Tiến sĩ, Bác sĩ chuyên khoa II Phạm Xuân Dũng, Giám đốc Trung tâm Ung bướu, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết liệu pháp miễn dịch đang có xu hướng được sử dụng sớm hơn trong điều trị ung thư, thay vì chỉ áp dụng cho giai đoạn muộn như trước đây. Hiện nay, các bác sĩ có xu hướng sử dụng liệu pháp miễn dịch, hoặc kết hợp nó với xạ trị, để tối ưu hóa hiệu quả điều trị ung thư ở giai đoạn sớm.
Bác sĩ Dũng giải thích rằng sự phối hợp giữa xạ trị và liệu pháp miễn dịch mang lại hiệu quả kép. Tia xạ trực tiếp tấn công các tế bào ung thư, đồng thời kích hoạt hệ miễn dịch của cơ thể. Hệ miễn dịch sau đó sẽ đảm nhận vai trò tiêu diệt các tế bào ung thư còn sót lại.
Cơ chế hoạt động của liệu pháp này dựa trên khả năng “ngụy trang” của tế bào ung thư. Tế bào ung thư có thể vô hiệu hóa tín hiệu tấn công của tế bào T (tế bào có chức năng tiêu diệt các tác nhân gây hại) bằng cách khóa các điểm kiểm soát PD-1/PD-L1. Các loại thuốc miễn dịch chứa hoạt chất như pembrolizumab, nivolumab hoặc atezolizumab có tác dụng “mở khóa” hệ thống này, giúp hệ miễn dịch nhận diện và tấn công tế bào ung thư.
Xạ trị tiếp tục phá hủy tế bào ung thư, giải phóng kháng nguyên, giúp hệ miễn dịch nhận diện tế bào ung thư trên toàn cơ thể. Đây là cơ sở của hiệu ứng abscopal, trong đó xạ trị tại một vị trí có thể giúp thu nhỏ khối u ở các vị trí khác trên cơ thể.
Liệu pháp miễn dịch kết hợp xạ trị mang lại nhiều lợi ích. Nó tăng cường khả năng tiêu diệt tế bào ung thư thông qua việc kích hoạt hệ miễn dịch, giảm tác dụng phụ so với hóa trị và mang lại tác động lâu dài, giúp kéo dài thời gian sống và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng bệnh nhân ung thư phổi không tế bào nhỏ giai đoạn IV (giai đoạn muộn, đã di căn) được điều trị bằng xạ trị kết hợp miễn dịch có thể kéo dài thời gian sống gấp đôi so với chỉ dùng liệu pháp miễn dịch đơn thuần (30 tháng so với 16 tháng).
Bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Thế Hiển, Trưởng khoa Xạ trị, cho biết thêm rằng hiệu quả của việc kết hợp xạ trị và liệu pháp miễn dịch đặc biệt rõ rệt đối với các bệnh ung thư phổi, hắc tố da, thận, gan, đầu cổ và bàng quang. Các kỹ thuật xạ trị tiên tiến hiện nay, như điều biến liều (IMRT, VMAT), xạ trị định vị hình ảnh (IGRT) và xạ trị định vị theo chuyển động (SGRT), cho phép điều chỉnh liều xạ chính xác đến từng milimet, theo nhịp thở của bệnh nhân. Điều này giúp tiêu diệt khối u triệt để, giảm thiểu tổn thương cho các mô lành xung quanh, tạo điều kiện thuận lợi cho việc kết hợp với liệu pháp miễn dịch.
Tuy nhiên, bác sĩ cũng lưu ý rằng trước khi chỉ định điều trị kết hợp, bệnh nhân cần được kiểm tra công thức máu, chức năng gan, thận và thời điểm truyền thuốc. Thông thường, xạ trị và truyền thuốc miễn dịch được thực hiện cách nhau khoảng 1-2 tuần để tránh tác dụng phụ cộng hưởng quá mạnh. Thời điểm xạ trị cần được lựa chọn khi hệ miễn dịch đang hoạt động tốt nhất để tránh gây suy giảm bạch cầu. Liều lượng, thể tích chiếu xạ và vị trí chiếu xạ cũng cần được tính toán kỹ lưỡng để vừa tiêu diệt tế bào ung thư vừa “huấn luyện” hệ miễn dịch.
Trong quá trình điều trị kết hợp, bệnh nhân có thể gặp một số tác dụng phụ như viêm da, khô niêm mạc, mệt mỏi. Tuy nhiên, nhờ các kỹ thuật hiện đại, hầu hết các tác dụng phụ đều nhẹ và có thể kiểm soát được bằng chăm sóc dinh dưỡng và thuốc hỗ trợ.
Admin
Nguồn: VnExpress
