Hội sách Frankfurt 2025, sự kiện thường niên lớn nhất và sôi động nhất của ngành xuất bản toàn cầu, vừa khép lại với nhiều dấu ấn đáng chú ý. Diễn ra từ ngày 15 đến 19/10, sự kiện này đã thu hút sự tham gia của hơn 4.000 nhà xuất bản đến từ hơn 90 quốc gia và vùng lãnh thổ, cùng hơn 230.000 lượt khách tham dự, bao gồm độc giả, tác giả, nhà phát hành và các chuyên gia trong lĩnh vực văn hóa sáng tạo.
Một trong những chủ đề trọng tâm của hội sách năm nay là mối quan hệ phức tạp giữa con người và máy móc, đặc biệt là sự trỗi dậy của trí tuệ nhân tạo (AI). Các chuyên gia đều đồng tình rằng AI đang dần thay đổi toàn bộ chuỗi giá trị của ngành xuất bản, từ khâu sáng tạo, biên tập, dịch thuật cho đến phát hành và tiêu thụ sách. Điều này đồng thời đặt ra nhiều câu hỏi quan trọng về đạo đức nghề nghiệp, vấn đề bản quyền và giới hạn của trí tưởng tượng trong bối cảnh công nghệ phát triển mạnh mẽ.
Tại Sân khấu Đổi mới (Innovation Stage), các diễn giả đã giới thiệu những mô hình cấp phép mới, quy trình biên tập và sản xuất hiệu quả hơn nhờ ứng dụng AI trong phân tích dữ liệu, gợi ý nội dung và kiểm định bản quyền. Những công nghệ này hứa hẹn giúp các đơn vị xuất bản tiết kiệm đáng kể thời gian và chi phí, đồng thời mở ra cơ hội tiếp cận thị trường quốc tế một cách dễ dàng hơn. Tuy nhiên, Sân khấu Văn chương và Dịch thuật (Word – A Stage for Literature and Translation) lại tập trung vào khía cạnh đạo đức và quyền lợi của người sáng tạo, đặc biệt là vấn đề trả thù lao xứng đáng cho dịch giả khi công nghệ được sử dụng trong quá trình dịch thuật.
Diễn đàn Giáo dục (Education Forum) cũng đóng góp vào cuộc thảo luận bằng cách nhấn mạnh vai trò của giáo dục truyền thông trong thời đại AI. Các học giả cho rằng việc trang bị cho độc giả và người học khả năng phân biệt thông tin do con người tạo ra và thông tin do thuật toán tạo ra là vô cùng quan trọng, từ đó giúp họ tiếp nhận tri thức một cách tỉnh táo và có trách nhiệm hơn.
Bà Melissa Fleming, Phó Tổng thư ký Liên Hợp Quốc phụ trách Truyền thông toàn cầu, đã đặt ra câu hỏi mang tính cảnh báo trên Sân khấu Trung tâm (Centre Stage): “Ai đang kiểm soát hiện thực?”. Bà lo ngại rằng khi các thuật toán được vận hành vì mục đích thương mại hoặc chính trị, AI có thể bị lợi dụng để thao túng dư luận, bóp méo sự thật và làm xói mòn niềm tin của công chúng.
Các hoạt động bên lề của hội sách năm nay cũng phản ánh rõ nét sự dịch chuyển của ngành xuất bản sang môi trường đa phương tiện. Sự kiện Ngày sách lên màn ảnh (Book-to-Screen Day) đã quy tụ hàng trăm nhà xuất bản, hãng phim và công ty game, cho thấy sức sống mạnh mẽ của văn chương trong lĩnh vực điện ảnh và giải trí kỹ thuật số. Khu vực sách nói, với sự góp mặt của các nền tảng lớn như Spotify và Audible, cũng thu hút đông đảo khách tham quan, thể hiện tiềm năng bùng nổ của thị trường audiobook và podcast toàn cầu.
Theo The Bookseller, ở kỳ tổ chức lần thứ 77 này, dòng sách phi hư cấu tiếp tục ghi nhận sự tăng trưởng, phản ánh nhu cầu tìm kiếm tri thức và góc nhìn mới của độc giả trong một thế giới đầy biến động. Các tác phẩm về dân chủ, công nghệ, chủ nghĩa cực đoan và khoa học được đặc biệt săn đón, bao gồm cuốn luận bàn về bản chất dân chủ “Demos” của Owen Rees, “Greater Than Life Itself” của Vladimir Kara-Murza và hồi ký “On My Watch” của cựu Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg.
Mảng sách khoa học phổ thông cũng nhận được sự quan tâm lớn từ độc giả, với những tựa sách nổi bật như “Flint Hunters” của Emily H. Wilson, kết hợp giữa hồi ký và nghiên cứu khảo cổ học về 300.000 năm tiến hóa của nhân loại; “Life Is in Your Hands” của nhà vật lý Christophe Galfard; và “A Short History of Nearly Everything 2.0” của Bill Bryson, phần tiếp theo của cuốn “Lược sử vạn vật” từng chinh phục độc giả trên toàn thế giới.
Mặc dù vậy, tiểu thuyết vẫn giữ vững vị trí trung tâm tại Hội sách Frankfurt. Các thể loại được ưa chuộng trong những năm gần đây như kinh dị, lãng mạn và “romantasy” (giả tưởng pha yếu tố tình cảm) tiếp tục dẫn đầu. Theo thống kê, trong hơn 460 đầu sách được các đại lý mang tới hội chợ, các từ khóa “romance”, “romantasy” và “romcom” xuất hiện 53 lần, cho thấy nhu cầu tìm đọc những câu chuyện cảm xúc giữa một thế giới đầy bất ổn vẫn rất cao.
Với chủ đề “The Imagination Peoples the Air” (Tưởng tượng chắp cánh trong không trung), Philippines là quốc gia khách mời danh dự của hội sách năm nay. Hơn 100 tác giả Philippines đã tham gia sự kiện, mang đến những tác phẩm đa dạng về chủ đề, bao gồm hậu thuộc địa, bản sắc dân tộc, văn học LGBTQ+ và “climate fiction” (văn học về khí hậu).
Việt Nam cũng ghi dấu ấn tại hội sách với không gian trưng bày rộng 100 m2, nơi hơn 20 nhà xuất bản và tổ chức văn hóa Việt Nam giới thiệu hơn 1.200 đầu sách thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau, như văn học, lịch sử, văn hóa, thiếu nhi, khoa học, sách điện tử và sách nói.
Ông Nguyễn Nguyên, Cục trưởng Cục Xuất bản, In và Phát hành (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch), nhấn mạnh rằng Hội sách Frankfurt là biểu tượng của giao lưu văn hóa, nơi sách đóng vai trò là cầu nối đưa văn hóa Việt Nam đến gần hơn với độc giả trên toàn thế giới. Ông cũng cho biết các cơ quan xuất bản Việt Nam đang tích cực thúc đẩy các hoạt động hội nhập thị trường quốc tế, nhằm hiện thực hóa mục tiêu trở thành khách mời danh dự của hội sách vào năm 2030.
Hội sách Frankfurt, với truyền thống gần 600 năm, được tổ chức thường niên vào tháng 10, thu hút hàng trăm nghìn người từ khắp nơi trên thế giới đến trưng bày gian hàng và giới thiệu sách. Từ trước khi kỹ thuật in ấn ra đời, vào đầu thế kỷ 12, các thương nhân đã tập trung tại hội chợ thương mại ở Frankfurt để buôn bán những bản thảo viết tay.
Sau khi Johannes Gutenberg phát minh ra máy in chữ rời tại Mainz, các nhà in và nhà xuất bản nhanh chóng chọn Frankfurt làm nơi trao đổi và giới thiệu ấn phẩm của mình. Mặc dù không có tài liệu chính thức ghi nhận thời điểm ra đời, nhiều sử liệu cho thấy hội chợ đã hình thành vào năm 1462, khi hai thợ in Johann Fust và Peter Schöffer, những người tiếp quản xưởng in của Gutenberg, chuyển hoạt động kinh doanh đến Frankfurt. Từ đó, nơi đây trở thành trung tâm buôn bán và quảng bá sách lớn nhất châu Âu, đồng thời là điểm gặp gỡ quan trọng của giới học giả.
Ông Juergen Boos, giám đốc hội sách, chia sẻ trên Publishing Perspectives: “Từ khi ra đời, Frankfurt là nơi để giới xuất bản toàn cầu có thể giao thương, trao đổi và chia sẻ ý tưởng dựa trên tinh thần hòa bình và tôn trọng lẫn nhau, ngay cả khi thế giới đang trải qua nhiều biến động. Mọi người mang đến những trải nghiệm và quan điểm khác nhau, và chúng tôi tạo ra một nền tảng đối thoại, nơi các tiếng nói khác biệt có thể gặp gỡ và lắng nghe nhau”.
Admin
Nguồn: VnExpress
