Dự kiến từ ngày 26 đến 27/10, Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ đến Malaysia để tham dự Hội nghị thượng đỉnh ASEAN. Ngay sau đó, ông sẽ di chuyển đến Nhật Bản, và tiếp tục đến Hàn Quốc để tham dự Hội nghị thượng đỉnh Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á – Thái Bình Dương (APEC) từ ngày 29/10.
Trong chuyến công du này, một trong những vấn đề được quan tâm hàng đầu là khả năng xoa dịu căng thẳng thương mại với Trung Quốc của Tổng thống Trump. Nhà Trắng đã thông báo về cuộc gặp giữa ông Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình vào ngày 30/10, bên lề hội nghị APEC tại Hàn Quốc, mặc dù Bắc Kinh chưa chính thức xác nhận thông tin này.
Trước đó, căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc đã leo thang, với việc ông Trump đe dọa áp thuế bổ sung 100% lên hàng hóa Trung Quốc nếu Bắc Kinh không có động thái giảm căng thẳng. Động thái này diễn ra sau khi Trung Quốc áp đặt các biện pháp kiểm soát đối với đất hiếm, một nguyên liệu quan trọng trong ngành sản xuất công nghệ cao.
Ông Trump từng bày tỏ mong muốn Trung Quốc nhượng bộ trong một số vấn đề, bao gồm việc mua đậu nành Mỹ, hạn chế nguồn cung fentanyl vào Mỹ và chấm dứt kiểm soát đất hiếm, đồng thời đề xuất giảm thuế quan cho Trung Quốc.
Về cuộc gặp sắp tới, Rush Doshi, cựu cố vấn về chính sách Trung Quốc, dự đoán ba khả năng: đạt thỏa thuận, không đạt thỏa thuận, hoặc xảy ra “thảm họa”. Ông cho rằng Trung Quốc đã trở nên tự tin hơn sau khi ông Trump lùi bước trong đòn thuế trước đó.
Trong khi đó, Tổng thống Trump lại nhận định rằng Trung Quốc đã “đối xử với chúng tôi bằng sự tôn trọng tuyệt vời” kể từ khi ông lên nắm quyền, đồng thời bày tỏ mong muốn đối xử tốt với Trung Quốc.
Hội nghị thượng đỉnh ASEAN tại Malaysia được xem là cơ hội để ông Trump nhấn mạnh nỗ lực thúc đẩy hòa bình thế giới, một ưu tiên trong chính sách đối ngoại của ông. Tổng thống Mỹ dự kiến tham gia lễ ký kết Hiệp định Kuala Lumpur, nhằm đảm bảo hòa bình và lệnh ngừng bắn lâu dài giữa Campuchia và Thái Lan, hai quốc gia thành viên ASEAN.
Trước đó, xung đột biên giới giữa hai nước đã nổ ra, và ông Trump đã cảnh báo về việc từ bỏ các thỏa thuận thương mại nếu giao tranh không chấm dứt, góp phần vào thỏa thuận ngừng bắn.
Theo giáo sư Ja Ian Chong từ Đại học Quốc gia Singapore, cả hai nước đã sẵn sàng hợp tác và đàm phán để tránh tổn thất kinh tế.
Malaysia và Mỹ đang nỗ lực đảm bảo gia hạn lệnh ngừng bắn, và Ngoại trưởng Malaysia cho biết ông Trump “mong đợi” chứng kiến việc ký kết thỏa thuận hòa bình Campuchia – Thái Lan tại hội nghị thượng đỉnh ASEAN.
Justin McCurry, nhà bình luận của Guardian, nhận định rằng nếu thỏa thuận được ký kết, đây sẽ là “bước đột phá” giúp Tổng thống Mỹ củng cố uy tín của mình với tư cách là người kiến tạo hòa bình quốc tế.
Tuy nhiên, giới quan sát cho rằng chuyến công du châu Á của ông Trump vẫn còn nhiều điều mơ hồ. Bonnie Glaser, giám đốc điều hành tổ chức German Marshall Fund tại Washington, nhận xét rằng “toàn bộ chuyến đi dường như không có cảm giác chắc chắn ngay từ đầu”.
Anna Kelly, người phát ngôn của Tổng thống Mỹ, cho biết ông Trump sẽ tham gia các cuộc họp và sự kiện ở châu Á, “những sự kiện này sẽ mang lại nhiều thỏa thuận tuyệt vời cho đất nước chúng ta”.
Cách tiếp cận của ông Trump với châu Á trong nhiệm kỳ hai tập trung vào việc sử dụng thuế quan để điều chỉnh những gì ông cho là thương mại không công bằng, gây lo ngại cho nhiều quốc gia vốn xem Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất.
Họ cũng lo ngại về cuộc gặp giữa ông Trump và ông Tập, cùng nguy cơ bất đồng giữa hai nhà lãnh đạo có thể đẩy nền kinh tế thế giới vào tình thế nguy hiểm.
Michael Green, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Mỹ ở Sydney, cho rằng chính quyền ông Trump chưa có chiến lược rõ ràng cho châu Á.
Tuy nhiên, một số người khác lại cho rằng cách tiếp cận của ông Trump đang mang lại kết quả. Anthony Kim, nhà nghiên cứu tại tổ chức Heritage Foundation, cho biết Nhật Bản và Hàn Quốc rất muốn hợp tác với chính quyền Trump để củng cố quan hệ đối tác.
Hàn Quốc, đối mặt với thuế quan 15% từ Washington, đã từ chối yêu cầu của ông Trump về việc lập quỹ chi trước 350 tỷ USD đầu tư để có thỏa thuận thương mại với Washington.
Tân Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi sẽ đón tiếp ông Trump tại Tokyo. Để đổi lấy thỏa thuận giảm thuế quan của Mỹ, Washington đang yêu cầu Tokyo đầu tư 550 tỷ USD vào Mỹ, một điểm bất đồng có thể được thảo luận trong cuộc hội đàm giữa hai lãnh đạo.
Một chủ đề quan trọng khác là Mỹ có thể yêu cầu Nhật Bản ngừng nhập khẩu khí hóa lỏng từ Nga, nhà cung cấp lớn thứ ba của Tokyo.
Nhật Bản đang trong giai đoạn chuyển giao chính trị khi bà Takaichi trở thành nữ thủ tướng đầu tiên của đất nước, người từng được cố thủ tướng Shinzo Abe, người có mối quan hệ tốt với ông Trump, hậu thuẫn.
Tuy nhiên, theo Green, làm việc được với ông Trump và khiến ông duy trì cam kết với đồng minh “đòi hỏi mức độ tương tác và tin tưởng mà chưa có lãnh đạo châu Á nào có”.
Admin
Nguồn: VnExpress
