Đối với nhiều người Việt Nam, kỹ nghệ cơ khí chế tạo của Cộng hòa Czech luôn là một biểu tượng đáng tự hào. Trong suốt hàng chục năm qua, hàng trăm ngàn người Việt đã đến Czech làm việc và sau đó trở về quê hương, mang theo những sản phẩm từ xứ sở này như những kỷ vật дорогие. Khi nhắc đến Czech, người Việt thường nghĩ đến những điều tốt đẹp, và Skoda, một thương hiệu xe hơi nổi tiếng, được thừa hưởng những giá trị đáng quý đó. Với sự hậu thuẫn mạnh mẽ từ tập đoàn mẹ Volkswagen của Đức, Skoda đang mang trên vai một sứ mệnh quan trọng: chinh phục thị trường Việt Nam, một bước đệm chiến lược để tiến vào thị trường Đông Nam Á đầy tiềm năng.
Vậy, Skoda mang đến điều gì khi gia nhập thị trường Việt Nam?
Skoda có một lịch sử lâu đời, được thành lập vào năm 1895, tức là đã 130 năm tuổi, thậm chí còn lâu đời hơn cả “người mẹ” Volkswagen (87 tuổi). Giống như nhiều hãng xe châu Âu khác, đặc biệt là những hãng có xuất xứ từ một quốc gia nổi tiếng về cơ khí, hệ thống khung gầm là một trong những thế mạnh nổi bật của Skoda.
Giữa một buổi chiều thu tháng 10 ở Prague, thủ đô của Czech, ánh nắng vàng dịu nhẹ chiếu xuống những tòa lâu đài cổ kính hàng trăm, thậm chí hàng ngàn năm tuổi. Khung cảnh này có thể khiến bất kỳ ai lạc lối trong vẻ đẹp cổ kính, nhưng tiếng lốp xe trên những con đường lát đá sẽ kéo bạn trở lại thực tại.
Mặc dù khung cảnh này mang đậm chất cổ điển, nhưng nó lại là một “sân tập” lý tưởng để kiểm tra NVH (Noise, Vibration, Harshness – tiếng ồn, độ rung và xóc) của xe. Đây là những yếu tố quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến trải nghiệm của người dùng xe hơi. Tần số rung động thay đổi liên tục trong từng phần trăm giây, và nếu xe không có một hệ khung gầm vững chắc cùng với quy trình lắp ráp hoàn thiện, nó có thể phát ra đủ loại tiếng ồn chỉ sau một thời gian ngắn sử dụng.
Czech là quê hương của Skoda, nơi hãng chiếm gần 40% thị phần. Nếu xe không đủ độ bền bỉ, sẽ rất khó để thuyết phục khách hàng khó tính tại thị trường nội địa. Skoda không chỉ là một thương hiệu xe, mà còn là một biểu tượng quốc gia. Trên những con đường nơi xe hơi đi chung với tàu điện, khi bạn chụp ảnh đường phố, gần như mọi bức ảnh đều có logo mũi tên gắn đôi cánh của Skoda. Ngay cả khi bạn chụp tàu điện, thì rất có thể chiếc tàu đó cũng do Skoda sản xuất.
Hiện nay, sau hơn 20 năm thuộc về “mái nhà chung” Volkswagen, Skoda được thừa hưởng toàn bộ nền tảng cơ khí, công nghệ và tài chính vững mạnh của tập đoàn Đức. Điều này có nghĩa là, bên dưới lớp sơn, khung gầm của một chiếc xe Skoda có nhiều điểm tương đồng với các dòng xe của Audi, Porsche, hay thậm chí là Bentley. Ở châu Âu, Skoda còn được người dùng ưu ái gọi là “Audi bình dân”, bởi thiết kế chuộng đường nét thẳng tương tự Audi và sử dụng chung nền tảng.
Không chỉ có lợi thế “cứng” về cơ khí, Skoda còn có một lợi thế “mềm” khác khi đến Việt Nam, đó là sự gần gũi về văn hóa và tình cảm tốt đẹp giữa hai quốc gia. Đây là điều mà các hãng xe mới gia nhập thị trường khó có thể sánh được.
Hiện tại, có hơn 100.000 người Việt sinh sống tại Czech, và họ không chỉ là “người nước ngoài”. Người Việt là dân tộc thiểu số lớn thứ ba tại đây, chiếm 1% dân số, chỉ sau người Ukraine và Slovakia. Những câu chuyện về con người, văn hóa và cuộc sống ở Czech được chia sẻ với gia đình ở Việt Nam, tạo nên một tình hữu nghị tự nhiên và bền chặt.
Một quốc gia ở Trung Âu và một quốc gia ở Đông Nam Á có những nét tương đồng về văn hóa, đặc biệt là sự cởi mở. Trong một buổi làm việc giữa lãnh đạo Skoda Czech và giới truyền thông Việt Nam, trước khi bắt đầu cuộc họp chính thức, một quản lý của Skoda đã nhiệt tình giới thiệu một nhà hàng chuyên bia tươi Tiệp nổi tiếng, nơi thường phải đặt bàn trước nhiều ngày. Điều này cho thấy sự thân thiện và cởi mở, một điều hiếm thấy ở các hãng xe châu Âu khác, đặc biệt là các hãng xe Đức, nơi sự nghiêm nghị và thận trọng thường được đặt lên hàng đầu.
Skoda không phô trương về bản thân, mà tập trung vào “chất Czech” với những câu chuyện về các tòa lâu đài, nơi lưu giữ kho tàng lịch sử, nghệ thuật, âm nhạc và văn hóa, không chỉ của những dòng tộc danh giá nhất đế quốc Áo – Hung, mà còn của những nghề thủ công truyền thống như pha lê, hay trí tuệ của nhân loại với chiếc đồng hồ thiên văn 600 năm tuổi vẫn hoạt động.
Tiếp cận bằng giá trị văn hóa và lịch sử không phải là một chiến lược mới trong kinh doanh, nhưng nó đòi hỏi sự lựa chọn kỹ lưỡng và chỉ thực sự phù hợp với những thương hiệu có nền tảng vững chắc. Skoda đã có sẵn rất nhiều “bột”, nhưng liệu họ có thể “gột nên hồ” thành công hay không, còn phụ thuộc vào cách họ vượt qua những thách thức tại thị trường Việt Nam.
Những chướng ngại cho người mới
Tại châu Âu, Skoda đã có sự tăng trưởng vượt bậc, từ vị trí thứ 10 về doanh số vào năm 2022 lên vị trí thứ 3 sau 8 tháng năm 2025. Skoda cũng là hãng xe có tỷ suất lợi nhuận cao nhất tại châu Âu với 8,3%, tăng 41% trong giai đoạn 2020-2024.
Mặc dù đang đứng trên đỉnh cao tại châu Âu, Skoda vẫn chịu áp lực lớn trong việc mở rộng thị trường, do doanh số bán xe tại châu Âu đang dần đạt đến giới hạn. Tỷ lệ doanh số của hãng ở châu Âu và các thị trường khác là 86/14 vào năm 2024, 79/21 vào năm 2025, và hãng đặt mục tiêu 70/30 vào năm 2030. Điều này cho thấy Skoda kỳ vọng các thị trường ngoài châu Âu sẽ đóng góp ngày càng nhiều vào doanh số, giảm sự phụ thuộc vào thị trường châu Âu.
Trong số các thị trường tiềm năng trên thế giới, Đông Nam Á là một “mảnh đất màu mỡ”, nơi nhiều hãng xe đang coi là địa bàn chiến lược để tập trung nguồn lực. Skoda cũng không nằm ngoài xu hướng này.
Trả lời câu hỏi về lý do lựa chọn Việt Nam là cửa ngõ vào Đông Nam Á, Chủ tịch kiêm CEO của Skoda Auto, ông Klaus Zellmer, cho biết có 3 lý do chính: thứ nhất, Việt Nam và Czech có sự kết nối tự nhiên về lịch sử và văn hóa; thứ hai, Việt Nam có dân số trẻ và thị trường tăng trưởng nhanh; và thứ ba, các thị trường lớn như Thái Lan và Indonesia đã có sự hiện diện mạnh mẽ của nhiều hãng xe châu Âu, trong khi Việt Nam là một thị trường tiềm năng chưa được khai phá.
Về phía đối tác của Skoda tại Việt Nam, TC Motor, sau một thời gian dài thành công với Hyundai (doanh số thương hiệu Hàn đang có dấu hiệu chững lại), tập đoàn này rất cần một thương hiệu ô tô khác để đa dạng hóa sản phẩm và giảm rủi ro “bỏ trứng vào một giỏ”, tương tự như cách Thaco đã làm với Kia, Mazda, Peugeot và BMW.
Sự sẵn sàng của Skoda và TC Motor cho thấy họ đã chuẩn bị để đối đầu với một thị trường đầy biến động. Trong những bài viết đầu tiên về việc Skoda sắp vào Việt Nam hay TC Motor là nhà phân phối, phần lớn bình luận đều tập trung vào nguồn gốc, chất lượng châu Âu, mối liên hệ với tập đoàn Volkswagen, hay so sánh Skoda như một “kẻ ngáng đường Audi” vì có nhiều điểm tương đồng nhưng giá rẻ hơn. Tuy nhiên, đến những bài báo tiếp theo, khi Skoda giới thiệu các mẫu xe kèm giá bán, thì cuộc thảo luận lại chỉ xoay quanh vấn đề “đắt hay rẻ”.
Ở một thị trường mà giới chuyên môn gọi là “kỳ lạ” như Việt Nam, giá cả luôn là yếu tố quan trọng nhất, vượt lên trên cả tính năng, chất lượng sản phẩm hay nguồn gốc thương hiệu. Điều này cũng dễ hiểu, vì giá xe vẫn còn quá cao so với thu nhập bình quân của người Việt. Khách hàng có thể không quá am hiểu về xe, và ngay cả khi có am hiểu, thì túi tiền vẫn là yếu tố quyết định khiến nhiều người bỏ qua một mẫu xe lái hay hơn, đầm chắc hơn để chọn một mẫu xe khác rẻ hơn hàng trăm triệu đồng.
Skoda và TC Motor đều hiểu rõ điều này. Vì vậy, ông Đàm Đình Thông, Tổng giám đốc Skoda Auto Việt Nam, cho biết hai năm qua là giai đoạn làm quen của thương hiệu, và họ kiên nhẫn chờ đợi thời cơ. Skoda đang chờ đợi một sản phẩm chiến lược cho thị trường Việt Nam, có thể ra mắt sớm nhất vào cuối năm 2026. Đó có thể là một mẫu xe gầm cao ở phân khúc B đến C, và có thể được lắp ráp trong nước. Đây sẽ là một sản phẩm có mức giá phù hợp hơn, thuộc phân khúc đang được quan tâm nhất thị trường, và hứa hẹn sẽ tạo nên sự bùng nổ.
Skoda sẽ thay đổi điều gì ở Việt Nam?
Người Việt không phải là người lạ ở Czech, nhưng Skoda vẫn là một hãng xe xa lạ tại Việt Nam. Ngoài vấn đề giá cả, còn có nhiều yếu tố khác cần được xem xét, như chi phí sử dụng và phong cách sản phẩm cần phải phù hợp với thị hiếu của người Việt.
Về chi phí sử dụng, tại châu Âu, Skoda nổi tiếng với sự bền bỉ, tiết kiệm và chi phí sử dụng rẻ nhất trong số các thương hiệu thuộc tập đoàn Volkswagen, tương đương với các hãng xe Nhật Bản. Giá phụ tùng và phụ kiện cũng tương tự. Một minh chứng là những món đồ nhỏ được bán trong showroom của Skoda tại Czech có giá tương đương, thậm chí rẻ hơn so với những món đồ tương tự mua ở Việt Nam, चाहे वह शोरूम में हो या ई-कॉमर्स प्लेटफॉर्म पर.
Sự thay đổi về sản phẩm như ông Thông kỳ vọng mới là điều mà cả người bán và người mua đang chờ đợi. Skoda đang âm thầm chuẩn bị cho điều này, với danh mục sản phẩm đến năm 2030, với nhiều điểm mới trong triết lý thiết kế và công nghệ, nhưng có thể tóm gọn bằng các yếu tố: gia đình, công nghệ, tinh giản và vượt thời gian.
Dải sản phẩm 12 mẫu xe của Skoda ở các phân khúc sẽ được làm mới theo từng giai đoạn trong thời gian tới, cùng với các sản phẩm mới sắp ra mắt. Điểm chung của các mẫu xe concept sẽ ra mắt từ năm 2026-2030 là hướng tới gia đình, với sự ưu tiên vào không gian nội thất – một triết lý phù hợp với khách hàng châu Á nói chung và Việt Nam nói riêng, nơi chiếc xe phục vụ cho cả gia đình.
Trong buổi giới thiệu các mẫu xe này cho một nhóm nhỏ đại diện truyền thông từ Việt Nam, vị thiết kế trưởng của hãng xe Czech đã nhấn mạnh nhiều lần vào hai yếu tố “vượt thời gian” (timeless) và “tinh giản” (simplicity). Trong bối cảnh nhiều hãng xe đang ngày càng thiết kế xe rườm rà và cầu kỳ một cách không cần thiết, đi ngược lại các quy luật hình học cơ bản, thì ngôn ngữ thiết kế trên những chiếc Skoda thể hiện được sự tinh tế và đảm bảo tính “bền dáng”. Thiết kế ô tô cũng tương tự như thời trang, các xu hướng luôn có vòng lặp, và dù có bay bổng đến đâu, khi các ý tưởng đã cạn kiệt, thì cuối cùng, “đơn giản là nhất” (simple is the best).
Các thương hiệu xe châu Âu ở Việt Nam được chia thành hai phân khúc trong nhận thức của người dùng: xe sang và xe phổ thông nhưng cao cấp. Cả hai phân khúc này đều đi kèm với chất lượng cao và giá cả không hề rẻ, kể cả chi phí sử dụng. Skoda đang đứng trước cơ hội để xóa bỏ định kiến về giá, tạo ra một phân khúc thứ ba: những dòng xe châu Âu vẫn có chất lượng tốt nhưng giá cả và chi phí sử dụng phù hợp với túi tiền của người Việt.
Tuy nhiên, không chỉ có Skoda hướng tới mục tiêu này. “Cánh cửa” vào thị trường đang ngày càng rộng mở, và nhiều đối thủ khác cũng đang nỗ lực để làm hài lòng khách hàng. Trong cuộc chơi này, Skoda và TC Motor không chỉ cần tiền, mà còn cần nhiều hơn thế, những giá trị có thể lay động trái tim khách hàng. Những cảm xúc đó có thể giống như sự yên tâm khi bấm chiếc ổ khóa Việt Tiệp đen tuyền, to bằng nửa bàn tay người lớn, hoặc như niềm tự hào khi trong nhà có một chùm đèn pha lê Tiệp Khắc.
Admin
Nguồn: VnExpress
