Rap Việt đang đứng trước ngã rẽ quan trọng, khi một số rapper vướng vào những tranh cãi về sự lệch chuẩn. Bên cạnh những tác phẩm mang hơi thở đường phố, không ít sản phẩm tràn lan ca từ tục tĩu, nhảm nhí, gợi dục, phô trương sự ngông cuồng và lối sống lệch lạc.
Nhạc rap, vốn không sinh ra để chiều lòng số đông, mà là tiếng nói của tầng lớp lao động nghèo, đặc biệt là người Mỹ gốc Phi thế kỷ trước. Họ sử dụng rap để đòi lại tiếng nói, kể về nỗi khổ, sự bất công và khẳng định sự tồn tại, giá trị của mình trong xã hội.
Đằng sau những nhịp điệu mạnh mẽ và lời rap dồn dập là tinh thần đấu tranh, khát vọng được hiện diện của những con người bị lãng quên.
Tuy nhiên, khi rap bước lên sân khấu lớn, dưới ánh đèn hào nhoáng của showbiz, bản chất của nó bắt đầu thay đổi. Rap không chỉ còn là tiếng nói của người yếu thế, mà trở thành công cụ để kiếm tìm lượt xem, tương tác và tiền bạc.
Dòng chảy ngầm underground với những trận “combat” rap, những câu chữ khiêu khích, ca từ gợi dục lan tràn trên mạng, tạo nên một “bãi rác” online khiến nhiều người yêu rap chân chính phải ngao ngán. Rap dần biến tướng thành thứ giải trí rẻ tiền, kích thích sự tò mò bản năng hơn là đánh thức suy nghĩ và cảm xúc về cuộc sống.
Đáng lo ngại là nhiều người sáng tác trẻ lầm tưởng “chất” trong rap đồng nghĩa với việc phải tục tĩu, ngông cuồng, gây sốc. Họ quên rằng giá trị của rap nằm ở khả năng chạm đến cảm xúc và suy nghĩ của người nghe, chứ không phải ở sự phản cảm. “Ngông” trong rap là dám nói sự thật một cách trần trụi, chứ không phải là nói bậy.
Nhiều người có thể biện hộ rằng đó là “văn hóa rap” và không nên áp đặt các tiêu chuẩn đạo đức truyền thống vào một dòng nhạc đường phố. Tuy nhiên, ngay cả ở Mỹ, cái nôi của rap, vẫn có ranh giới rõ ràng giữa phản kháng và dung tục, giữa mạnh mẽ và vô giáo dục.
Một bản rap hay không cần thô tục vẫn có thể lay động trái tim và tâm trí người nghe. Ngược lại, một bản rap tồi dù gào thét đến đâu cũng chỉ làm ô nhiễm không gian âm nhạc.
Không thể phủ nhận sự phát triển của rap Việt, với những rapper trẻ tài năng đã chứng minh rằng rap có thể văn minh, sâu sắc và mang giá trị xã hội.
Điều đáng lo ngại không chỉ là sự xuống cấp của một dòng nhạc, mà còn là sự dễ dãi trong cách công chúng tiếp nhận và truyền thông ca ngợi. Khi những bài rap tục tĩu được chia sẻ rộng rãi và khen ngợi là “cháy”, là “chất”, chúng ta đang vô tình cổ xúy cho sự lệch lạc.
Rap có thể thô ráp, gai góc, nhưng không nên “bẩn”. Nó có thể phê phán, châm biếm, nhưng không được hạ thấp giá trị con người. Một xã hội văn minh không cấm nghệ thuật phản kháng, nhưng cũng không dung túng cho sự dung tục. Tự do sáng tạo không đồng nghĩa với việc phá bỏ mọi giới hạn đạo đức.
Thay vì tranh cãi “nhạc rap hay nhạc rác?”, có lẽ các rapper nên tự hỏi: “Chúng ta muốn âm nhạc dẫn dắt người nghe đi lên hay kéo họ xuống?”. Đây là câu hỏi quan trọng định hình tương lai của rap Việt và vai trò của nó trong xã hội.
Admin
Nguồn: VnExpress
