Ngày 26/10, Tổng thống Nga Vladimir Putin thông báo Nga đã hoàn thành thử nghiệm cuối cùng đối với tên lửa hành trình hạt nhân Burevestnik và ra lệnh chuẩn bị cơ sở hạ tầng cần thiết để đưa vào trang bị quân đội. Ông Putin nhấn mạnh đây là loại vũ khí độc nhất vô nhị, không quốc gia nào khác sở hữu, với tầm bay không giới hạn.
Tổng tham mưu trưởng quân đội Nga, tướng Valery Gerasimov, cho biết cuộc thử nghiệm diễn ra vào ngày 21/10, trong đó tên lửa đã bay được 14.000 km trong 15 giờ. Ông khẳng định Burevestnik có khả năng tấn công chính xác mọi mục tiêu được bảo vệ kiên cố ở bất kỳ khoảng cách nào.
Tên lửa 9M730 Burevestnik là một trong sáu siêu vũ khí được Tổng thống Putin công bố trong thông điệp liên bang tháng 3/2018, được kỳ vọng sẽ giúp Nga duy trì vị thế siêu cường và cân bằng chiến lược với Mỹ.
Theo truyền thông Nga, quyết định phát triển Burevestnik được đưa ra từ đầu những năm 2000, sau khi Mỹ rút khỏi Hiệp ước Chống tên lửa đạn đạo (ABM) ký với Liên Xô từ năm 1972. Dự án này là sự hợp tác giữa tập đoàn quốc phòng NPO Novator và Viện nghiên cứu Khoa học Vật lý Thực nghiệm Nga (VNIIEF), thuộc tập đoàn nguyên tử quốc gia Rosatom.
Các hình ảnh công bố cho thấy Burevestnik có hình dáng tương tự tên lửa hành trình Kh-101 trang bị cho máy bay ném bom Tu-95MS và Tu-160. Tuy nhiên, kích thước và khối lượng của Burevestnik lớn hơn nhiều lần so với Kh-101, cho thấy nó có thể được phóng từ tàu chiến hoặc bệ phóng mặt đất.
Burevestnik sử dụng động cơ phản lực dòng thẳng (ramjet), không cần tầng nén khí như động cơ phản lực tuabin thông thường. Tốc độ bay cao giúp nén luồng khí vào động cơ, và nhiệt từ lò phản ứng hạt nhân cỡ nhỏ bên trong sẽ đốt nóng luồng khí này trước khi nó được đưa đến cửa xả để tạo lực đẩy.
Lò phản ứng hạt nhân cung cấp nguồn năng lượng gần như vô tận, về lý thuyết cho phép tên lửa bay liên tục trong nhiều năm nếu hệ thống dẫn đường và thiết bị điện tử hoạt động ổn định. Đây là yếu tố then chốt tạo nên “tầm bay không giới hạn” của Burevestnik.
Tuy nhiên, giới chuyên gia cho rằng độ bền của linh kiện, đặc biệt trong điều kiện vận hành khắc nghiệt, là hạn chế lớn nhất đối với khả năng bay liên tục của Burevestnik, có thể không cho phép nó hoạt động lâu dài như thiết kế.
Sáng kiến Đe dọa Hạt nhân (NIT), một tổ chức an ninh phi lợi nhuận của Mỹ, nhận định Burevestnik vẫn có thể bay nhiều ngày sau khi rời bệ phóng. Tổ chức này cho biết vào năm 2019 rằng tên lửa có thể mang một hoặc nhiều đầu đạn hạt nhân, bay vòng quanh Trái Đất ở độ cao thấp, né tránh lưới phòng không và vượt qua địa hình phức tạp trước khi tấn công mục tiêu.
Viện Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (IISS) dẫn một bài viết trên tạp chí quân sự Nga, tiết lộ rằng tên lửa có “tầm bắn tối đa về lý thuyết là 20.000 km”, cho phép tấn công mọi mục tiêu tại Mỹ từ bất kỳ vị trí nào trên lãnh thổ Nga. Tên lửa được cho là bay ở độ cao 50-100 m, gây khó khăn cho các hệ thống phòng thủ tên lửa trong việc phát hiện từ xa và phản ứng kịp thời.
Trong quá trình bay, Burevestnik liên tục đổi hướng để tránh các hệ thống cảnh báo sớm và phòng không trên biển, một tính năng quan trọng khi tên lửa có tầm bắn không giới hạn, cho phép nó vòng qua mọi hệ thống phòng thủ và tấn công mục tiêu từ những hướng bất ngờ nhất.
Không quân Mỹ trong một báo cáo năm 2020 nhận định Burevestnik sẽ giúp Nga sở hữu vũ khí “độc nhất vô nhị với năng lực tấn công xuyên lục địa”.
Một số nhà quan sát phương Tây cho rằng Burevestnik chỉ đạt tốc độ cận âm, dễ bị bắn hạ nếu lọt vào tầm ngắm của các hệ thống phòng không. Họ cũng lưu ý rằng tên lửa càng bay lâu càng dễ bị phát hiện và theo dõi.
Chuyên gia quân sự Nga Alexei Leonkov phản bác, cho rằng vai trò của Burevestnik là “xóa sổ những gì còn sót lại” sau đòn tấn công bằng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa (ICBM), khi lưới phòng không đối phương không còn đủ sức đánh chặn.
Nhiều chuyên gia cũng cảnh báo về nguy cơ ô nhiễm phóng xạ trong quá trình thử nghiệm, dựa trên các vụ thử thất bại trước đây.
Tình báo Mỹ cho biết Nga đã nhiều lần phóng thử Burevestnik vào cuối năm 2017 và đầu năm 2018, trong đó có một lần thất bại do động cơ hạt nhân không kích hoạt, khiến tên lửa rơi xuống biển ngay sau khi sử dụng hết nhiên liệu ở tầng đẩy sơ cấp.
Năm 2019, ít nhất 5 chuyên gia hạt nhân Nga thiệt mạng trong một vụ nổ và rò rỉ phóng xạ trong quá trình thử nghiệm ở Biển Trắng, mà tình báo Mỹ nghi ngờ liên quan đến dự án Burevestnik. Tổng thống Putin đã trao tặng giải thưởng nhà nước cho gia đình các nạn nhân, khẳng định vũ khí mà họ tham gia phát triển là độc nhất vô nhị trên thế giới, dù không nêu tên cụ thể.
Theo cây viết Thomas Newdick của chuyên trang quân sự Mỹ War Zone, câu hỏi đặt ra là tên lửa sẽ thải ra chất phóng xạ nào khi bay và điều gì sẽ xảy ra với lò phản ứng hạt nhân khi tên lửa chạm mục tiêu.
Giá trị chiến lược của Burevestnik cũng bị đặt dấu hỏi, khi các chuyên gia phương Tây cho rằng nó không bổ sung năng lực gì mới cho Nga. Nhà phân tích quân sự Mỹ John Pike nhận định ICBM truyền thống đơn giản, rẻ và hiệu quả hơn nhiều.
Tuy nhiên, theo giới quan sát, dự án Burevestnik trở nên quan trọng hơn với Nga sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố chương trình phát triển lá chắn Vòm Vàng. Hãng thông tấn Reuters nhận định vụ phóng thử Burevestnik, cùng với cuộc diễn tập bộ ba răn đe hạt nhân gần đây, là thông điệp khẳng định Nga sẽ không khuất phục trước áp lực từ Mỹ.
Admin
Nguồn: VnExpress
