Cao huyết áp thường diễn tiến âm thầm, nhưng nếu không được kiểm soát tốt, bệnh có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng như đột quỵ, suy tim, nhồi máu cơ tim và bệnh thận mãn tính. Bên cạnh việc tuân thủ điều trị bằng thuốc, việc điều chỉnh lối sống và chế độ ăn uống đóng vai trò then chốt trong việc kiểm soát bệnh. Chuyên viên Nguyễn Thị Thu Huyền từ khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, đã chỉ ra những nhóm thực phẩm mà người bệnh cao huyết áp nên hạn chế tiêu thụ.
**Muối và thực phẩm giàu natri**
Tiêu thụ quá nhiều natri khiến cơ thể giữ nước, làm tăng áp lực lên thành mạch và dẫn đến tăng huyết áp. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến nghị mỗi người trưởng thành chỉ nên tiêu thụ dưới 5 gram muối mỗi ngày, tương đương với một thìa cà phê. Tuy nhiên, lượng muối ẩn chứa trong các loại thực phẩm chế biến sẵn như mì gói, xúc xích, cá khô, mắm và đồ hộp thường vượt quá mức khuyến nghị này. Do đó, người cao huyết áp nên hạn chế nêm muối khi nấu ăn, giảm sử dụng nước mắm, nước tương và ưu tiên lựa chọn các sản phẩm có nhãn “ít muối” hoặc “không natri”.
**Thực phẩm chiên rán và nhiều dầu mỡ**
Các món ăn chiên rán, chứa nhiều dầu mỡ làm tăng lượng cholesterol xấu (LDL) trong máu, thúc đẩy quá trình xơ vữa động mạch. Đây là một yếu tố nguy cơ lớn gây ra các biến chứng tim mạch ở bệnh nhân cao huyết áp. Vì vậy, nên hạn chế tiêu thụ các loại thực phẩm như gà rán, khoai tây chiên, bánh rán và đồ ăn nhanh. Thay vào đó, người bệnh nên ưu tiên các phương pháp chế biến lành mạnh hơn như hấp, luộc hoặc áp chảo với lượng dầu tối thiểu để vừa giữ được dinh dưỡng, vừa giảm gánh nặng cho hệ tim mạch.
**Thịt đỏ và thịt chế biến sẵn**
Việc tiêu thụ nhiều thịt đỏ (như thịt bò, cừu, dê) và các loại thịt chế biến sẵn (như xúc xích, thịt xông khói, giăm bông) có thể làm tăng huyết áp và tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch. Các loại thịt này thường chứa nhiều chất béo bão hòa, cholesterol và được chế biến với lượng muối lớn. Người cao huyết áp nên ưu tiên bổ sung protein từ các nguồn khác như cá, thịt gia cầm đã bỏ da, các loại đậu và hạt. Đây là những nguồn cung cấp axit béo không bão hòa và protein có lợi cho tim mạch.
**Đồ ngọt và thực phẩm nhiều đường**
Đường tinh luyện có trong bánh kẹo, nước ngọt, trà sữa và nước tăng lực khi tiêu thụ quá nhiều có thể dẫn đến tăng cân, béo phì, một trong những yếu tố nguy cơ trực tiếp gây ra cao huyết áp. Đường còn ảnh hưởng đến sự cân bằng insulin và chức năng của thành mạch. Do đó, người bệnh nên hạn chế tối đa các loại nước ngọt có gas, thay thế bằng nước lọc, trà thảo mộc hoặc trái cây tươi. Lượng đường khuyến nghị hàng ngày là không quá 25 gram đối với phụ nữ và 36 gram đối với nam giới.
**Rượu bia và đồ uống có cồn**
Uống rượu bia thường xuyên có thể làm tăng huyết áp, giảm hiệu quả của thuốc hạ áp và gây tổn thương gan, tim. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khẳng định rằng không có mức tiêu thụ rượu bia nào là an toàn cho sức khỏe. Tốt nhất, người cao huyết áp nên kiêng hoàn toàn các loại đồ uống có cồn. Trong trường hợp bắt buộc phải uống, nam giới không nên tiêu thụ quá hai đơn vị cồn mỗi ngày, còn nữ giới không quá một đơn vị (một đơn vị cồn tương đương với một lon bia 330 ml có nồng độ 5,3% hoặc một ly rượu vang 150 ml có nồng độ 12%).
**Cà phê và đồ uống chứa nhiều caffeine**
Caffeine có thể làm tăng nhịp tim và huyết áp tạm thời. Ở những người nhạy cảm hoặc tiêu thụ caffeine với liều lượng cao, nguy cơ tăng huyết áp càng trở nên rõ rệt. Ngoài cà phê, nhiều loại nước tăng lực, trà đặc và chocolate cũng chứa caffeine. Bệnh nhân cao huyết áp không nhất thiết phải loại bỏ hoàn toàn cà phê, nhưng nên giới hạn lượng caffeine tiêu thụ dưới 200 mg mỗi ngày (tương đương với 1-2 tách nhỏ), và tránh uống vào buổi tối hoặc khi đang căng thẳng.
Bên cạnh việc hạn chế các nhóm thực phẩm trên, người cao huyết áp nên tăng cường ăn nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt. Bổ sung cá béo (như cá hồi, cá thu, cá mòi) khoảng hai lần mỗi tuần (tương đương 200-300 gram cá nấu chín) để cung cấp omega-3, một dưỡng chất rất tốt cho tim mạch. Uống đủ nước và hạn chế các loại thức uống công nghiệp. Tập thể dục thường xuyên, ít nhất 30 phút mỗi ngày, năm ngày mỗi tuần, và duy trì cân nặng hợp lý. Nếu mới bắt đầu tập luyện, có thể chia nhỏ thành các buổi tập 15 phút để làm quen, sau đó tăng dần thời gian. Quan trọng nhất là cần đo huyết áp thường xuyên và tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ.
Chế độ ăn uống đóng vai trò then chốt trong việc kiểm soát bệnh cao huyết áp. Bằng cách tránh xa các thực phẩm không lành mạnh và kết hợp với một lối sống khoa học, người bệnh có thể sống khỏe mạnh và phòng ngừa được nhiều biến chứng nguy hiểm.
Admin
Nguồn: VnExpress
