Trong nhiều thập kỷ, Hoa Kỳ đã rót hàng tỷ đô la viện trợ vào Colombia, cung cấp huấn luyện, trang thiết bị và thông tin tình báo để hỗ trợ quốc gia này chống lại các băng đảng ma túy. Sự hợp tác này đã mang lại những thành công đáng kể, bao gồm cả việc tiêu diệt trùm ma túy Pablo Escobar vào năm 1993.
Tuy nhiên, mối quan hệ đối tác lâu dài này đang đối mặt với nguy cơ rạn nứt, đặc biệt sau khi Mỹ tăng cường các cuộc tấn công nhắm vào “xuồng chở ma túy” trên vùng biển Caribe và Thái Bình Dương. Những hành động này đã làm dấy lên sự chỉ trích gay gắt giữa lãnh đạo hai nước.
Tổng thống Mỹ Donald Trump thậm chí đã gọi người đồng cấp Colombia Gustavo Petro là “trùm ma túy” vì để các băng đảng ma túy “lộng hành” tại Colombia. Ông đe dọa cắt viện trợ và chính phủ Mỹ đã áp đặt các lệnh trừng phạt tài chính đối với ông Petro, vợ, con trai và một số cố vấn thân cận.
Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio cũng nhắc lại quyết định của chính quyền Trump, lần đầu tiên sau gần 3 thập kỷ, không coi Colombia là đối tác hợp tác trong cuộc chiến chống ma túy. Ông Rubio cho biết chính quyền đang phản ứng với “lãnh đạo nước ngoài thù địch,” mặc dù vẫn đánh giá cao lực lượng an ninh Colombia.
Quân đội Mỹ đã thực hiện 13 cuộc tấn công vào các tàu thuyền bị cáo buộc chở ma túy, khiến ít nhất 57 người thiệt mạng chỉ trong vòng chưa đầy hai tháng kể từ khi chiến dịch được triển khai ở vùng biển Caribe và Thái Bình Dương.
Đáp lại, Tổng thống Petro đã chỉ trích chiến dịch này là hành vi “giết người không qua xét xử,” đồng thời lên án việc Mỹ tăng cường binh sĩ, tàu chiến và máy bay chiến đấu ở Caribe. Ông cũng cho biết một ngư dân Colombia đã thiệt mạng trong một cuộc tấn công của Mỹ.
Colombia trở thành quốc gia Mỹ Latin mới nhất rơi vào tầm ngắm của chính quyền Trump do những bất đồng về cuộc chiến chống ma túy. Trước đó, Mỹ cũng đã tăng cường chỉ trích Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro và Tổng thống Brazil Luiz Inacio Lula da Silva liên quan đến vấn đề này.
Ông Rubio cũng đã thông báo hủy visa của ông Petro sau khi nhà lãnh đạo Colombia tham gia cuộc mít tinh ủng hộ người Palestine ở New York và kêu gọi binh lính Mỹ không tuân lệnh ông Trump.
Ryan Berg, giám đốc chương trình châu Mỹ tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), nhận định việc Tổng thống Petro chỉ trích cách tiếp cận mới của chính quyền Trump đối với cuộc chiến chống ma túy càng củng cố quan điểm tiêu cực của Washington về ông.
Giới quan sát cảnh báo rằng việc Mỹ trừng phạt Colombia có thể gây bất ổn cho hợp tác an ninh, vốn là trụ cột trong quan hệ song phương. Điều này có thể làm suy yếu năng lực của chính phủ Colombia trong cuộc chiến chống lại các nhóm vũ trang và băng đảng ma túy.
Theo Viện Nghiên cứu Quốc hội (CRS), chính phủ Mỹ đã viện trợ ít nhất 377 triệu USD cho Colombia trong năm tài chính 2024, trong đó khoảng một phần ba được dành cho cuộc chiến chống buôn ma túy và hỗ trợ thực thi pháp luật.
Colombia được xem là một tiền đồn tình báo quan trọng trong cuộc chiến chống ma túy ở khu vực Andes. Nghị sĩ Gregory W. Meeks, thành viên Ủy ban Đối ngoại Hạ viện, cho biết 85% thông tin tình báo mà lực lượng đặc nhiệm Mỹ sử dụng có nguồn gốc từ Colombia.
Elizabeth Dickinson, nhà phân tích an ninh tại Bogota của Tổ chức Khủng hoảng Quốc tế, cảnh báo rằng Mỹ sẽ thiếu thông tin tình báo quan trọng nếu hợp tác chống ma túy giữa hai nước chấm dứt, đồng thời sức mạnh của các băng đảng và nhóm vũ trang ở Colombia sẽ gia tăng.
Cựu tổng thống Colombia Juan Manuel Santos cũng cảnh báo rằng căng thẳng giữa Mỹ và Colombia có thể tạo cơ hội cho các băng đảng ma túy.
Đại sứ Colombia tại Mỹ Daniel Garcia-Pena thừa nhận căng thẳng giữa hai nhà lãnh đạo, nhưng bày tỏ lạc quan rằng các quan chức hai bên sẽ tìm cách duy trì hợp tác về an ninh, kinh tế và vấn đề di cư.
Daniel DePetris, nhà nghiên cứu Mỹ Latin tại tổ chức Defense Priorities ở Washington, cho rằng việc ông Petro kết thúc nhiệm kỳ vào năm sau có thể giúp chấm dứt giai đoạn căng thẳng này.
Mặc dù ông Trump đã yêu cầu chấm dứt viện trợ cho Colombia, ông Garcia-Pena cho biết hiện chưa có thay đổi nào trên thực tế và hai bên vẫn duy trì chia sẻ thông tin tình báo và hợp tác quân sự. Tuy nhiên, ông lưu ý rằng hải quân Mỹ không chia sẻ thông tin với Colombia về các cuộc tấn công “xuồng ma túy” gần đây.
Sergio Guzman, giám đốc nhóm tư vấn Colombia Risk Analysis ở Bogota, nhận định rằng căng thẳng gần đây giữa hai nhà lãnh đạo chỉ nhằm mục tiêu thu hút sự ủng hộ của cử tri trong nước.
Nhà Trắng gần đây đã công bố rằng Mỹ “đang trong cuộc xung đột vũ trang” với các băng đảng ma túy mà Washington coi là tổ chức khủng bố.
Khi được hỏi về những gì ông Petro có thể làm để giảm căng thẳng trong quan hệ với Mỹ, thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt cho biết chính quyền Trump “không quan tâm lắm” đến điều đó vào thời điểm này.
Bà Dickinson kết luận: “Mối quan hệ Mỹ – Colombia trong nhiều năm đã vượt lên trên chính trị cá nhân vì cả hai bên đều hiểu tầm quan trọng của nó. Nhưng giờ đây mọi thứ đang bị gạt đi và chúng ta đang đánh mất tiến trình đã đạt được trong nhiều thập kỷ”.
Admin
Nguồn: VnExpress
