Mẫu máy bay C919 “made in China” của Tập đoàn Máy bay Thương mại Trung Quốc (Comac) đang đối mặt với nguy cơ không đạt được mục tiêu giao hàng do những thách thức liên quan đến chuỗi cung ứng, theo nhận định của các chuyên gia.
Theo số liệu từ công ty tư vấn hàng không Cirium, trong năm 2024, Comac đã bàn giao 13 chiếc C919 cho các hãng hàng không Trung Quốc. Tuy nhiên, trong 10 tháng đầu năm nay, con số này chỉ là 7 chiếc. Trong khi đó, mục tiêu mà tập đoàn này đặt ra là giao 30 chiếc vào năm 2025.
Ông Dan Taylor, Giám đốc tư vấn tại công ty tư vấn hàng không IBA, cho rằng căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc đã tác động trực tiếp đến tiến độ giao hàng của C919. Cụ thể, kế hoạch sản xuất bị gián đoạn do Mỹ tạm dừng cấp phép xuất khẩu động cơ LEAP-1C của máy bay vào khoảng tháng 5 và sau đó nối lại vào tháng 7.
Động cơ LEAP-1C là sản phẩm hợp tác giữa GE Aerospace (Mỹ) và Safran (Pháp). Do đó, động cơ này cần phải được Mỹ cấp phép xuất khẩu, khiến nó trở nên nhạy cảm với những thay đổi chính trị, theo ông Taylor.
C919 là mẫu máy bay thân hẹp, có sức chứa từ 158 đến 169 hành khách, với tầm bay hơn 5.500 km. Nó được xem là đối thủ cạnh tranh trực tiếp với hai mẫu máy bay chở khách một lối đi phổ biến là Boeing 737 và Airbus A320.
Theo phân tích từ Ngân hàng Bank of America, C919 có 48 nhà cung cấp lớn từ Mỹ, bao gồm GE, Honeywell và Collins; 26 từ châu Âu và 14 nhà cung cấp nội địa. Những đe dọa gần đây từ Tổng thống Mỹ Donald Trump về việc áp đặt các biện pháp kiểm soát xuất khẩu mới đối với phần mềm “quan trọng” sang Trung Quốc càng làm tăng thêm sự bất ổn cho chuỗi cung ứng của mẫu máy bay này.
Ông Taylor nhận định, việc phụ thuộc vào các nhà cung cấp phương Tây về động cơ và thiết bị điện tử hàng không tiếp tục đặt chương trình sản xuất C919 vào tình thế đối mặt với các quyết định chính sách nằm ngoài tầm kiểm soát của Comac.
C919 đã thực hiện chuyến bay thương mại đầu tiên vào năm 2023. Hiện tại, các hãng hàng không quốc doanh Trung Quốc như Air China, China Eastern và China Southern đang khai thác tổng cộng khoảng 20 chiếc C919. Chính phủ Trung Quốc kỳ vọng C919 sẽ đáp ứng nhu cầu máy bay mới khổng lồ trong nước trong những thập kỷ tới, đồng thời mở rộng thị trường sang Đông Nam Á, châu Phi và châu Âu.
Tuy nhiên, ông Max J. Zenglein, chuyên gia kinh tế cấp cao châu Á – Thái Bình Dương tại tổ chức tư vấn The Conference Board, cho rằng Comac đang phải đối mặt với rủi ro đáng kể từ môi trường chính sách bất ổn, chuỗi cung ứng dễ bị tổn thương trước các hạn chế xuất khẩu và các biện pháp trả đũa giữa Mỹ và Trung Quốc.
Theo ông Zenglein, sự phụ thuộc của C919 vào các nhà cung ứng phương Tây khiến nó trở thành một điểm yếu có thể bị khai thác trong quá trình đàm phán thương mại. Điều này có thể tiếp tục diễn ra khi sự phụ thuộc vào các thành phần, thiết bị quan trọng trở thành một quân bài mặc cả chính trị.
Không chỉ căng thẳng địa chính trị, tiến độ sản xuất C919 chậm hơn dự kiến còn có thể do yếu tố vận hành. Ông Zenglein cho biết, việc sản phẩm được triển khai với sự thận trọng, ưu tiên chất lượng và an toàn cũng có thể là một lý do khiến hoạt động lắp ráp chưa thể tăng tốc.
Mục tiêu của Comac là giảm sự phụ thuộc vào linh kiện nước ngoài càng nhanh càng tốt. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia nhận định đây là một quá trình đầy thách thức. Động cơ CJ-1000A do Tập đoàn Động cơ Hàng không Trung Quốc (AECC) tự phát triển vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm, theo IBA.
Một số hãng hàng không quốc tế như AirAsia đã bày tỏ mong muốn khai thác dòng C919. Tuy nhiên, việc thiếu chứng nhận bay quốc tế khiến máy bay này chưa thể hoạt động ngoài lãnh thổ Trung Quốc. Việc được cấp chứng nhận từ các cơ quan hàng không Mỹ (FAA) và Liên minh châu Âu (EASA) có thể mất vài năm.
Ông Richard Aboulafia, Giám đốc điều hành AeroDynamic Advisory, cho rằng để C919 thành công, cần hội đủ ba yếu tố then chốt: hiệu quả kinh tế tốt, mạng lưới hỗ trợ sản phẩm toàn cầu nhanh chóng và chứng nhận an toàn từ các cơ quan quản lý.
Theo dự báo thị trường của Airbus, từ năm 2025 đến 2044, Trung Quốc sẽ cần 9.570 máy bay chở khách mới, trong đó hơn 80% là dòng thân hẹp như C919. Comac cũng phải đối mặt với sức ép cạnh tranh ngày càng lớn từ Airbus, khi hãng này mở rộng năng lực sản xuất tại Trung Quốc.
Dây chuyền lắp ráp thứ hai của Airbus dự kiến đi vào hoạt động vào năm 2026, cho phép hãng tăng sản lượng dòng A320. Các chuyên gia dự đoán rằng Comac sẽ cần nhiều năm nữa mới có thể phá vỡ thế độc quyền của Boeing và Airbus trên thị trường hàng không toàn cầu. Theo ông Taylor, đến cuối những năm 2020, Comac có thể mở rộng thị phần trong nước và bắt đầu xuất khẩu ở phạm vi khu vực.
Admin
Nguồn: VnExpress
