Trong bối cảnh căng thẳng leo thang, Tổng thống Nicolas Maduro ngày 22/10 vừa qua đã tuyên bố Venezuela đang sở hữu tên lửa phòng không vác vai Igla-S do Nga sản xuất. Phát biểu này được đưa ra trong một buổi lễ có sự tham dự của các lãnh đạo cấp cao quân đội Venezuela. Ông Maduro nhấn mạnh: “Có không dưới 5.000 quả đạn được bố trí ở các trận địa phòng không chủ chốt để đảm bảo hòa bình.”
Tuyên bố trên được đưa ra trong bối cảnh quân đội Mỹ đang triển khai 10 tiêm kích tàng hình F-35B, 8 chiến hạm và khoảng 6.500 binh sĩ tại khu vực phía nam biển Caribe với lý do chống tội phạm ma túy. Động thái này làm dấy lên lo ngại về khả năng Mỹ có ý định lật đổ chính quyền Venezuela.
Trong trường hợp phát động chiến dịch quân sự, Mỹ có thể sử dụng tên lửa tầm xa tấn công phủ đầu vào các căn cứ quân sự của Venezuela, kết hợp tác chiến điện tử và máy bay tàng hình để áp chế hệ thống phòng không của đối phương.
Tuy nhiên, Venezuela đã đầu tư mạnh vào việc xây dựng một mạng lưới phòng không đa tầng, hiện đại với nhiều tổ hợp tên lửa tầm xa, tầm trung và tầm ngắn. Điều này có thể khiến Mỹ phải cân nhắc kỹ lưỡng trước khi quyết định tấn công vào quốc gia Nam Mỹ này.
Một trong những vũ khí phòng thủ đáng gờm nhất của Venezuela là phi đội 24 tiêm kích đa năng Su-30MKV mua từ Nga trong giai đoạn 2006-2008, trong đó 21 chiếc vẫn còn khả năng hoạt động.
Theo thống kê của Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI), Venezuela đã đặt mua 50 tên lửa đối không tầm trung R-27R/T/ER trang bị đầu dò radar bán chủ động hoặc tầm nhiệt, 50 tên lửa đối không tầm trung R-77 mang radar chủ động và 100 tên lửa đối không tầm ngắn R-73 để trang bị cho phi đội Su-30MKV.
R-77 là loại vũ khí đối không hiện đại nhất của phi đội Su-30MKV Venezuela, có tầm bắn tối đa 80 km, hệ thống dẫn đường quán tính, đường truyền dữ liệu và đầu dò radar chủ động. Tên lửa này có khả năng bám bắt nguồn gây nhiễu, cho phép tấn công trực tiếp vào máy bay mang thiết bị tác chiến điện tử của đối phương.
Dòng R-27, với các phiên bản R-27R (radar bán chủ động, tầm bắn 75 km), R-27T (đầu dò hồng ngoại, tầm bắn 40 km) và R-27ER (tăng tầm, động cơ hai xung, tầm bắn 130 km), cũng là một phần quan trọng trong kho vũ khí của Venezuela.
Ngoài Su-30MKV, không quân Venezuela còn sở hữu 24 tiêm kích hạng nhẹ F-16A/B, được Mỹ bán trong thời kỳ quan hệ song phương tốt đẹp. Tuy nhiên, do nguồn cung linh kiện và dịch vụ bảo dưỡng bị hạn chế, số lượng F-16 còn khả năng chiến đấu của Venezuela hiện chỉ còn khoảng 3-5 chiếc.
F-16 của Venezuela chỉ được trang bị tên lửa đối không tầm ngắn AIM-9L/P-4 do Mỹ cung cấp ban đầu. Năm 2004, Venezuela đã mua thêm 54 tên lửa tầm ngắn Python-4 và một số tổ hợp chỉ thị mục tiêu Litening do Israel sản xuất để nâng cao năng lực tấn công chính xác cho dòng máy bay này.
Đối với lục quân Venezuela, tổ hợp phòng không tầm xa S-300VM mua từ Nga dưới thời cố Tổng thống Hugo Chavez là một lá chắn phòng thủ quan trọng. Venezuela đã tiếp nhận ít nhất 2 hệ thống hoàn chỉnh và trình diễn xe chở đạn kiêm bệ phóng của S-300VM trong cuộc duyệt binh năm 2013.
S-300VM là phiên bản hiện đại hóa của tổ hợp S-300V1, có khả năng đối phó với nhiều loại vũ khí, bao gồm cả tên lửa đạn đạo tầm ngắn và tầm trung. Các xe chiến đấu sử dụng khung gầm bánh xích để tăng tính cơ động. Xe chở đạn kiêm bệ phóng được trang bị tên lửa 9M83M (tầm bắn 130 km) và 9M832 (tầm bắn 200 km).
Ảnh vệ tinh năm 2019 cho thấy một trận địa S-300VM, gồm 5 xe chở đạn kiêm bệ phóng và radar điều khiển hỏa lực 9S32ME, tại căn cứ không quân “Đại úy Manuel Rios”, cách thủ đô Caracas hơn 100 km về phía nam.
Venezuela cũng đã đặt mua 12 tổ hợp phòng không tầm trung Buk-M2E do Nga sản xuất, trang bị cho cả lục quân và hải quân. Mỗi hệ thống Buk-M2E tiêu chuẩn gồm 6 xe chở, phóng đạn và radar (TELAR) 9A317E, có khả năng tự bám bắt và tấn công mục tiêu mà không cần dữ liệu từ đài chỉ huy trung tâm.
Mỗi xe 9A317E mang 4 tên lửa tầm bắn 45 km, tốc độ tối đa 4.940 km/h và đầu nổ mảnh nặng 70 kg. Buk-M2E có thể đánh chặn máy bay, tên lửa hành trình bay thấp và tên lửa đạn đạo chiến thuật từ khoảng cách 20 km. Các tổ hợp Buk-M2E của Venezuela sử dụng khung gầm bánh lốp 6×6, giúp di chuyển nhanh chóng trên đường nhựa.
Lục quân Venezuela còn sở hữu 24-44 hệ thống phòng không tầm trung S-125-2M, được phát triển từ đầu những năm 2000 để tăng cường uy lực cho hệ thống S-125 từ thời Liên Xô. S-125-2M có khả năng kết nối với các tổ hợp phòng không tầm xa như S-300 và trang bị nhiều cảm biến mới để phát hiện mục tiêu trong mọi điều kiện thời tiết và môi trường gây nhiễu.
Phiên bản Pechora-2M sử dụng xe phóng bánh lốp thay vì bệ phóng cố định, tăng tính cơ động. Tên lửa cũng được hiện đại hóa với ngòi nổ, đầu đạn và hệ thống điện tử mới.
Theo chuyên gia quân sự Thomas Newdick của War Zone, tính cơ động cao của các hệ thống phòng không Venezuela khiến chúng trở nên đặc biệt nguy hiểm, ngay cả với các chiến đấu cơ hiện đại như F-35.
Lục quân Venezuela còn sở hữu khoảng 300 pháo phòng không ZU-23-2 với pháo nòng đôi cỡ 23 mm, phù hợp để đối phó với trực thăng, máy bay không người lái bay thấp và tên lửa hành trình. Phiên bản ZU-23-2 của Venezuela được trang bị hệ thống điều khiển hỏa lực bằng máy tính và tổ hợp ngắm bắn quang – điện tử.
Ngoài ra, lục quân Venezuela còn sở hữu tên lửa phòng không vác vai như Igla-S của Nga và RBS 70 do Thụy Điển sản xuất. Igla-S có tầm bắn 6 km và đầu đạn 2,5 kg, được đánh giá là mối đe dọa nghiêm trọng với các phi cơ bay thấp và tên lửa hành trình hiện đại. RBS 70 sử dụng cơ chế dẫn đường bằng laser và có tầm bắn tới 9 km, nhưng số lượng không nhiều.
Hải quân Venezuela, ngoài tên lửa vác vai Igla-S, RBS 70 và tổ hợp Buk-M2, còn có một hộ vệ hạm Almirante Brion do Italy chế tạo, trang bị bệ phóng tên lửa phòng không tầm trung Sea Sparrow/Aspide, nhưng tình trạng hoạt động chưa rõ.
“Venezuela sở hữu lưới phòng không đa dạng khác thường, dù số lượng vũ khí hiện đại không nhiều. Tuy nhiên, ngay cả những hệ thống cũ nhất cũng đã được nâng cấp và đều sở hữu tính cơ động cao, có khả năng xuất hiện ở bất cứ nơi đâu”, ông Newdick nhận định.
Trước đó, nhóm vũ trang Houthi tại Yemen từng suýt bắn rơi tiêm kích tàng hình F-35 và chiến đấu cơ F-16 của Mỹ, cho thấy ngay cả những hệ thống phòng không thô sơ cũng có thể trở thành mối đe dọa thực sự.
“Lưới phòng không Venezuela ít nhất sẽ hạn chế hoạt động của nhiều lực lượng Mỹ, buộc họ phụ thuộc vào tiêm kích tàng hình F-35 và tên lửa tầm xa đắt đỏ nếu muốn tập kích mục tiêu trên lãnh thổ quốc gia Nam Mỹ”, ông Newdick kết luận. Với hệ thống phòng thủ nhiều lớp và sự cơ động cao, Venezuela đang cho thấy quyết tâm bảo vệ chủ quyền và răn đe mọi ý đồ xâm phạm từ bên ngoài.
Admin
Nguồn: VnExpress
