Những câu hỏi như “Làm sao để không bị ‘chặt chém’ ở Hồ Gươm?” hay “Mua đồ ở phố cổ Hà Nội có dễ bị ‘hét giá’ không?” thường xuyên được du khách đặt ra cho Nguyễn Hữu Thanh Nhã, một hướng dẫn viên du lịch chuyên nghiệp.
Chị Nhã chia sẻ: “Mỗi khi nghe những câu hỏi như vậy, tôi cảm thấy khá bối rối, nhưng vẫn cố gắng trấn an khách rằng đó chỉ là những trường hợp cá biệt. Tuy nhiên, tôi vẫn không khỏi lo lắng rằng nếu tình trạng này tiếp diễn, du khách sẽ không muốn quay trở lại Việt Nam”.
Nỗi lo lắng của chị Nhã không phải là không có cơ sở. Mới đây, vào ngày 22/9, Công an quận Hoàn Kiếm đã phải hỗ trợ một gia đình du khách người Australia sau khi họ bị một tài xế xích lô “chặt chém” với giá 1,2 triệu đồng cho một cuốc xe, gấp sáu lần so với mức giá thông thường. Thậm chí, giá niêm yết trên các ứng dụng đặt xe tương tự chỉ khoảng 200.000 đồng.
Trước đó, vào tháng 7, một nhóm du khách đến từ Philippines cũng đã gặp phải tình huống tương tự khi bị một tài xế taxi “hét” giá gần 1,4 triệu đồng cho một quãng đường di chuyển chưa đầy một km.
Không chỉ vấn đề về giá cả, những trải nghiệm tiêu cực còn đến từ thái độ phục vụ. Nguyễn Hữu Công, một hướng dẫn viên chuyên dẫn khách Việt đi các nước Đông Nam Á, bày tỏ sự thoải mái khi mua sắm ở Thái Lan vì khách hàng được tự do trả giá và không hề bị khó chịu nếu không mua. Trái lại, anh từng bị mắng chỉ vì xem hàng mà không mua tại một cửa hàng ở Việt Nam.
Ngọc Anh, một du khách đến từ TP.HCM, cũng chia sẻ kỷ niệm không mấy vui vẻ khi đến Hà Nội. Cô bị chủ một cửa hàng “đốt vía” chỉ vì vào xem hàng vào sáng sớm nhưng không mua gì. “Tôi đâu biết quán đó đã có ai mở hàng hay chưa. Việc trở thành người mở hàng khiến tôi cảm thấy rất áp lực,” Ngọc Anh nói. Cô cho biết đã từng đi nhiều nước như Mỹ, Nhật Bản và các nước châu Âu, nhưng chưa bao giờ gặp phải tình huống tương tự.
Tại Hội thảo “Công nghiệp Văn hóa với phát triển Du lịch bền vững” diễn ra tại Ninh Bình vào cuối tháng 10, Tiến sĩ Nguyễn Văn Lưu, nguyên Vụ trưởng Đào tạo, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, đã nhấn mạnh rằng “văn hóa du lịch” là cách ứng xử và những chuẩn mực của tất cả các bên liên quan khi tham gia vào hoạt động du lịch, từ du khách, doanh nghiệp, cộng đồng địa phương cho đến các cơ quan quản lý nhà nước.
Theo Tiến sĩ Lưu, thực trạng văn hóa du lịch ở Việt Nam vẫn còn tồn tại nhiều vấn đề. Bên cạnh tình trạng “chặt chém”, ngành du lịch còn phải đối mặt với những hiện tượng như ăn xin, giả danh ăn xin gây phiền hà cho du khách, vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm tại nhiều nhà hàng, quán ăn, cũng như tình trạng xả rác bừa bãi và vệ sinh môi trường chưa đảm bảo tại các điểm dừng chân, trạm xăng.
Ngoài ra, việc tiếp nhận và giải quyết các khiếu nại của du khách cũng chưa được thực hiện một cách kịp thời, gây ra sự bức xúc. “Chúng ta vẫn còn thiếu sự kiểm tra, phát hiện và xử lý dứt điểm các hiện tượng tiêu cực,” Tiến sĩ Lưu nhận định.
Ông cũng chỉ ra rằng không chỉ những người làm dịch vụ, mà “nhiều người Việt khi đi du lịch cũng chưa thể hiện là những người có văn hóa, đặc biệt là khi ra nước ngoài, vẫn còn những hành động làm ảnh hưởng đến hình ảnh của đất nước”.
Những tồn tại này tạo ra một nghịch lý, đặc biệt khi nhìn vào những thành tựu mà ngành du lịch Việt Nam đã đạt được trong thời gian qua. Tiến sĩ Lưu cũng ghi nhận những điểm tích cực, chẳng hạn như nhận thức về văn hóa du lịch của những người làm trong ngành ngày càng được nâng cao. Nhiều công ty du lịch đã chú trọng hơn đến đạo đức kinh doanh và đặt khách hàng làm trọng tâm.
Bên cạnh đó, cảnh quan và các danh lam thắng cảnh cũng được tôn tạo một cách bài bản, cơ sở hạ tầng du lịch được hoàn thiện. Các thủ tục xuất nhập cảnh và hải quan được cải tiến, nhân viên phục vụ niềm nở hơn. Nhiều sự kiện du lịch được tổ chức một cách chuyên nghiệp.
Năm 2023, du lịch Việt Nam tiếp tục khẳng định vị thế trên bản đồ du lịch quốc tế khi được vinh danh ở nhiều hạng mục quan trọng tại lễ trao giải World Travel Awards (WTA) khu vực châu Á – Thái Bình Dương, bao gồm “Điểm đến hàng đầu châu Á” và “Điểm đến di sản hàng đầu”.
Các thành phố du lịch nổi tiếng như Hà Nội, TP.HCM và Hội An cũng nhận được nhiều giải thưởng danh giá, như “Điểm đến du lịch cho kỳ nghỉ ngắn ngày hàng đầu châu Á”, “Điểm đến sự kiện và lễ hội hàng đầu” và “Thành phố văn hóa hàng đầu”.
Ngành du lịch Việt Nam đang trên đà phục hồi mạnh mẽ. Năm 2023, Việt Nam đã đón 17,6 triệu lượt khách quốc tế, gần đạt đến con số 18 triệu lượt của năm 2019.
Trong năm 2024, Việt Nam đặt mục tiêu đón 25 triệu lượt khách quốc tế, 120-130 triệu lượt khách nội địa và đạt tổng doanh thu từ du lịch từ 950.000 đến 1.000.000 tỷ đồng. Tính đến hết quý 3 năm 2024, ngành du lịch Việt Nam đã đón hơn 15,4 triệu lượt khách quốc tế, đạt 61% so với mục tiêu đã đề ra.
Câu hỏi đặt ra là liệu Việt Nam có thể giữ chân du khách và đạt được những mục tiêu này hay không nếu những vấn đề về văn hóa du lịch vẫn chưa được giải quyết một cách triệt để.
Giáo sư Kim Si Bum từ Đại học Quốc gia Gyeongkuk (Hàn Quốc) cho rằng văn hóa chính là yếu tố thể hiện bản sắc của mỗi địa phương, và đó cũng là điều thu hút du khách. “Nếu muốn phát triển du lịch một cách bền vững, các quốc gia không thể phá hủy hay làm suy yếu những giá trị văn hóa chỉ để phục vụ cho mục đích phát triển du lịch,” ông nhấn mạnh.
Các chuyên gia trong ngành du lịch cho rằng việc xây dựng văn hóa du lịch cần được coi là một nhiệm vụ trọng tâm. Cần tăng cường công tác quản lý nhà nước, thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, đồng thời chủ động đấu tranh với những biểu hiện phi văn hóa.
Tiến sĩ Lưu đề xuất cần phát động các phong trào ứng xử văn minh trong du lịch một cách rộng khắp, đồng thời bố trí nhân viên hỗ trợ khách du lịch tại các điểm đến đông khách, đặc biệt là những người cao tuổi.
Từ góc độ của một người làm nghề, hướng dẫn viên Thanh Nhã cho rằng giải pháp nằm ở cả hai phía. “Tôi nghĩ rằng bên cạnh việc áp dụng các hình phạt thật nặng, cần có nhiều chương trình phổ cập kiến thức cho những người làm dịch vụ về tầm quan trọng của tính bền vững. Kinh doanh theo kiểu ‘chặt chém’ sẽ không thể phát triển lâu dài,” chị Nhã chia sẻ.
“Du lịch bền vững không chỉ là bảo vệ môi trường,” chị Nhã nói thêm. “Chỉ khi nào Việt Nam chấm dứt được tình trạng ‘chặt chém’, chúng ta mới có thể phát triển du lịch một cách bền vững.”
Admin
Nguồn: VnExpress
