chức cũng có thể góp vốn, tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp, hợp tác xã, bệnh viện, cơ sở giáo dục, hoặc tổ chức nghiên cứu ngoài công lập. Riêng trong lĩnh vực khoa học công nghệ và giáo dục đại học công lập, viên chức được phép thương mại hóa các kết quả nghiên cứu hoặc sáng kiến của mình.
Để đảm bảo tính minh bạch và tránh rủi ro, đại biểu Việt Nga đề xuất Chính phủ cần thiết kế cơ chế kiểm soát rủi ro đi kèm, bao gồm yêu cầu công khai thông tin, báo cáo thu nhập, và quy định rõ mức độ tham gia, trách nhiệm và nghĩa vụ của viên chức khi làm việc ngoài đơn vị. Bà nhấn mạnh việc đảm bảo viên chức hoàn thành nhiệm vụ chính, không để xảy ra xung đột lợi ích hoặc sử dụng nguồn lực công cho mục đích tư nhân. Bà cũng gợi ý khuyến khích mô hình spin-off (doanh nghiệp khoa học công nghệ nội bộ) tại các trường đại học và đơn vị khoa học công lập, kèm theo cơ chế tài chính và quản trị minh bạch.
Phó chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Nguyễn Phương Thủy cũng đồng tình với việc mở rộng quyền này, nhưng lưu ý cần có “hàng rào pháp lý rõ ràng”. Bà Thủy cảnh báo về nguy cơ chính sách bị lợi dụng nếu thiếu các giới hạn về mức góp vốn, phạm vi điều hành hoặc cơ chế công khai thông tin, từ đó ảnh hưởng đến uy tín và tính liêm chính của khu vực công. Bà đề xuất luật cần quy định cụ thể về nghĩa vụ báo cáo, quyền từ chối của người đứng đầu khi phát hiện dấu hiệu xung đột lợi ích, cũng như trách nhiệm công khai hợp đồng và khoản đầu tư của viên chức. Bà cũng đề nghị làm rõ các loại hợp đồng áp dụng cho từng nhóm viên chức, tránh tình trạng quy định hiện hành về hợp đồng xác định thời hạn 5 năm gây ra nhiều thủ tục và tâm lý bất ổn.
Giáo sư Nguyễn Anh Trí, nguyên Viện trưởng Huyết học – Truyền máu Trung ương, ủng hộ việc cho phép viên chức tham gia hoạt động doanh nghiệp trong một số lĩnh vực chuyên môn nhất định. Ông cho rằng ngành y có đặc thù riêng, đòi hỏi những người có trình độ cao được tạo điều kiện phát huy năng lực ở nhiều môi trường khác nhau, vừa đào tạo thế hệ kế cận, vừa nâng cao chất lượng dịch vụ công. Ông dẫn chứng kinh nghiệm từ Nhật Bản, nơi các giáo sư y khoa có thể đồng thời làm việc tại bệnh viện công, viện nghiên cứu và doanh nghiệp y tế tư nhân với vai trò cố vấn chuyên môn.
Bộ Nội vụ cho rằng việc liên thông nguồn nhân lực giữa khu vực công và tư sẽ giúp khai thác hiệu quả năng lực chuyên môn của viên chức, tạo động lực sáng tạo và giữ chân người giỏi. Tuy nhiên, để chủ trương này thực sự hiệu quả, cần có một hành lang pháp lý chặt chẽ, đảm bảo minh bạch, tránh biến “cơ chế mở” thành “kẽ hở” trong hoạt động công vụ.
Dự án Luật Viên chức sửa đổi đang được Quốc hội xem xét theo quy trình rút gọn và dự kiến sẽ được thông qua tại kỳ họp thứ 10. Các đại biểu Quốc hội đều thống nhất rằng, việc sửa đổi luật là cần thiết để tạo động lực cho đội ngũ viên chức, nhưng đồng thời cũng cần có những quy định chặt chẽ để đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả của hoạt động công vụ.
Admin
Nguồn: VnExpress
