Sau khi Hamas bị cáo buộc phóng tên lửa chống tăng khiến hai binh sĩ thiệt mạng ở Rafah, Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) đã đáp trả bằng các cuộc không kích dữ dội xuống Dải Gaza vào ngày 19/10, trút tổng cộng 153 tấn bom. Theo cơ quan y tế do Hamas kiểm soát, ít nhất 45 người Palestine đã thiệt mạng trong các cuộc tấn công này.
Vụ việc diễn ra chỉ một tuần sau khi hai bên đạt được thỏa thuận ngừng bắn do Tổng thống Mỹ Donald Trump làm trung gian, làm dấy lên lo ngại về sự sụp đổ của thỏa thuận vốn được kỳ vọng lớn này.
Một quan chức cấp cao trong chính quyền Trump nhận định: “Chúng tôi biết điều đó sẽ xảy ra. Càng để hai bên bắn phá nhau lâu, họ sẽ càng tiếp tục làm vậy”.
Trong khi đó, nhánh vũ trang của Hamas phủ nhận mọi liên quan đến vụ tấn công ở Rafah và khẳng định cam kết tuân thủ thỏa thuận ngừng bắn. Họ cho biết không có thông tin về bất kỳ cuộc tấn công hay đụng độ nào ở khu vực do Israel kiểm soát này và đã mất liên lạc với các đơn vị còn lại tại đó.
Tuy nhiên, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã phản ứng mạnh mẽ bằng cách đóng toàn bộ cửa khẩu và ngừng chuyển viện trợ nhân đạo vào Dải Gaza, làm tăng nguy cơ xung đột tái diễn.
Chính quyền Trump coi thỏa thuận ngừng bắn Gaza là một thành tựu ngoại giao quan trọng trong nhiệm kỳ của mình. Họ lo ngại tình hình hiện tại rất mong manh và cần được giám sát chặt chẽ để duy trì hòa bình. Một quan chức Mỹ nhấn mạnh: “30 ngày tới sẽ rất quan trọng. Hiện tại chúng tôi nắm quyền kiểm soát việc thực thi thỏa thuận tại Gaza. Chúng tôi sẽ là bên đưa ra quyết định”.
Tổng thống Trump cho biết Mỹ nghi ngờ một nhóm nhỏ tay súng Hamas nổi loạn đứng sau vụ tấn công tại Rafah. Tuy nhiên, ông cảnh báo sẽ cho phép lực lượng Israel “tiêu diệt tận gốc” Hamas nếu lực lượng này tiếp tục vi phạm thỏa thuận ngừng bắn và bạo lực tiếp diễn tại Gaza.
Phó tổng thống JD Vance cùng đặc phái viên Trung Đông Steve Witkoff và Jared Kushner, con rể ông Trump, đã lên đường tới Israel để cứu vãn thỏa thuận. Các quan chức chính quyền thừa nhận tình hình “rất nhạy cảm” và thỏa thuận hòa bình mà họ đã đàm phán đang có nguy cơ đổ vỡ.
Nhà nghiên cứu Khaled Elgindy từ Đại học Georgetown nhận định: “Đây là thời khắc quan trọng, quyết định liệu lệnh ngừng bắn có được giữ vững hay không”.
Chiến lược của chính quyền Trump là gây áp lực lên các bên để ổn định tình hình, đảm bảo viện trợ tiếp tục đến Gaza, ngăn chặn một cuộc tấn công tổng lực của Israel vào Hamas và thúc đẩy các giai đoạn tiếp theo của kế hoạch hòa bình.
Một quan chức cấp cao Ai Cập cho biết các cuộc thảo luận liên tục diễn ra để hạ nhiệt tình hình. Dưới áp lực từ Mỹ và các nước Arab, Thủ tướng Netanyahu tuyên bố tiếp tục tuân thủ lệnh ngừng bắn, nhưng ra lệnh cho quân đội “hành động mạnh mẽ” đối với bất kỳ vi phạm nào.
Tuy nhiên, giới quan sát cho rằng việc duy trì lệnh ngừng bắn mong manh chỉ là bước khởi đầu. Giai đoạn đầu của thỏa thuận tập trung vào việc trao đổi con tin Israel và tù nhân Palestine, cùng với viện trợ nhân đạo cho Gaza. Ông Vance phải đối mặt với thách thức lớn hơn là thúc đẩy Hamas giải giáp và Israel rút quân hoàn toàn khỏi khu vực.
Phó tổng thống Mỹ thừa nhận việc nắm bắt “tình hình trên thực địa” rất khó khăn do Hamas có nhiều nhóm nhỏ, bị chia cắt bởi chiến sự. Ông cho rằng để đảm bảo Hamas giải giáp đúng cách, cần có sự can thiệp của các quốc gia Arab vùng Vịnh để duy trì trật tự và an ninh.
Các ông Witkoff và Kushner cũng đang tìm cách giải quyết các vấn đề còn tồn đọng trong giai đoạn một của thỏa thuận, bao gồm việc thành lập một lực lượng bình ổn do Ai Cập dẫn đầu và bắt đầu phi quân sự hóa Hamas.
Ông Khalil Shikaki, giám đốc Trung tâm Palestine về Nghiên cứu Khảo sát và Chính sách, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chứng minh giai đoạn hai của thỏa thuận đang được triển khai để đảm bảo khả năng tồn tại của kế hoạch hòa bình. Ông cho rằng chính quyền Trump cần chứng minh kế hoạch của họ không chỉ dừng lại ở việc chấm dứt giao tranh mà còn bao gồm các giai đoạn tiếp theo, như thành lập một ủy ban phi chính trị gồm người Palestine và chuyên gia quốc tế dưới sự giám sát của “Hội đồng hòa bình”.
Ông Jonathan Schanzer từ Tổ chức Bảo vệ Dân chủ nhận định cần có “áp lực đáng kể” để khiến Hamas giải trừ vũ khí. Điều này đòi hỏi Mỹ phải tăng cường sức ép lên Thổ Nhĩ Kỳ và Qatar để họ sử dụng ảnh hưởng của mình đối với Hamas trong các cuộc đàm phán.
Chuyến thăm Israel của ông Vance không chỉ thể hiện sự can dự sâu sắc hơn của chính quyền Mỹ vào các cuộc đàm phán mà còn được kỳ vọng sẽ gây áp lực lên ông Netanyahu để “giảm hành động đáp trả gay gắt” trước các cáo buộc vi phạm lệnh ngừng bắn.
Ông Kurtzer, cựu đại sứ Mỹ, nhấn mạnh sự cần thiết của sự can thiệp đáng kể từ Mỹ để kế hoạch hòa bình thành công.
Admin
Nguồn: VnExpress
