Chiều 25/10, tại tọa đàm về hợp tác quốc tế trong phòng chống tội phạm lừa đảo trực tuyến, Thứ trưởng Công an Phạm Thế Tùng đã chia sẻ những thông tin đáng chú ý về tình hình tội phạm mạng hiện nay. Sự kiện này diễn ra bên lề Lễ mở ký Công ước của Liên Hợp Quốc về chống tội phạm mạng.
Theo Thứ trưởng Tùng, lừa đảo trực tuyến đang gia tăng mạnh mẽ với những diễn biến phức tạp và lan rộng trên nhiều lĩnh vực, từ tài chính, môi giới việc làm đến thương mại điện tử. Điều này gây ra thiệt hại kinh tế nghiêm trọng, tạo bức xúc trong dư luận và ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống người dân.
Đáng lo ngại, tội phạm ngày càng đa dạng về hình thức, tinh vi về thủ đoạn và có xu hướng “quốc tế hóa”. Các đối tượng còn móc nối, học hỏi kinh nghiệm từ các băng nhóm tội phạm quốc tế, hình thành các “làng nghề”, “tập đoàn” chuyên lừa đảo trên mạng.
Tội phạm triệt để lợi dụng các ứng dụng OTT, mạng xã hội, dịch vụ Internet xuyên biên giới và công nghệ mới như AI, Deepfake để tiếp cận và lừa đảo người dân. Chúng cũng sử dụng các phương tiện thanh toán điện tử, cổng trung gian thanh toán, thanh toán quốc tế, tiền điện tử, tiền mã hóa để che giấu dòng tiền phạm tội.
Thống kê từ Trung tâm Khiếu nại Tội phạm Internet (IC3) thuộc Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) cho thấy, từ năm 2020 đến 2024, cơ quan này đã nhận được hơn 4,2 triệu đơn khiếu nại với tổng thiệt hại lên đến 50,5 tỷ USD do tội phạm mạng gây ra. Lừa đảo trực tuyến là một trong ba loại hình tội phạm bị khiếu nại nhiều nhất, bên cạnh tống tiền và mua bán trái phép dữ liệu cá nhân.
Trong cùng giai đoạn, Bộ Công an Trung Quốc đã phát hiện và xử lý gần 2 triệu vụ án lừa đảo viễn thông, ngăn chặn hàng tỷ cuộc gọi và tin nhắn lừa đảo, xử lý hàng triệu tên miền, website và ngăn chặn số tiền liên quan đến lừa đảo viễn thông lên đến hàng trăm tỷ USD.
Tại Việt Nam, với số lượng lớn người dùng Internet và mạng xã hội, không gian mạng đã trở thành “miếng mồi” hấp dẫn cho tội phạm công nghệ cao. Chỉ tính riêng năm 2024, Bộ Công an đã phát hiện hơn 6.000 vụ lừa đảo trực tuyến, gây thiệt hại ước tính 12.000 tỷ đồng.
Để đối phó với tình hình này, Bộ Công an đã tham mưu hoàn thiện các quy định liên quan đến an ninh mạng, quản lý viễn thông và dịch vụ tài chính số, nhằm thu hẹp khoảng trống pháp lý mà tội phạm lừa đảo trực tuyến có thể lợi dụng.
Bên cạnh đó, lực lượng công an cũng phối hợp với các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ xuyên biên giới để ngăn chặn các website, tài khoản có dấu hiệu lừa đảo trực tuyến.
Thứ trưởng Tùng cho biết thêm, Bộ Công an đã phối hợp với Google, TikTok triển khai các chiến dịch tuyên truyền phòng chống tội phạm lừa đảo, đồng thời kêu gọi những người có ảnh hưởng trên mạng xã hội cùng chung tay lan tỏa thông tin.
Theo Thứ trưởng Phạm Thế Tùng, tội phạm mạng sử dụng nhiều kịch bản khác nhau, nhưng có 4 thủ đoạn chính:
* **Mạo danh:** Giả danh công an, viện kiểm sát, tòa án để thông báo người dân “liên quan đến vụ án”, yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân hoặc cập nhật ứng dụng VNeID. Ngoài ra, còn có thể giả danh nhân viên điện lực, thuế, cấp nước… yêu cầu nộp tiền hoặc cài đặt ứng dụng giả mạo chứa mã độc.
* **Lừa đảo tình cảm:** Dựng lên nhân vật ảo có ngoại hình, lý lịch hấp dẫn, làm quen qua mạng, tạo lòng tin rồi dụ dỗ nạn nhân tham gia “mua hàng hưởng hoa hồng cao” hoặc dụ dỗ quay video, chụp ảnh nhạy cảm để tống tiền.
* **Lừa đảo đầu tư:** Lập các sàn giao dịch tiền ảo, vàng, cổ phiếu hoặc sàn thương mại điện tử giả để mời gọi nhà đầu tư. Khi nạn nhân nạp tiền với số lượng lớn, chúng sẽ đánh sập sàn, khóa tài khoản hoặc làm “bốc hơi” toàn bộ tiền đầu tư.
* **Phát tán mã độc:** Cài mã độc xâm nhập hệ thống dữ liệu của tổ chức, cá nhân, đặc biệt là doanh nghiệp có giao dịch quốc tế. Sau đó, giả mạo email của đối tác nước ngoài để yêu cầu chuyển tiền vào tài khoản giả hoặc tạo website ngân hàng, sàn thương mại điện tử giả mạo, gửi đường link chứa mã độc dưới dạng chương trình khuyến mãi.
Thượng tướng Phạm Thế Tùng nhấn mạnh rằng, không một quốc gia nào có thể đơn phương giải quyết toàn bộ thách thức về an ninh mạng và tội phạm mạng. Việt Nam đã tăng cường hợp tác với các quốc gia như Trung Quốc, Thái Lan, Lào, Campuchia, Philippines trong đấu tranh chống tội phạm lừa đảo xuyên quốc gia và đạt được những kết quả tích cực. Do đó, Bộ Công an Việt Nam cho rằng cần có sự chung tay của cộng đồng quốc tế để giải quyết vấn đề này một cách hiệu quả.
Admin
Nguồn: VnExpress
