Giác mạc, lớp màng trong suốt ở phía trước nhãn cầu, đóng vai trò quan trọng trong việc cho phép ánh sáng đi vào mắt. Sẹo giác mạc, hình thành do viêm loét, chấn thương hoặc các bệnh lý bẩm sinh, có thể gây mờ đục giác mạc, ảnh hưởng đến khả năng truyền hình ảnh rõ nét đến võng mạc và gây ra nhiều vấn đề về thị lực.
Bác sĩ chuyên khoa I Nguyễn Đức Huy từ Trung tâm Mắt Công nghệ cao, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết mức độ ảnh hưởng của sẹo giác mạc rất khác nhau, từ nhẹ đến nặng. Các triệu chứng có thể bao gồm giảm thị lực, nhìn mờ, hình ảnh bị méo mó, lóa hoặc chói mắt khi tiếp xúc với ánh sáng mạnh, khó khăn trong việc phân biệt màu sắc, và thậm chí mất thị lực hoàn toàn nếu sẹo nằm ở trung tâm và lan rộng. Những vấn đề này có thể gây trở ngại lớn trong sinh hoạt hàng ngày, học tập, làm việc, và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống.
Đối với các trường hợp sẹo nông, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng thuốc nhỏ mắt đặc trị hoặc can thiệp bằng laser để làm phẳng bề mặt giác mạc và cải thiện độ trong suốt. Tuy nhiên, với các trường hợp sẹo sâu gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị lực, ghép giác mạc thường là lựa chọn hàng đầu để phục hồi chức năng thị giác.
Phẫu thuật ghép giác mạc được thực hiện khi các phương pháp điều trị nội khoa không mang lại hiệu quả. Giác mạc hiến tặng được bảo quản tại ngân hàng mô trong một khoảng thời gian trước khi sử dụng. Phẫu thuật này bao gồm việc thay thế giác mạc bị bệnh bằng giác mạc khỏe mạnh từ người hiến tặng đã chết não. Bác sĩ Huy nhấn mạnh rằng đây là một trong những dạng ghép tạng có tỷ lệ thành công cao nhất trong y học.
Ca ghép giác mạc đầu tiên tại Việt Nam được thực hiện vào năm 2007. Đến nay, kỹ thuật này đã trở thành một quy trình thường quy tại các cơ sở y tế có chức năng hiến ghép tạng. Tuy nhiên, số lượng người cần ghép giác mạc ngày càng tăng, trong khi nguồn giác mạc hiến tặng vẫn còn hạn chế. Phần lớn giác mạc được cung cấp từ các ngân hàng giác mạc, chủ yếu dựa vào nguồn hiến tặng sau khi qua đời. Hiện tại, Việt Nam có hơn 300.000 người bị mù do các bệnh lý giác mạc và cần được phẫu thuật ghép để có cơ hội tìm lại ánh sáng.
Bác sĩ Huy giải thích rằng một người hiến chết não có thể hiến tặng hai giác mạc, mang lại ánh sáng cho hai người khác nhau. Do giác mạc không chứa mạch máu, nguy cơ thải ghép thường thấp hơn so với các cơ quan khác như thận hoặc gan. Tuy nhiên, bệnh nhân sau phẫu thuật vẫn cần sử dụng thuốc chống thải ghép, theo dõi định kỳ và bảo vệ mắt cẩn thận để đảm bảo mảnh ghép được duy trì ổn định.
Từ năm 2024, Trung tâm Mắt Công nghệ cao thuộc hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh đã hợp tác với nhiều ngân hàng mô trong và ngoài nước để tiếp cận nguồn cung cấp giác mạc đạt chuẩn, với mục tiêu giúp bệnh nhân cần ghép giác mạc sớm có cơ hội phục hồi thị lực. Chi phí cho phẫu thuật ghép giác mạc phụ thuộc vào loại giác mạc sử dụng, kỹ thuật ghép và các dịch vụ của từng bệnh viện. Bác sĩ sẽ tư vấn phương án phù hợp nhất dựa trên tình trạng cụ thể của từng bệnh nhân.
Ngoài nguồn giác mạc hiến tặng, các nhà khoa học cũng đang nghiên cứu các giải pháp thay thế khác như giác mạc nhân tạo, giác mạc sinh học in 3D và liệu pháp tế bào gốc. Mặc dù chưa được ứng dụng rộng rãi, những công nghệ này hứa hẹn sẽ bổ sung nguồn cung giác mạc trong tương lai, mở ra thêm hy vọng cho những bệnh nhân bị các bệnh lý về giác mạc.
Admin
Nguồn: VnExpress
