Trước thềm Hội nghị Tái chế Thế giới diễn ra tại Bangkok, Thái Lan, Cơ quan Tái chế Quốc tế (BIR) đã công bố một báo cáo đáng lo ngại về tình hình ngành tái chế toàn cầu. Trong khi ngành này đang đối mặt với nhiều thách thức ở Mỹ và suy giảm tại châu Á, tình hình ở châu Âu được đánh giá là “nguy kịch”.
Theo ông Henk Alssema, Chủ tịch ngành nhựa của BIR, nhu cầu yếu tại châu Âu xuất phát từ việc giá nhựa nguyên sinh rẻ hơn so với nhựa tái chế. Điều này khiến các doanh nghiệp có xu hướng chuyển sang sử dụng nhựa nguyên sinh. Đơn cử, giá polyethylene terephthalate (PET), loại nhựa thường dùng trong sản xuất chai nhựa, thấp hơn nhựa tái chế tới 74-100 USD/tấn. Mức chênh lệch này còn lớn hơn so với vật liệu tái chế từ châu Âu.
Ông James McLeary, Giám đốc điều hành ngành nhựa của công ty quản lý chất thải Biffa (Anh), nhấn mạnh rằng nhựa nguyên sinh và tái chế giá rẻ từ châu Á đang tạo ra thách thức lớn cho các doanh nghiệp trong ngành. Biffa đã phải đóng cửa nhà máy Sunderland (Anh) sau ba năm hoạt động. Tương tự, Viridor, một đối thủ của Biffa tại Anh, cũng đã ngừng hoạt động các cơ sở tại Avonmouth (Bristol) vào năm 2022, Skelmersdale vào năm 2023 và sắp tới là cơ sở tại Rochester.
Tình hình thị trường khó khăn đã dẫn đến một loạt các nhà máy tái chế phải đóng cửa, tạo ra hiệu ứng domino tiêu cực. Tại Đức, tập đoàn tái chế lớn Veolia dự kiến sẽ đóng hai cơ sở trong năm nay. Ở Hà Lan, đã có 7 nhà máy tái chế nhựa phải ngừng hoạt động kể từ năm ngoái. Thậm chí, các công ty lớn như Borealis, Dow và Neste cũng đã hủy bỏ kế hoạch xây dựng các nhà máy tái chế nhựa mới.
Viễn cảnh tăng trưởng đầy hứa hẹn trước đây giờ đã nhường chỗ cho thực tế ảm đạm với việc ngừng hoạt động, doanh thu sụt giảm và niềm tin kinh doanh suy yếu. Ông McLeary cảnh báo về nguy cơ nhiều nhà máy khác trong ngành sẽ phải đóng cửa trong thời gian tới.
Tổ chức Plastics Recyclers Europe, đại diện cho 850 cơ sở tái chế với tổng công suất 13,1 triệu tấn mỗi năm, cũng thừa nhận những rủi ro mà ngành đang phải đối mặt. Đại diện của tổ chức này cảnh báo trên BBC rằng nếu không có các hành động chính trị quyết liệt, ngành tái chế của châu Âu sẽ trở nên phụ thuộc vào vật liệu nhập khẩu không bền vững và đối mặt với khối lượng rác thải ngày càng tăng.
Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do những lỗ hổng trong luật pháp hiện hành của Anh, vô tình khuyến khích các đơn vị thu gom rác thải nhựa xuất khẩu thay vì xử lý trong nước. Năm ngoái, Anh đã xuất khẩu khoảng 600.000 tấn rác nhựa, tăng 5% so với năm 2023. Trong khi đó, các nhà sản xuất lại có xu hướng chấp nhận mất thuế để sử dụng nhựa nguyên sinh giá rẻ hơn từ nước ngoài, do mức chênh lệch giá quá lớn.
Trước những lo ngại về sự sụp đổ của toàn ngành, đại diện của Recoup, một cơ quan độc lập về tái chế nhựa tại Anh, cho rằng các quy định hiện hành của quốc gia này đang mang lại lợi ích cho thị trường quốc tế hơn là cho chính nước Anh. Ông Steve Morgan, người đứng đầu bộ phận chính sách và cơ sở hạ tầng của Recoup, kêu gọi chính phủ đưa ra một chương trình chứng nhận tái chế nhựa duy nhất, nhằm giảm lượng rác thải nhựa xuất khẩu và khuyến khích các công ty sử dụng bao bì tái chế nhiều hơn.
Tuy nhiên, bức tranh về ngành tái chế châu Âu không hoàn toàn u ám. Biffa gần đây đã mua lại nhà sản xuất chai Esterform, mở rộng thị trường tiêu thụ cho vật liệu PET tái chế của họ. Bên cạnh đó, công ty khởi nghiệp Enviroo đã huy động được 58 triệu bảng Anh để xây dựng một nhà máy tái chế mới ở phía tây bắc nước Anh, chuyên chuyển đổi chai đựng đồ uống PET thành hạt nhựa tái chế để sử dụng trong bao bì thực phẩm. Nhà máy này dự kiến sẽ đi vào hoạt động từ năm 2026, với khả năng xử lý 35.000 tấn nhựa mỗi năm.
Những nhà tái chế còn trụ lại trên thị trường tin rằng việc nhiều đối thủ rời bỏ cuộc chơi sẽ mang lại lợi thế cho họ trong tương lai. Đặc biệt, quy định yêu cầu chai nhựa tại châu Âu phải có hàm lượng tái chế lên tới 65% vào năm 2040 sẽ mở rộng đáng kể thị trường tiêu thụ cho vật liệu này.
Để xoay chuyển tình thế và ngăn chặn làn sóng đóng cửa nhà máy, các doanh nghiệp trong ngành tái chế khuyến nghị các nhà chức trách cần khẩn trương thực hiện các biện pháp bảo vệ thị trường, thúc đẩy thương mại và đảm bảo các quy tắc EPR (trách nhiệm của nhà sản xuất) được áp dụng một cách nhất quán. Đồng thời, cần tăng cường thực thi các hình phạt đối với những hành vi không tuân thủ quy định.
Ngoài ra, họ cũng đề xuất giảm áp lực kinh tế lên các doanh nghiệp tái chế, chẳng hạn như tạo điều kiện tiếp cận năng lượng sạch với giá cả phải chăng hơn, giảm thiểu các thủ tục hành chính trong quá trình cấp và gia hạn giấy phép. Việc ưu đãi đầu tư có mục tiêu cũng được xem là một yếu tố quan trọng để khôi phục năng lực cạnh tranh của ngành.
Admin
Nguồn: VnExpress
