Trong đợt mưa lũ lớn cuối tháng 10 vừa qua tại Huế, nhiều khu vực trong Đại Nội ngập sâu, nhưng điện Thái Hòa, công trình trung tâm của Hoàng thành Huế, vẫn hiên ngang đứng vững và gần như khô ráo bên trong. Bí quyết nào giúp công trình này “miễn nhiễm” với lũ lụt?
Các chuyên gia cho rằng khả năng chống lũ của điện Thái Hòa đến từ nhiều yếu tố kết hợp, bao gồm nền móng cao ráo, quy hoạch tổng thể hợp lý qua nhiều triều vua Nguyễn, và hệ thống hồ nước bao quanh giúp thoát nước hiệu quả.
Tiến sĩ, kiến trúc sư Lê Vĩnh An, người có nhiều năm kinh nghiệm bảo tồn di tích kinh thành Huế, cho biết ngay từ khi xây dựng kinh thành vào năm 1802, vua Gia Long đã chú trọng đắp nền cao cho các công trình. Một lượng đất khổng lồ được huy động để tôn cao nền móng cung điện, đặc biệt là khu vực Hoàng thành, đảm bảo sự vững chắc và khả năng chống ngập.
Đến thời vua Minh Mạng (1831), Hoàng thành được quy hoạch lại một cách bài bản. Điện Thái Hòa được dời ra phía trước, phân tách rõ ràng khu vực ngoại triều và cung cấm. Nhà vua cũng cho nâng nền điện cao hơn so với sân bái đình, vừa thể hiện sự tôn nghiêm của nơi đặt ngai vàng, vừa tuân theo các nguyên tắc phong thủy. Tổng diện tích nền điện lên đến 1.360 m2, cao hơn tầng sân chầu thứ nhất 1 mét và cao hơn mặt đất tự nhiên 2,35 mét. Đây là một yếu tố then chốt giúp điện Thái Hòa vượt qua nhiều trận lụt lịch sử.
Theo kiến trúc sư Lê Vĩnh An, “Trục dũng đạo, nơi điện Thái Hòa tọa lạc, là điểm cao nhất trong Hoàng thành, có độ dốc mô phỏng hình mai rùa, vừa tôn vinh không gian ngai vàng, vừa đảm bảo khả năng thoát nước tự nhiên”.
Về mặt cấu trúc, điện Thái Hòa được xây dựng bằng gỗ lim theo kỹ thuật truyền thống, sử dụng hệ vì kèo chồng rường và mái ngói lưu ly nhiều lớp. Mái dốc và hiên rộng giúp nước mưa thoát nhanh chóng, không đọng trên mái hay chảy trực tiếp xuống chân cột. Chân móng được bó vỉa bằng đá thanh và gạch cổ, giúp nền công trình luôn khô ráo, hạn chế tối đa tình trạng thấm ẩm.
Như vậy, cấu trúc “ba lớp bảo vệ” gồm mái dốc, nền cao và hiên rộng giúp điện Thái Hòa ít bị tác động bởi nước mưa và độ ẩm.
Tiến sĩ, kiến trúc sư Dư Tôn Hoàng Long, Trường Đại học Đông Á (Đà Nẵng), nhấn mạnh vai trò quan trọng của hệ thống hộ thành hào và các con kênh bao quanh Hoàng thành Huế. Ban đầu, hệ thống này được thiết kế để phòng thủ, nhưng trong mùa mưa lũ, chúng giúp điều tiết dòng chảy, giảm áp lực nước dồn vào trung tâm và thoát nước ra ngoài nhanh chóng.
Tiến sĩ An cho biết thêm, hệ thống thoát nước quanh điện Thái Hòa được xây dựng bằng kỹ thuật đặc biệt, giúp thẩm thấu nước mưa một cách tối ưu. Hồ Thái Dịch phía trước điện được đắp bằng đá gan gà, xếp khan không dùng vữa, cho phép nước thấm nhanh xuống đất rồi chảy ra hộ thành hào, tránh tình trạng ứ đọng.
Dự án tu bổ tổng thể điện Thái Hòa được khởi công từ năm 2021 với kinh phí gần 130 tỷ đồng. Bên cạnh việc phục hồi mái ngói, hệ thống cột và sơn son thếp vàng, dự án còn bao gồm gia cố nền móng, lát lại bậc cấp đá thanh và cải tạo hệ thống thoát nước ngầm. Chính quyền thành phố Huế cũng duy trì việc nạo vét định kỳ các tuyến hào và rãnh thoát, kết hợp lắp đặt trạm bơm hỗ trợ trong các đợt mưa lớn, nhằm bảo vệ các di tích.
Các chuyên gia nhận định rằng nền móng vững chắc, kết cấu được gia cường, cùng với hệ thống thoát nước hiệu quả và công tác quản lý khuôn viên bài bản là những yếu tố then chốt giúp điện Thái Hòa tránh được ngập lụt và thiệt hại nặng nề trong đợt mưa lũ vừa qua. Tuy nhiên, để duy trì sự bền vững này, việc bảo dưỡng định kỳ, giám sát tình trạng nền móng và đảm bảo khả năng thoát nước của toàn khu vực là vô cùng quan trọng, không thể lơ là, chủ quan.
Điện Thái Hòa, được xây dựng từ năm 1805 dưới thời vua Gia Long, là nơi diễn ra các buổi triều nghi trọng đại, như lễ đăng quang, lễ khánh thọ hay đón tiếp sứ thần. Công trình này được xem là biểu tượng kiến trúc và văn hóa tiêu biểu nhất của quần thể di tích cố đô Huế, lưu giữ hệ thống hoành phi, câu đối, thơ văn trang trí theo hình thức “nhất thi, nhất họa”. Năm 2016, UNESCO đã công nhận hệ thống này là Di sản tư liệu thuộc Chương trình Ký ức thế giới khu vực châu Á – Thái Bình Dương.
Admin
Nguồn: VnExpress
