Tại Đắk Lắk, nhiều nhà vườn và doanh nghiệp xuất khẩu sầu riêng đang lao đao vì tình trạng ách tắc xét nghiệm, khiến hàng loạt container bị kẹt lại và trái chín rụng đầy vườn.
Tại xã Krông Pắc, Ea Tôh, bà Đoàn Thị Thúy, chủ một vườn sầu riêng với hơn 100 cây, cho biết vườn của bà đang thất thoát hơn 200kg sầu riêng mỗi ngày do trái chín rụng liên tục. Mặc dù trước đó doanh nghiệp thu mua đã đặt cọc với giá 82.000 đồng/kg tại vườn, nhưng hiện tại bà chỉ có thể bán cho thương lái nhỏ với giá 20.000 – 25.000 đồng/kg.
Tương tự, ông Đoàn Kiêm, chủ nhân của 3 ha sầu riêng, cũng buộc phải dừng thu hoạch do chưa có kết quả xét nghiệm. Ông Kiêm cho biết, tình trạng trái rụng đã kéo dài cả tuần nay, khiến giá thu mua giảm mạnh. Hiện tại, giá bán sầu riêng tại vườn của ông chỉ còn bằng một phần tư so với trước đây. Với hơn 500 cây sầu riêng, mỗi năm ông đầu tư khoảng 600 triệu đồng, và ước tính đã thiệt hại hàng trăm triệu đồng do hàng chục tấn trái bị hư hỏng.
Ông Kiêm chia sẻ: “Năm ngoái, tôi thu hoạch 3 ha sầu riêng và lãi vài tỷ đồng. Năm nay, dù được mùa nhưng lại thua lỗ chỉ vì ách tắc xét nghiệm. Nếu cơ quan chức năng duy trì một số phòng xét nghiệm đủ điều kiện, người dân sẽ đỡ khổ.”
Hiệp hội Sầu riêng Đắk Lắk cho biết, hàng trăm vườn sầu riêng trên địa bàn tỉnh đang vào mùa thu hoạch nhưng phải đối mặt với tình cảnh trái chín rụng hoặc bị bán với giá rẻ do thương lái và doanh nghiệp ngừng mua.
Không chỉ nhà vườn, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu cũng đang “ngồi trên đống lửa”. Theo giám đốc một công ty tại Đắk Lắk, họ đã phải ngừng thu mua sầu riêng từ ngày 21/10 do không có phòng xét nghiệm nào nhận mẫu. Việc thiếu giấy kiểm nghiệm khiến hàng hóa không thể thông quan, dẫn đến nhiều container bị kẹt lại hơn 10 ngày. Vị này cho biết: “Doanh nghiệp chỉ biết chờ đợi. Nhiều nơi phải chuyển hướng bán trong nước hoặc tách múi để tránh hàng bị hư hỏng.”
Một doanh nghiệp khác ở Buôn Ma Thuột cho biết một lô hàng sản xuất ngày 9/10 đã bị kẹt tại Lạng Sơn 15 ngày, gây ra tình trạng sầu riêng bị nứt vỏ, hư hỏng và thiệt hại hàng tỷ đồng. Theo Hiệp hội Sầu riêng Đắk Lắk, hiện có gần 2.000 container đang tồn tại kho, nhà máy và cửa khẩu, một số đã bị kẹt từ 10-15 ngày, có nguy cơ giảm chất lượng. Giá sầu riêng loại A tại kho đã giảm từ hơn 100.000 đồng/kg xuống còn khoảng 80.000 đồng/kg.
Ông Lê Anh Trung, Chủ tịch Hiệp hội Sầu riêng Đắk Lắk, cho biết tình trạng tắc nghẽn bắt đầu từ ngày 11/10, khi các phòng xét nghiệm ngừng tiếp nhận mẫu và chậm trả kết quả cho các lô hàng đã gửi trước đó. Do không có chứng nhận an toàn, một điều kiện bắt buộc để thông quan, các doanh nghiệp buộc phải tạm dừng thu mua.
Trong một thông báo gửi đến các doanh nghiệp xuất khẩu, một trung tâm xét nghiệm tại miền Bắc cho biết họ sẽ ngừng tiếp nhận đăng ký và lấy mẫu từ ngày 21-27/10 để bảo trì và bảo dưỡng hệ thống. Đơn vị này dự kiến sẽ khôi phục hoạt động vào chiều ngày 27/10. Lý do tạm dừng được đưa ra là để đảm bảo độ ổn định và chính xác của thiết bị sau một thời gian vận hành liên tục trong mùa cao điểm kiểm nghiệm sầu riêng và nông sản xuất khẩu.
Hiện tại, Việt Nam có 24 phòng kiểm nghiệm được Cục Hải quan Trung Quốc công nhận, với năng lực xét nghiệm khoảng 3.200 mẫu mỗi ngày. Tuy nhiên, do đang vào vụ thu hoạch cao điểm, nhiều đơn vị đã hoạt động hết công suất, dẫn đến tình trạng thiết bị hỏng hóc hoặc hết hạn định kỳ, buộc phải xin cấp lại giấy phép.
Từ ngày 1/7, việc cấp lại giấy phép cho các phòng thử nghiệm đã được giao cho địa phương, nhưng thủ tục còn nhiều vướng mắc, khiến tiến độ bị chậm trễ. Tại một cuộc họp nhằm giải quyết tình trạng sầu riêng xuất khẩu bị chậm trễ do nhiều phòng kiểm nghiệm dừng bảo trì, Thứ trưởng Hoàng Trung đã yêu cầu rà soát các đơn vị đã được công nhận và cử cán bộ hỗ trợ địa phương nếu cần thiết. Bộ cũng giao Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật làm việc với phía Trung Quốc để đẩy nhanh quá trình phê duyệt các phòng xét nghiệm mới.
Đến nay, một số cơ sở đã bắt đầu trả kết quả cho các lô hàng bị ách tắc, giúp giải tỏa một phần container. Tuy nhiên, việc tiếp nhận mẫu mới vẫn chưa trở lại bình thường.
Hiệp hội Rau quả Việt Nam cho rằng việc bảo trì và nâng cấp thiết bị xét nghiệm là cần thiết, nhưng cần phải có kế hoạch và thông báo sớm cho doanh nghiệp. Đại diện Hiệp hội này cho rằng: “Hoạt động này nên được bố trí luân phiên thay vì dừng đồng loạt để tránh gây tắc nghẽn chuỗi kiểm nghiệm và thông quan.”
Hiệp hội cũng nhận định rằng sau kỳ nghỉ Trung thu và Quốc khánh, lượng tiêu thụ sầu riêng tại Trung Quốc đã chậm lại, dẫn đến lượng hàng tồn kho tăng lên. Do đó, các doanh nghiệp cần bám sát diễn biến thị trường và điều chỉnh lịch xuất hàng cho phù hợp để tránh tình trạng dồn ứ trong giai đoạn cao điểm.
Theo số liệu từ Cục Hải quan, trong 8 tháng đầu năm, Việt Nam đã xuất khẩu hơn 1,8 tỷ USD sầu riêng. Trong đó, sầu riêng tươi đạt khoảng 451.000 tấn, trị giá 1,52 tỷ USD, giảm 25% so với cùng kỳ năm trước. Sầu riêng đông lạnh tăng trưởng mạnh mẽ, đạt hơn 58.000 tấn, tương đương 265 triệu USD, tăng 127% so với cùng kỳ.
Tình trạng ách tắc trong khâu kiểm nghiệm đang gây ra những thiệt hại không nhỏ cho người trồng sầu riêng và các doanh nghiệp xuất khẩu, đòi hỏi các cơ quan chức năng cần có giải pháp đồng bộ và kịp thời để tháo gỡ khó khăn, đảm bảo hoạt động xuất khẩu nông sản diễn ra thông suốt.
Admin
Nguồn: VnExpress
