Câu chuyện hy hữu về bà Carol Bryden, một phụ nữ người Anh bỗng dưng nói giọng Italy sau đột quỵ, đã thu hút sự chú ý của giới chuyên môn và cộng đồng. Trường hợp của bà là một biểu hiện hiếm gặp của Hội chứng giọng nước ngoài (Foreign Accent Syndrome – FAS), một rối loạn não bộ kỳ lạ.
Vào tháng 5/2024, gia đình phát hiện bà Bryden bất động trên giường, nửa mặt bên phải bị xệ và mất khả năng ngôn ngữ. Các bác sĩ tại Bệnh viện Highbury ở Bắc London chẩn đoán bà bị đột quỵ, nguyên nhân được xác định là do một cấu trúc hiếm gặp ở cổ, được gọi là “mạng lưới động mạch cảnh”, đã cản trở lưu lượng máu lên não. Sau ca phẫu thuật vào tháng 8, bà tỉnh lại và dần hồi phục khả năng giao tiếp.
Tuy nhiên, điều kỳ lạ là giọng nói của bà đã thay đổi hoàn toàn. Bà Bryden, một cựu cố vấn dịch vụ khách hàng, kể lại: “Các nhân viên y tế hỏi tôi có từng nói giọng Italy trước đây không và nhận xét giọng tôi rất nặng.” Bà khẳng định gia đình mình gốc Jamaica, bà luôn sinh sống ở London và chưa từng học tiếng Italy. Thậm chí, bà còn vô thức sử dụng các cụm từ tiếng Italy như “mamma mia” hay “bambino” trong khi trò chuyện. Các chuyên gia trị liệu ngôn ngữ sau đó kết luận bà mắc Hội chứng giọng nước ngoài (FAS).
FAS là một rối loạn vận động lời nói cực kỳ hiếm gặp, khiến cách phát âm của một người thay đổi đột ngột, nghe như thể họ đang nói giọng của một quốc gia khác. Điều quan trọng cần lưu ý là bệnh nhân không thực sự “nói” một giọng mới, mà đây là hệ quả của tổn thương não ảnh hưởng đến khả năng kiểm soát nhịp điệu, cao độ và cách nhấn âm trong lời nói.
Nguyên nhân phổ biến nhất của FAS là tổn thương cấu trúc não, đặc biệt là ở thùy trán bên trái, nơi chứa vùng Broca, khu vực đóng vai trò quan trọng trong việc điều khiển cơ chế nói. Một nghiên cứu năm 2019 trên 112 bệnh nhân cho thấy 70% các trường hợp FAS là hậu quả của đột quỵ. Các nguyên nhân khác có thể bao gồm chấn thương sọ não, u não hoặc bệnh đa xơ cứng. Đáng chú ý, một số trường hợp FAS không liên quan đến tổn thương não mà có thể xuất phát từ các rối loạn tâm lý, được gọi là FAS chức năng.
Trên thế giới, số ca mắc FAS được ghi nhận chỉ khoảng vài trăm. Một trường hợp khác là một người đàn ông Mỹ mắc ung thư tuyến tiền liệt di căn cũng đột ngột nói giọng Ireland một cách không kiểm soát. Ca sĩ nổi tiếng George Michael cũng từng nói giọng vùng West Country (Anh) trong một thời gian ngắn sau khi tỉnh dậy từ cơn hôn mê vào năm 2011.
Hội chứng này có thể gây ra những ảnh hưởng tâm lý sâu sắc cho người bệnh. Bà Bryden chia sẻ rằng bà cảm thấy mình đã mất đi bản sắc cá nhân: “Tôi không còn biết mình là ai nữa. Ngay cả tiếng cười của tôi cũng khác. Mọi người không còn thấy được con người thật của tôi.”
Tác động xã hội của FAS cũng rất đáng kể. Vào năm 1947, một phụ nữ người Na Uy sau khi bị chấn thương đầu trong Thế chiến II đã bắt đầu nói giọng Đức. Điều này dẫn đến việc bà bị cộng đồng xa lánh và từ chối phục vụ trong các cửa hàng thời hậu chiến.
Hiện tại, vẫn chưa có phương pháp điều trị dứt điểm cho FAS. Bệnh nhân thường phải trải qua quá trình trị liệu ngôn ngữ chuyên sâu để học lại cách điều khiển các cử động môi và hàm khi phát âm, kết hợp với tư vấn tâm lý để giúp họ thích ứng với những thay đổi do hội chứng gây ra.
Admin
Nguồn: VnExpress
