Cuộc gặp giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình bên lề hội nghị thượng đỉnh APEC tại Hàn Quốc vào ngày 30/10 đang thu hút sự chú ý lớn, khi diễn ra trong bối cảnh quan hệ Mỹ – Trung đối mặt với nhiều căng thẳng.
Theo đó, hai nhà lãnh đạo dự kiến sẽ thảo luận về hàng loạt vấn đề nóng, từ cuộc chiến Nga – Ukraine, vấn đề Đài Loan, đến các vấn đề thương mại, thuế quan và đất hiếm.
Tổng thống Trump khẳng định: “Chúng tôi có rất nhiều điều muốn trao đổi với Chủ tịch Tập và ông ấy cũng có nhiều điều muốn nói với chúng tôi. Tôi nghĩ cuộc gặp sẽ diễn ra tốt đẹp”.
Giới quan sát dự đoán thương mại sẽ là chủ đề trọng tâm, lấn át các vấn đề khác. Ông Trump bày tỏ sự tin tưởng vào khả năng đạt được thỏa thuận, sau khi các quan chức kinh tế cấp cao hai nước đã có những đồng thuận sơ bộ bên lề hội nghị thượng đỉnh ASEAN.
Thỏa thuận sơ bộ đạt được bao gồm việc Trung Quốc hoãn thi hành biện pháp kiểm soát xuất khẩu khoáng sản và nam châm đất hiếm, đổi lại việc tránh được mức thuế 100% mà Mỹ đe dọa áp lên hàng hóa Trung Quốc.
Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent cho biết thêm, hai nhà lãnh đạo dự kiến sẽ thảo luận về việc Trung Quốc mua đậu nành và nông sản từ Mỹ, cân bằng thương mại và giải quyết cuộc khủng hoảng fentanyl ở Mỹ.
Nhà đàm phán thương mại hàng đầu của Trung Quốc, Lý Thành Cương, xác nhận hai bên đã đạt “đồng thuận sơ bộ” và đang tiến hành các thủ tục phê duyệt nội bộ. Ông cũng thừa nhận lập trường cứng rắn của Mỹ và quá trình tham vấn căng thẳng để tìm kiếm giải pháp.
Trước thềm cuộc gặp, Tổng thống Trump cho biết ông dự định giảm thuế nhập khẩu đối với hàng hóa Trung Quốc liên quan đến fentanyl, do Bắc Kinh đã cam kết kiểm soát xuất khẩu các hóa chất để sản xuất chất này.
Nhiều chuyên gia nhận định Trung Quốc đang rất cần Mỹ giảm thuế, trong bối cảnh nền kinh tế nước này đối mặt với nhiều thách thức như tăng trưởng chậm, giảm phát kéo dài, thất nghiệp và suy thoái bất động sản.
Wang Yiwei, giám đốc Viện Các vấn đề Quốc tế tại Đại học Nhân dân Trung Quốc, nhận định: “Chúng tôi biết quan hệ Mỹ – Trung không thể quay trở lại như trước, nhưng chúng tôi cần sự ổn định, một cú hạ cánh mềm cho nền kinh tế Trung Quốc, nền kinh tế Mỹ và cả nền kinh tế thế giới”.
Một số nhà phân tích cho rằng chính quyền ông Trump cũng đang tìm cách giải quyết những hệ lụy từ căng thẳng thương mại với Trung Quốc. Các biện pháp trả đũa qua lại giữa hai bên đã leo thang căng thẳng, gây ảnh hưởng đến người tiêu dùng và thị trường Mỹ.
Paul Triolo, chuyên gia tại công ty tư vấn DGA-Albright Stonebridge Group, cho rằng chính sách “leo thang để giảm leo thang” của chính quyền ông Trump đã không thành công trước phản ứng cứng rắn từ Trung Quốc.
Tuy nhiên, bên cạnh những kỳ vọng về một thỏa thuận có ý nghĩa, một số nhà phân tích vẫn hoài nghi về khả năng hai nước có thể hóa giải căng thẳng thương mại ngay lập tức.
Sean King, phó chủ tịch cấp cao tại công ty tư vấn Park Strategies, cho rằng cuộc gặp có thể chỉ mang lại thêm một khuôn khổ để tiếp tục đàm phán, thay vì một thỏa thuận thương mại chính thức.
Sự hoài nghi này có cơ sở, bởi ông Trump từng nhiều lần thay đổi quyết định về các cam kết thương mại. Theo thống kê của Forbes, ông đã 28 lần thay đổi quyết định về các mức thuế đề xuất chỉ trong vòng hơn ba tháng.
Chong Ja Ian, giáo sư quan hệ quốc tế tại Đại học Quốc gia Singapore, nhận định việc tuân thủ thỏa thuận “dường như không phải là sở trường của ông Trump”.
Ngoài ra, ngay cả khi một thỏa thuận được ký kết, nó cũng khó có thể mang lại sự ổn định lâu dài, khi hai nước đều tăng cường cạnh tranh chiến lược nhằm giành quyền thống trị trong các lĩnh vực kinh tế quan trọng.
Giáo sư Chong tin rằng với xu hướng cạnh tranh ngày càng tăng và thái độ sẵn sàng đáp trả của Trung Quốc, “sự chắc chắn và có thể dự đoán” trong quan hệ giữa hai cường quốc khó có thể sớm xuất hiện.
Evan Medeiros, giáo sư tại Đại học Georgetown, nhận xét cả hai bên đều bước vào cuộc đàm phán với sự tự tin rằng đối phương cần mình hơn, và đều cho rằng mình đang giữ thế thượng phong. Ông nhấn mạnh đây là một tình thế “rất nguy hiểm”.
Như vậy, cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ – Trung sắp tới hứa hẹn sẽ là một sự kiện quan trọng, có tác động lớn đến cục diện kinh tế và chính trị toàn cầu. Tuy nhiên, để đạt được những kết quả thực chất và bền vững, cả hai bên cần thể hiện sự thiện chí, linh hoạt và sẵn sàng thỏa hiệp.
Admin
Nguồn: VnExpress
