Ngày 28/10, giới chức Brazil đã triển khai chiến dịch “Kiềm tỏa” quy mô lớn, nhắm vào băng đảng ma túy Comando Vermelho (Hồng Lệnh) tại hai khu ổ chuột Alemao và Penha ở thành phố Rio de Janeiro. Lực lượng tham gia chiến dịch lên đến 2.500 cảnh sát và binh sĩ, được hỗ trợ bởi trực thăng và xe bọc thép.
Thống đốc bang Rio de Janeiro, ông Claudio Castro, khẳng định đây là chiến dịch lớn nhất trong lịch sử thành phố, kết quả của một năm điều tra và hai tháng chuẩn bị kỹ lưỡng.
Theo ghi nhận của người dân địa phương, chiến dịch bắt đầu vào khoảng 3h30 sáng khi chó sủa liên tục, sau đó khu vực bị cắt điện và Internet. Đến khoảng 5h, những tiếng súng đầu tiên vang lên khi các thành viên băng đảng sử dụng vũ khí chống trả quyết liệt lực lượng chức năng.
Rene Silva, một lãnh đạo địa phương, cho biết: “Chúng tôi tỉnh giấc vì tiếng súng. Tiếng súng vang lên khắp mọi nơi.”
Lực lượng chức năng, với hàng chục xe bọc thép, tiến vào khu vực để truy lùng các đối tượng bị nghi là thành viên băng đảng Hồng Lệnh. Hai trực thăng cảnh sát quần thảo trên không, vừa yểm trợ vừa cung cấp thông tin tình báo cho lực lượng dưới mặt đất. Mục tiêu của chiến dịch, theo giới chức, là “bắt giữ các chỉ huy băng đảng” và “ngăn chặn sự mở rộng địa bàn của Hồng Lệnh”.
Băng đảng Hồng Lệnh trỗi dậy từ hệ thống nhà tù ở Rio de Janeiro vào cuối những năm 1970 và ngày càng bành trướng tại các khu ổ chuột. Theo Fogo Cruzado, một tổ chức phi lợi nhuận chuyên theo dõi tình trạng bạo lực ở Rio de Janeiro, đây là một trong bốn băng đảng đang tranh giành địa bàn, kiểm soát khoảng 20% khu vực đô thị.
Các băng đảng này không chỉ buôn bán ma túy mà còn chi phối các dịch vụ thiết yếu như Internet, nước, điện và giao thông, biến khu vực kiểm soát thành nguồn lợi nhuận khổng lồ.
Để đối phó với lực lượng cảnh sát, các thành viên băng đảng đã sử dụng thiết bị bay không người lái (drone) để thả chất nổ từ trên cao xuống. Thống đốc Castro đã công bố video ghi lại hình ảnh này và nhận định: “Đây là cách bọn tội phạm chống trả cảnh sát Rio de Janeiro: dùng drone thả bom. Đây là thách thức chúng tôi phải đối mặt, không phải tội phạm thông thường, mà là chủ nghĩa khủng bố ma túy.”
Một người dân Penha cho biết đây là lần đầu tiên họ chứng kiến băng đảng sử dụng drone để tấn công cộng đồng.
Băng đảng này còn dựng các hàng rào chắn bằng xe cộ rồi phóng hỏa, ngăn cản lực lượng chức năng tiếp cận. Khói đen bao trùm nhiều khu nhà.
Người dân địa phương mắc kẹt giữa cuộc xung đột, phải trốn trong nhà hoặc tìm cách chạy ra ngoài để đến nơi làm việc, tránh những làn đạn lạc. Trường học, trung tâm y tế và nhiều doanh nghiệp phải đóng cửa.
Một người dân giấu tên chia sẻ: “Đó là cảm giác tuyệt vọng thực sự. Tôi chạy vào phòng và đưa các con đến góc an toàn nhất trong nhà. Chúng tôi ở đó, không biết chuyện gì đang diễn ra bên ngoài.”
Đến chiều 28/10, tình trạng hỗn loạn lan rộng, khi các thành viên băng đảng cướp xe buýt và dùng chúng để chặn nhiều tuyến đường ở phía bắc và phía nam thành phố, bao gồm cả tuyến đường ra sân bay. Tiếng súng vẫn tiếp tục vang lên đến tối muộn, trước khi khu vực chìm vào tĩnh lặng.
Vài giờ sau, giới chức Rio de Janeiro tuyên bố chiến dịch thành công, với khoảng 60 nghi phạm bị tiêu diệt, 113 người bị bắt (trong đó có 10 trẻ vị thành niên) và thu giữ 91 súng trường cùng “lượng lớn ma túy”.
Tuy nhiên, khi các nhóm tình nguyện bắt đầu tìm kiếm người mất tích, số lượng thương vong bắt đầu tăng vọt. Người dân đã tìm thấy thêm 70 thi thể trong các khu rừng xung quanh, nâng tổng số người chết lên đến 132, bao gồm cả 4 cảnh sát. Hàng chục người khác bị thương. Hiện chưa rõ danh tính và mối liên hệ của những người thiệt mạng với băng đảng, cũng như ai là thủ phạm gây ra các vụ giết người.
Với hơn 130 người thiệt mạng, “Kiềm tỏa” trở thành chiến dịch đẫm máu nhất trong lịch sử Brazil, vượt qua vụ thảm sát nhà tù Carandiru năm 1992 ở Sao Paulo, khi cảnh sát quân sự đàn áp một cuộc nổi loạn khiến 111 tù nhân thiệt mạng.
Trước “Kiềm tỏa”, bang Rio de Janeiro đã chứng kiến hai chiến dịch đẫm máu khác vào năm 2021 và 2022 tại khu ổ chuột Jacarezinho và Vila Cruzeiro, khiến lần lượt 28 và 25 người thiệt mạng. Cả hai chiến dịch này đều diễn ra dưới thời Thống đốc Castro.
Chiến dịch “Kiềm tỏa” đang gây ra nhiều tranh cãi và đặt ra nhiều câu hỏi chưa có lời giải đáp, đặc biệt là về việc có dân thường vô tội thiệt mạng hay không. Một quan chức thừa nhận rằng chiến dịch đã không đạt được mục tiêu bắt giữ một chỉ huy băng đảng tại địa phương.
Quy mô và mức độ thương vong của chiến dịch đã gây sốc cho nhiều người dân Brazil. Các cuộc biểu tình đã nổ ra để phản đối việc chính quyền sử dụng vũ lực quá mức. Trong các cuộc biểu tình, người dân đã xếp hàng chục thi thể trên đường phố, trong đó có những thi thể bị biến dạng và mang dấu vết của các vết thương do dao đâm.
Nghị sĩ Henrique Vieira cáo buộc chính quyền bang Rio de Janeiro coi các khu ổ chuột như “lãnh thổ kẻ thù”, nơi cảnh sát được “trao quyền bắn giết” mà không tuân thủ luật pháp. Bộ trưởng Tư pháp Ricardo Lewandowski cho biết chính quyền liên bang không được thông báo về chiến dịch “Kiềm tỏa” và Tổng thống Brazil Luiz Inacio Lula da Silva đã “kinh hoàng” khi biết về số lượng người thiệt mạng.
Văn phòng Công tố Liên bang đã yêu cầu Thống đốc Castro báo cáo chi tiết về chiến dịch để xác định xem cảnh sát có hành động hợp pháp hay không. Victor Santos, lãnh đạo cơ quan an ninh bang Rio de Janeiro, cam kết sẽ điều tra mọi sai phạm nếu có.
Thống đốc Castro khẳng định rằng những người thiệt mạng trong chiến dịch là “tội phạm đã nổ súng từ trong rừng”. Ông nhấn mạnh: “Chẳng ai lại đi dạo trong rừng vào ngày xảy ra đụng độ. Những nạn nhân thực sự chỉ có các sĩ quan cảnh sát.”
Admin
Nguồn: VnExpress
