Ngày 22/10 vừa qua, Thủ tướng Thụy Điển Ulf Kristersson và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã cùng ký kết một ý định thư quan trọng, mở đường cho việc tăng cường hợp tác song phương trong lĩnh vực không quân. Tâm điểm của văn kiện này là một thỏa thuận xuất khẩu tiềm năng, theo đó Stockholm có thể bán từ 100 đến 150 máy bay tiêm kích cho Kiev.
Chính phủ Thụy Điển thông báo, sự hợp tác mới này sẽ bao gồm việc trao đổi kinh nghiệm và kiến thức trong các hoạt động không quân, cũng như việc sử dụng các trang thiết bị tiên tiến, đặc biệt là máy bay tiêm kích. Mục tiêu là hỗ trợ Ukraine phát triển lực lượng không quân trong tương lai.
Theo nhận định của Thomas Newdick, biên tập viên chuyên mục quân sự của War Zone, nếu thương vụ này thành công, đây sẽ là đơn hàng xuất khẩu lớn nhất trong lịch sử của cả dòng tiêm kích Gripen và ngành công nghiệp quốc phòng Thụy Điển.
Thủ tướng Kristersson ước tính rằng sẽ mất khoảng ba năm để Thụy Điển hoàn thành việc chế tạo và bàn giao những chiếc tiêm kích Gripen E đầu tiên cho Ukraine sau khi thỏa thuận được ký kết. Tuy nhiên, Tổng thống Zelensky mong muốn có thể nhận được dòng Gripen này sớm hơn, vào khoảng năm 2026. Theo ông Newdick, điều này có thể liên quan đến việc cung cấp các phiên bản Gripen C/D đã qua sử dụng.
Trước đó, vào năm 2023, các phi công Ukraine đã có cơ hội bay thử nghiệm trên dòng Gripen C/D tại Thụy Điển. Loại tiêm kích này được đánh giá là phù hợp với điều kiện tác chiến của Ukraine, đặc biệt khi không quân nước này thường xuyên phải di chuyển và triển khai máy bay từ các sân bay dã chiến để tránh các cuộc tấn công.
Ông Newdick phân tích, Gripen phù hợp với chiến thuật mà Ukraine đang áp dụng. Tuy nhiên, do đây là loại tiêm kích do Thụy Điển sản xuất, việc hỗ trợ vận hành từ Mỹ và các nước NATO khác có thể gặp một số khó khăn. Một vấn đề khác là số lượng Gripen mà Thụy Điển có thể cung cấp cho Ukraine vào thời điểm hiện tại vẫn còn là một ẩn số.
Thụy Điển dự kiến sẽ vận hành 120 chiếc tiêm kích Gripen vào năm 2030, trong đó một nửa là phiên bản E mới nhất. Điều này có nghĩa là Ukraine có thể chỉ nhận được khoảng 37 chiếc Gripen C/D, và con số thực tế có thể còn thấp hơn do tuổi đời của máy bay và các yếu tố khác.
Ngoài ra, Thụy Điển và Ukraine còn phải vượt qua nhiều rào cản khác trước khi có thể thực hiện việc chuyển giao những chiếc Gripen đầu tiên, bao gồm vấn đề tài chính và khả năng đẩy nhanh tiến độ sản xuất của hãng Saab.
Saab JAS 39 Gripen là một loại tiêm kích hạng nhẹ một động cơ do Thụy Điển phát triển, được đưa vào sử dụng từ năm 1996. Đến nay, đã có khoảng 300 chiếc được xuất xưởng và phục vụ trong lực lượng vũ trang của 7 quốc gia trên thế giới. Phiên bản JAS 39E/F mới nhất có giá gần 85 triệu USD mỗi chiếc.
Theo truyền thông Ukraine, các cuộc thảo luận về việc chuyển giao tiêm kích Gripen đã bắt đầu từ tháng 9/2024, sau khi không quân Ukraine từ chối nhận loại máy bay này hai tháng trước đó. Vào thời điểm đó, giới chức Ukraine cho rằng việc vận hành đồng thời hai loại vũ khí phức tạp như F-16 và Gripen là một thách thức lớn.
Tuy nhiên, Bộ Quốc phòng Ukraine hồi tháng 5 vừa qua đã thông báo về việc đang đàm phán với tập đoàn Saab để nâng cấp các máy bay thời Liên Xô hiện có, đồng thời vẫn để ngỏ khả năng tiếp nhận dòng Gripen trong tương lai.
Admin
Nguồn: VnExpress
