Cuốn sách mới của tác giả Võ Phúc Toàn khắc họa chân dung tầng lớp công thương Việt Nam trước năm 1897, đồng thời tái hiện những thăng trầm và nỗ lực của họ trong giai đoạn 1919-1945. Bên cạnh đó, ấn phẩm này cũng làm nổi bật những dấu ấn hiện đại hóa trong sinh hoạt kinh tế và hoạt động xã hội thời bấy giờ.
Bối cảnh lịch sử được đặt ra là cuộc xâm lược của thực dân Pháp vào nửa cuối thế kỷ 19, biến Việt Nam thành thuộc địa. Trong hoàn cảnh đó, các doanh nhân Việt phải đối mặt với những thủ đoạn thương mại tinh vi, các kế hoạch độc quyền do Pháp và chính quyền thuộc địa cấu kết thực hiện, cùng sự chèn ép từ các thương nhân ngoại quốc.
Tác giả Võ Phúc Toàn viết: “Sự ra đời và vật lộn trong cuộc tranh thương, nỗi đau bị áp bức nặng nề đã khiến doanh nhân Việt xích lại gần nhau, chia sẻ và định hướng mục tiêu chung: Độc lập và sự phồn vinh, cá nhân và dân tộc Việt”.
Giai đoạn này đánh dấu sự du nhập của chủ nghĩa tư bản vào một nền kinh tế nông nghiệp thuần túy. Các thương nhân người Hoa từ Quảng Đông, Phúc Kiến, Hải Nam đã đến Sài Gòn – Chợ Lớn và các trung tâm thương mại khác ở miền Nam. Sau hơn 30 năm, họ trở thành một tầng lớp giàu có với những tên tuổi như Ban Hạp, Vương Thái, Tạ Mã Diên, Huỳnh Văn Hoa (Chú Hỏa), Quách Đàm (Diệm). Những doanh nhân người Hoa này đã định cư lâu dài tại Việt Nam, hòa nhập vào đời sống kinh tế – xã hội và trở thành một phần lịch sử của cộng đồng các dân tộc Việt Nam.
Nửa đầu thế kỷ 20 chứng kiến sự xuất hiện của một thế hệ doanh nhân làm ăn theo con đường kinh tế tư bản. Họ nhanh chóng học hỏi các phương thức kinh doanh của nước ngoài, bao gồm cả quảng cáo và tiếp thị. Sự nhận thức sâu sắc về ý nghĩa và tầm quan trọng của thương hiệu Việt đã tạo nên một làn sóng thay đổi trong tư duy kinh tế của người Việt.
Hàng loạt doanh nghiệp lớn nhỏ ra đời, như hãng tàu của Bạch Thái Bưởi, Quảng Hưng Long, nước mắm Vạn Vân, nước mắm Liên Thành, “xà bông Cô Ba – Savon Việt Nam” của Trương Văn Bền, hãng sơn Résistanco, Đồng Lợi Tế, Đồng Lợi… Theo tác giả, đây là những cái tên tiêu biểu cho tinh thần kinh doanh tự lực của người Việt, mang hơi thở hiện đại. Những doanh nhân tiên phong như Lương Khắc Ninh, Bạch Thái Bưởi, Lương Văn Can, Nguyễn Trọng Lợi, Trương Văn Bền, Nguyễn Háo Vĩnh, Nguyễn Sơn Hà đã đặt nền móng cho triết lý và đạo đức kinh doanh.
Tuy nhiên, những biến động chính trị và kinh tế đã khiến nhiều nhãn hàng nổi tiếng một thời biến mất khỏi thị trường. Đến nay, chỉ còn nước mắm Liên Thành, ra đời năm 1906 với biểu tượng con voi đỏ, vẫn tồn tại.
Phó giáo sư, Tiến sĩ Trần Thuận nhận xét cách đặt tên sách giàu hình tượng, thể hiện bức tranh lịch sử về những doanh nhân Việt đầu thế kỷ 20, những người đã vượt qua thách thức và vươn lên cùng dân tộc.
Tác giả Võ Phúc Toàn cho biết cuốn sách bắt nguồn từ luận văn cao học năm 2019. Anh đã nhận được sự hỗ trợ tư liệu từ nhiều nguồn, cùng sự tư vấn của các chuyên gia trong quá trình thực hiện.
Theo tác giả, điều anh trăn trở khi viết sách là liệu người Việt Nam có khả năng xây dựng những thương hiệu lớn, bền vững hay không. Anh cho rằng các doanh nhân thời kỳ này đã thể hiện những nỗ lực và trách nhiệm đối với xã hội, thông qua việc bảo trợ cho các hoạt động văn hóa, giáo dục, thể thao.
Võ Phúc Toàn nhấn mạnh: “Những nỗ lực trên trường kinh tế cũng như các hoạt động văn hóa – xã hội của họ đã để lại nhiều bài học, giá trị, tiền đề cho các thế hệ doanh nhân sau này, nhất là trên con đường thực nghiệp, xây dựng nội lực tự cường”.
Admin
Nguồn: VnExpress
