Theo đề án “Sản xuất giảm phát thải trong lĩnh vực trồng trọt giai đoạn 2025-2035, tầm nhìn đến 2050” được Bộ Nông nghiệp và Môi trường công bố ngày 22/10, ngành trồng trọt Việt Nam đặt mục tiêu đầy tham vọng: giảm ít nhất 15% lượng phát thải khí nhà kính vào năm 2035 so với mức của năm 2020.
Đề án tập trung vào các loại cây trồng chủ lực có tiềm năng giảm phát thải cao như lúa, sắn, mía, cà phê và chuối. Để đạt được mục tiêu này, mỗi tỉnh, thành phố sẽ triển khai từ một đến hai mô hình sản xuất trồng trọt giảm phát thải. Đồng thời, đề án hướng đến việc thí điểm ít nhất 15 mô hình canh tác có khả năng tạo ra tín chỉ carbon, đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế.
Tín chỉ carbon là một loại chứng chỉ có thể giao dịch, cho phép người sở hữu phát thải một tấn CO2 hoặc các loại khí nhà kính tương đương.
Số liệu kiểm kê gần đây nhất cho thấy, ngành nông nghiệp phát thải khoảng 116 triệu tấn CO2 tương đương (CO2e), chiếm hơn 25% tổng lượng phát thải của cả nước. Trong đó, hoạt động trồng lúa và các loại cây chủ lực khác, việc sử dụng quá nhiều phân đạm, cũng như đốt rơm rạ chiếm tới 80% lượng phát thải của toàn ngành.
Thực tế, ngành nông nghiệp đã và đang phát triển nhiều mô hình trồng trọt giảm phát thải, đặc biệt là với cây lúa. Điển hình là đề án phát triển một triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp. Mô hình này, thông qua liên kết chuỗi giá trị, quản lý dinh dưỡng và kỹ thuật tưới ngập khô xen kẽ (AWD), giúp giảm phát thải khí metan (CH4) trung bình từ 30-45%, tiết kiệm nước từ 20-30% và tăng thu nhập cho nông dân tham gia từ 10-20%.
Bên cạnh cây lúa, nhiều loại cây trồng khác cũng có tiềm năng áp dụng các giải pháp canh tác giảm phát thải, giúp giảm lượng phân bón sử dụng và tăng khả năng hấp thụ carbon. Ví dụ, với cây sắn, nông dân có thể áp dụng phương pháp trồng luân canh với cây họ đậu, tăng cường sử dụng phân hữu cơ và các phế phụ phẩm để giữ ẩm cho đất. Đối với cây mía, có thể tăng tỷ lệ che phủ đất, áp dụng tưới tiết kiệm và tái canh trên các vùng trồng đã già cỗi.
Tuy nhiên, việc tạo ra tín chỉ carbon còn gặp nhiều thách thức, chủ yếu do thiếu một hệ thống đo lường, báo cáo và thẩm định (MRV) chuẩn hóa. Hiện tại, các cơ quan quản lý mới chỉ xây dựng tài liệu hướng dẫn và chuẩn hóa kỹ thuật canh tác giảm phát thải cho cây lúa, trong khi chưa có quy trình tương tự cho các loại cây trồng khác như sắn, cà phê, mía… Thêm vào đó, việc thiếu các quy chuẩn và tiêu chí quốc gia về “trồng trọt giảm phát thải” hoặc “trồng trọt phát thải thấp” gây khó khăn trong việc xây dựng kế hoạch giảm phát thải, cũng như trong việc chứng nhận, giám sát và thương mại hóa tín chỉ carbon.
Để giải quyết vấn đề này, đề án trồng trọt giảm phát thải xác định hai nhiệm vụ trọng tâm là hoàn thiện hệ thống MRV phục vụ kiểm kê khí nhà kính và xây dựng cơ chế tín chỉ carbon. Đề án cũng đặt mục tiêu xây dựng ít nhất năm gói kỹ thuật sản xuất giảm thải cho các loại cây trồng chủ lực, đồng thời đào tạo cho 3.000 cán bộ kỹ thuật, khuyến nông, nông dân và doanh nghiệp trên toàn quốc.
Trên thế giới, mô hình trồng trọt giảm phát thải đã được triển khai thành công tại nhiều quốc gia. Brazil đặt mục tiêu giảm một tỷ tấn CO2e trong ngành nông nghiệp vào năm 2030 thông qua các hoạt động luân canh giữa ngô và đậu tương, phát triển đồng cỏ và chăn nuôi gia súc, đồng thời duy trì độ che phủ của đất. Tại Thái Lan, một số hợp tác xã trồng lúa giảm phát thải đã bán được tín chỉ carbon trên thị trường tự nguyện với mức giá từ 5-7 USD mỗi tấn CO2e, bắt đầu từ năm 2023.
Admin
Nguồn: VnExpress
