Rụng tóc ồ ạt là một vấn đề đáng lo ngại, và thường có liên hệ mật thiết với việc giảm cân đột ngột hoặc chế độ ăn kiêng khắc nghiệt. Trong nhiều trường hợp, tình trạng này được gọi là telogen effluvium (TE), một trong những nguyên nhân phổ biến gây ra rụng tóc lan rộng trên da đầu. Thông thường, TE xuất hiện sau khoảng ba tháng kể từ một sự kiện “kích hoạt” như giảm cân nhanh chóng, và có thể kéo dài khoảng sáu tháng. Đôi khi, TE có thể trở thành mãn tính, kéo dài hơn sáu tháng, hoặc thậm chí dẫn đến rụng tóc androgenetic, hay còn gọi là hói đầu kiểu nam hoặc nữ. Dưới đây là một số nguyên nhân chính dẫn đến rụng tóc liên quan đến việc giảm cân.
**Chế độ ăn kiêng cấp tốc:**
Để tóc phát triển khỏe mạnh, cơ thể cần được cung cấp đủ calo và dưỡng chất. Khi lượng calo nạp vào không đủ, các tác dụng phụ như rụng tóc có thể xảy ra. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ giữa rụng tóc với việc giảm cân quá nhanh, lượng calo hấp thụ quá thấp, thiếu hụt dinh dưỡng và căng thẳng tâm lý. Những yếu tố này thường xuất hiện ở những người áp dụng chế độ ăn kiêng hà khắc, dẫn đến thiếu hụt các chất quan trọng như sắt, axit béo thiết yếu và kẽm.
Kẽm đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì chức năng của nang tóc, bảo vệ chúng khỏi sự co rút và chậm phát triển, đồng thời thúc đẩy quá trình phục hồi nang tóc.
**Chế độ ăn ít protein:**
Axit amin là thành phần thiết yếu trong quá trình sản xuất keratin, một protein cấu trúc quan trọng của tóc. Do đó, những người ăn kiêng giảm cân với lượng calo thấp và không nạp đủ protein có thể bị rụng tóc. Trong tình huống này, cơ thể sẽ ưu tiên sử dụng protein cho các chức năng quan trọng hơn như sửa chữa mô, tiêu hóa, điều hòa cân bằng pH và nước, và sản xuất hormone. Vì sự phát triển của tóc không phải là yếu tố sống còn, nên rụng tóc có thể xảy ra.
Tình trạng thiếu hụt các axit amin như histidine, leucine, valine và cysteine cũng thường gặp ở những người bị rụng tóc. Các nghiên cứu đã ghi nhận sự thiếu hụt histidine và leucine ở nhiều bệnh nhân mắc các loại rụng tóc khác nhau, bao gồm rụng tóc androgenetic và rụng tóc cấp tính.
**Phẫu thuật giảm cân:**
Phẫu thuật có thể giúp giảm cân nhanh chóng, nhưng đồng thời cũng có thể gây ra tình trạng thiếu hụt protein, vitamin và khoáng chất, dẫn đến rụng tóc. Một nghiên cứu năm 2020 tại Thổ Nhĩ Kỳ trên 112 phụ nữ trải qua phẫu thuật cắt dạ dày cho thấy, 72% số người tham gia bị rụng tóc sau phẫu thuật. Trong số này, gần 80% bắt đầu rụng tóc từ 3-4 tháng sau phẫu thuật và tình trạng này kéo dài trung bình 5,5 tháng.
Ngoài việc làm giảm sức chứa của dạ dày, một số phẫu thuật giảm cân còn khiến thức ăn đi qua một phần ruột, dẫn đến kém hấp thu chất dinh dưỡng và tăng nguy cơ thiếu hụt dinh dưỡng. Thông thường, tóc có thể bắt đầu mọc lại sau khoảng 6 tháng sau phẫu thuật.
Mặc dù rụng tóc không gây nguy hiểm trực tiếp, nhưng tình trạng thiếu hụt chất dinh dưỡng và hạn chế calo quá mức có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe, chẳng hạn như thiếu máu do thiếu sắt và mất cơ. Thiếu máu do thiếu sắt không chỉ gây rụng tóc mà còn có thể dẫn đến suy giảm chức năng não, vô sinh, bệnh tim, trầm cảm và rối loạn chức năng hệ miễn dịch. Những người bị rụng tóc thường có nồng độ sắt trong máu và tóc thấp hơn so với những người không bị rụng tóc.
Hạn chế calo và protein cũng có thể gây ra các tác dụng phụ khác như suy giảm chức năng cơ, các vấn đề về tim mạch và đường ruột, suy giảm chức năng miễn dịch và tăng nguy cơ trầm cảm. Ngoài ra, các bệnh lý khác như bệnh tự miễn ảnh hưởng đến da đầu cũng có thể gây rụng tóc. Do đó, nếu tình trạng rụng tóc kéo dài, bạn nên đến gặp bác sĩ để xác định nguyên nhân, vì nó có thể không liên quan đến việc giảm cân.
Để phòng ngừa và hạn chế rụng tóc, hãy đặt mục tiêu giảm cân một cách lành mạnh và bền vững. Thay vì chạy theo các chế độ ăn kiêng “mốt”, hãy lựa chọn một chế độ ăn uống cân bằng, cung cấp cho cơ thể đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết để hoạt động tối ưu.
Nếu bạn đang áp dụng một chế độ ăn kiêng hạn chế nhiều loại thực phẩm, chẳng hạn như chế độ ăn chay, hãy đảm bảo bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng mà chế độ ăn này còn thiếu, như sắt và kẽm. Trước khi phẫu thuật giảm cân, hãy duy trì mức kẽm, sắt và vitamin B12 tối ưu, và bổ sung các dưỡng chất theo khuyến nghị của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng sau phẫu thuật.
Điều quan trọng là phải xác định chính xác nguyên nhân gây rụng tóc trước khi bắt đầu điều trị. Nếu rụng tóc là do thiếu hụt một hoặc nhiều chất dinh dưỡng, việc bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng này có thể ngăn ngừa rụng tóc và giúp tóc mọc lại. Nếu rụng tóc là do chế độ ăn kiêng hạn chế hoặc quá khắt khe, không cung cấp đủ calo hoặc chất dinh dưỡng cho cơ thể, bạn nên dừng chế độ ăn này ngay lập tức và chuyển sang một chế độ ăn uống cân bằng, ưu tiên các thực phẩm giàu dinh dưỡng.
Việc bổ sung kẽm, sắt, vitamin A, B9 và C bằng đường uống hoặc sử dụng các loại thực phẩm bổ sung khác có thể giúp kích thích mọc tóc. Tuy nhiên, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ loại thực phẩm bổ sung nào, để tránh lạm dụng. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng, việc bổ sung quá nhiều vitamin A, E và selen có thể gây phản tác dụng và khiến tóc rụng nhiều hơn.
Admin
Nguồn: VnExpress
