Trong cuộc sống hiện đại đầy áp lực, nhiều bạn trẻ đang tìm đến thực phẩm chế biến sẵn, đặc biệt là đồ ngọt, như một cách để giải tỏa căng thẳng. Tuy nhiên, thói quen này có thể gây ra những hệ lụy nghiêm trọng cho sức khỏe thể chất và tinh thần.
Lan Anh, sinh viên năm cuối ngành Kinh tế tại TP.HCM, từng tự hào về chế độ ăn uống lành mạnh của mình. Thế nhưng, lịch học dày đặc, bài tập nhóm và thời hạn báo cáo liên tục khiến cô không còn thời gian nấu nướng. Để giữ tỉnh táo và giảm căng thẳng trong những đêm ôn bài khuya, Lan Anh thường xuyên đặt một ly trà sữa trân châu đường đen cỡ lớn kèm bánh su kem. Cô chia sẻ rằng một ly trà sữa ngọt ngào giúp cô quên đi mệt mỏi và cảm thấy như được nạp năng lượng ngay lập tức. Tuy nhiên, chỉ sau vài tháng, cơ thể cô bắt đầu “báo động” với tình trạng tăng cân mất kiểm soát, đầy hơi, khó chịu bụng và mụn viêm liên tục. Lan Anh nhận ra rằng mình đã lạm dụng đồ ngọt để đối phó với căng thẳng, và điều này gây ra nhiều tác hại hơn là lợi ích. Cô quyết tâm học cách quản lý thời gian và tìm kiếm những phương pháp giảm căng thẳng lành mạnh hơn.
Tương tự, Huy, 25 tuổi, nhân viên thiết kế đồ họa tại Tây Ninh, cũng rơi vào vòng xoáy này. Với lịch làm việc dày đặc và những buổi họp kéo dài đến khuya, anh thường xuyên bỏ bữa chính và thay thế bằng bánh donut, bánh mì ngọt hoặc trà sữa để duy trì năng lượng và giải tỏa căng thẳng. Vốn là một người năng động và thường xuyên tập gym, Huy đã tăng hơn 10 kg chỉ sau nửa năm, đồng thời thường xuyên bị đau đầu, mệt mỏi và tụt đường huyết. Bác sĩ cảnh báo anh có nguy cơ tiền tiểu đường do tiêu thụ quá nhiều đường từ đồ uống và bánh ngọt, kết hợp với căng thẳng kéo dài. Huy hối hận vì đã coi nhẹ việc ăn uống và nhận ra hậu quả rõ rệt của thói quen này. Anh quyết tâm thay đổi bằng cách mang theo những bữa ăn lành mạnh và tìm kiếm những cách thư giãn khác để không để công việc ảnh hưởng đến sức khỏe.
Bác sĩ Phan Thái Tân, huấn luyện viên sức khỏe, nhận định rằng Lan Anh và Huy chỉ là hai trong số rất nhiều bạn trẻ đang sử dụng thực phẩm siêu chế biến, giàu đường như một cơ chế đối phó với căng thẳng. Thế hệ trẻ ngày nay phải đối mặt với nhiều áp lực, bao gồm áp lực thành tích, sự bất ổn của thị trường lao động, nỗi lo bị trí tuệ nhân tạo thay thế và chi phí sinh hoạt leo thang. Những gánh nặng tâm lý này càng trở nên trầm trọng hơn bởi cảm giác cô đơn trong một thế giới ngày càng phụ thuộc vào công nghệ.
Khi căng thẳng, cơ thể giải phóng cortisol, một hormone có thể làm tăng cholesterol, đường huyết và huyết áp nếu tình trạng này kéo dài. Về mặt dinh dưỡng, trà sữa và bánh ngọt là những thực phẩm siêu chế biến, chứa nhiều đường tinh luyện, chất béo công nghiệp và phụ gia, nhưng lại có giá trị dinh dưỡng rất thấp. Chúng làm đường huyết tăng vọt, kích thích insulin tiết ra quá mức, dẫn đến cảm giác đói nhanh hơn và tạo ra một chu kỳ ăn uống không lành mạnh. Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí y khoa The Lancet cho thấy rằng chế độ ăn nhiều thực phẩm siêu chế biến có liên quan đến nguy cơ mắc hơn 32 loại bệnh khác nhau, bao gồm ung thư, bệnh tim mạch, tiểu đường và các vấn đề sức khỏe tâm thần.
Trà sữa đã trở thành một phần không thể thiếu trong văn hóa giới trẻ Việt Nam kể từ khi xuất hiện vào năm 2002. Theo báo cáo của Momentum Works và qlub, người tiêu dùng Đông Nam Á chi 3,66 tỷ USD mỗi năm cho trà sữa, trong đó thị trường Việt Nam đạt quy mô 8.500 tỷ đồng (khoảng 362 triệu USD). Thạc sĩ dinh dưỡng Trương Nhật Khuê Tường, Đại học Y Dược TP. HCM, cho biết một ly trà sữa 500ml có thể chứa từ 300 đến 500 calo, tương đương với một bữa ăn chính như một tô phở. Tuy nhiên, lượng calo này chủ yếu đến từ đường lỏng, không kích hoạt các hormone báo no hiệu quả. Điều này dẫn đến việc nhiều người trẻ vẫn có thể ăn thêm một bữa lớn sau khi uống trà sữa.
Vị ngọt đậm kết hợp với chất béo trong trà sữa tạo ra một “công thức vàng” kích thích não bộ sản sinh dopamine, mang lại cảm giác sung sướng tức thì. Não bộ ghi nhớ trải nghiệm này và hình thành một vòng lặp thèm muốn, một dạng “nghiện đường” có cơ chế tương tự như nghiện nicotine. Thói quen này không chỉ làm lệch chuẩn vị giác tự nhiên mà còn gây mất cân bằng hệ vi sinh vật đường ruột. Đường là thức ăn ưa thích của các vi khuẩn có hại, làm giảm số lượng lợi khuẩn, dẫn đến rối loạn tiêu hóa, suy giảm miễn dịch và gia tăng tình trạng viêm mãn tính trong cơ thể.
Các chuyên gia cho rằng stress là một phần tất yếu của cuộc sống hiện đại. Điều quan trọng là cần nhận ra bản thân đang gặp vấn đề và đánh giá tình trạng này ở góc độ tích cực. Mỗi người nên học và tập luyện các kỹ năng ứng phó để giữ cho tâm lý cân bằng và tránh căng thẳng mãn tính, một yếu tố nguy cơ cao dẫn đến các bệnh nghiêm trọng khác.
Thay vì ăn uống qua loa để đối phó với stress, hãy dành thời gian chuẩn bị những bữa ăn đơn giản nhưng giàu dinh dưỡng. Đồng thời, nên tạo thói quen ăn chậm, nhai kỹ để hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả hơn và duy trì cảm giác no lâu. Nếu vẫn muốn uống trà sữa, hãy hạn chế dần số lượng trong tuần, giảm lượng đường và sữa, và chọn kích cỡ ly nhỏ hơn. Ngoài ra, nên chọn mua trà sữa từ những thương hiệu uy tín, có nguồn gốc rõ ràng.
Các kỹ năng giảm stress khác được các bác sĩ khuyến cáo bao gồm thiền, tập thể dục như chạy bộ, ăn uống lành mạnh, tìm kiếm những thú vui, gặp gỡ bạn bè và tham gia các hoạt động thiện nguyện. Trong trường hợp stress nghiêm trọng, nên tìm đến bác sĩ chuyên khoa tâm thần để được điều trị bằng thuốc và liệu pháp tâm lý hành vi (CBT).
Admin
Nguồn: VnExpress
