Tại thành phố cảng Busan, Hàn Quốc, Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã có cuộc gặp trực tiếp vào ngày 30/10. Sau khoảng 1 giờ 40 phút đàm phán, cả hai nhà lãnh đạo đều bày tỏ sự hài lòng với kết quả đạt được.
Giới phân tích nhận định rằng cuộc gặp này mang lại những kết quả đủ để cả hai nhà lãnh đạo có thể tuyên bố “thành công”, mặc dù không bên nào chiếm ưu thế rõ ràng.
Nhà nghiên cứu Sun Chenghao từ Đại học Thanh Hoa nhận xét: “Hai bên đã cùng lùi một bước mà không ai cảm thấy thất bại.”
Cuộc gặp diễn ra trong bầu không khí tích cực. Ông Trump gọi ông Tập là “bạn lâu năm” và mô tả nhà lãnh đạo Trung Quốc là “kiệt xuất, được kính trọng, nhà đàm phán cứng rắn”. Đáp lại, ông Tập bày tỏ “rất vui” khi gặp ông Trump và đánh giá cao “đóng góp to lớn” của Tổng thống Mỹ vào nỗ lực giải quyết xung đột trên thế giới.
Trong phát biểu mở đầu, ông Tập nhấn mạnh rằng sự khác biệt về điều kiện quốc gia có thể dẫn đến những quan điểm khác nhau giữa Trung Quốc và Mỹ. Ông nói: “Việc hai nền kinh tế hàng đầu thế giới đôi khi có xích mích là điều tự nhiên.”
Phó giáo sư Wu Se-chih từ Đại học Kỹ thuật Hàng hải Đài Bắc cho rằng, những phát biểu của ông Tập cho thấy sự tinh tế trong việc nắm bắt mong muốn của ông Trump, đó là được nhìn nhận như một “tổng thống vì hòa bình”. Trong khi đó, Tổng thống Trump tập trung vào những kết quả có lợi cho ông trước cử tri trong nước.
Ông Wu nhận định: “Ông Trump đã tạo dựng được hình ảnh mong muốn: tự tin, chủ động và dẫn dắt cuộc gặp.”
Trên đường trở về Washington, Tổng thống Trump nói với phóng viên rằng ông chấm cuộc gặp với Chủ tịch Tập “12 điểm trên thang điểm 10”. Ông nói: “Đó là một loạt quyết định xuất sắc. Rất nhiều quyết định đã được đưa ra và không có gì bị bỏ sót.”
Theo giới quan sát, thành công lớn nhất của cuộc gặp là thỏa thuận xoa dịu căng thẳng thương mại đang leo thang. Mỹ chấp thuận giảm thuế nhập khẩu đối với hàng hóa liên quan đến fentanyl từ Trung Quốc, tạm hoãn một năm quy định hạn chế xuất khẩu hàng công nghệ cao cho các công ty trong danh sách đen của Bộ Tài chính Mỹ, và hoãn tăng phí với tàu có yếu tố Trung Quốc cập cảng.
Đổi lại, Trung Quốc hoãn triển khai một năm chính sách hạn chế xuất khẩu đất hiếm, đồng ý mua 12 triệu tấn đậu nành Mỹ trong niên vụ hiện tại và 25 triệu tấn mỗi năm trong ba năm tiếp theo, đồng thời tăng cường hợp tác chống buôn lậu fentanyl vào Mỹ.
David Ignatius, nhà bình luận của Washington Post, nhận xét: “Hai nhà lãnh đạo đã chọn lùi một bước khỏi bờ vực của kịch bản ‘tách rời kinh tế’ Mỹ – Trung mà nhiều nhà phân tích đã lo ngại.”
Christopher Johnson, giám đốc China Strategies Group, bình luận: “Hai bên đã nhận thấy tác động tiêu cực của việc ‘tách rời kinh tế’ và quyết định hàn gắn tạm thời. Điều này sẽ tạo thêm không gian cho chính phủ hai nước hành động.”
Với Chủ tịch Tập Cận Bình, cuộc gặp tại Hàn Quốc là cơ hội để thể hiện sức ảnh hưởng trên trường quốc tế và trong nước. Ông đã khẳng định sức mạnh đàm phán của Trung Quốc thông qua vị thế gần như độc quyền về đất hiếm và các thương vụ mua đậu nành Mỹ để đạt được những nhượng bộ từ phía Nhà Trắng.
Julian Gewirtz, cựu quan chức về chính sách Trung Quốc tại Bộ Ngoại giao Mỹ, nhận xét: “Rõ ràng là Trung Quốc ngày càng quyết đoán trong việc thể hiện đòn bẩy của mình và họ hài lòng với những nhượng bộ mà phía Mỹ đưa ra.”
Đáng chú ý, ông Tập đã thể hiện vị thế ngang hàng khi nói với ông Trump rằng cả hai bên cần rút ra bài học từ những biến động trong cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung.
Ông Tập nói: “Hai nước cần tính đến đại cục, tập trung vào lợi ích lâu dài của hợp tác, thay vì rơi vào vòng xoáy đáp trả lẫn nhau.” Theo Gewirtz, thông điệp ở đây là Trung Quốc đã thể hiện khả năng đáp trả và Mỹ cần ghi nhớ điều đó.
Giáo sư Zhu Feng từ Đại học Nam Kinh nhận định: “Sau khi ông Trump phát động cuộc chiến thuế quan và thương mại toàn cầu, Trung Quốc là nước duy nhất có khả năng ăn miếng trả miếng với Mỹ.” Ông nói thêm rằng thắng lợi lớn nhất của ông Tập là khiến Washington phải cân nhắc kỹ lưỡng trước khi áp đặt thêm biện pháp hạn chế thương mại với Bắc Kinh.
Theo ông Johnson, kết quả cuộc gặp cho thấy Trung Quốc đã chứng minh được khả năng tước đi “quyền chủ động leo thang” của Tổng thống Trump bằng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu những sản phẩm quan trọng trong ngành công nghệ cao.
Một số chuyên gia cho rằng Trung Quốc nắm thế chủ động trong cuộc chiến thương mại, phần lớn vì chính quyền ông Trump thiếu mục tiêu rõ ràng. Sau cuộc gặp, kết quả Trung Quốc thu được có phần lợi thế hơn, trong khi chỉ cần “khôi phục nguyên trạng” bằng cách mua đậu nành Mỹ và hoãn siết chặt xuất khẩu đất hiếm là đủ để ông Trump tuyên bố chiến thắng.
Jonathan Czin, chuyên gia tại Viện Brookings, bình luận: “Mục tiêu bề ngoài là giải quyết những vấn đề thương mại ảnh hưởng quan hệ hai nước, nhưng Trung Quốc đã khéo léo biến cuộc chơi thành trò ‘đập chuột chũi’, khiến chính quyền ông Trump phải liên tục đối phó với các vấn đề phát sinh.”
Báo cáo phân tích của BNP Paribas cũng cho thấy Washington đang dần chấp nhận thực tế phải đối đầu với một đối thủ ngang tầm, có khả năng gây tổn hại kinh tế thực sự cho Mỹ.
Kể từ khi ông Trump đắc cử nhiệm kỳ hai, Trung Quốc dường như đã chuẩn bị kỹ lưỡng cho những chiến thuật ông có thể sử dụng. Bắc Kinh tiếp tục nỗ lực ứng phó với biến động toàn cầu trong tương lai bằng kế hoạch 5 năm nhằm đẩy mạnh chiến lược tự chủ về công nghệ và công nghiệp.
Ông Wang Wen, viện trưởng Viện Nghiên cứu Tài chính Trùng Dương, cho biết: “Trung Quốc rất bình tĩnh khi đối mặt với mọi xung đột và khó khăn do Mỹ tạo ra. Mỹ vẫn là đối tác quan trọng, tuy nhiên trong bức tranh tổng thể của Trung Quốc, vị thế của Mỹ đang dần suy giảm.”
Các học giả Trung Quốc còn chỉ ra một thắng lợi quan trọng khác từ cuộc gặp tại Busan, đó là Bắc Kinh đang khiến ông Trump chú ý hơn tới hợp tác và làm việc với họ, thay vì các đồng minh truyền thống ở châu Âu.
Xin Qiang, chuyên gia về quan hệ Mỹ – Trung tại Đại học Phúc Đán, nhận định: “Nếu ông Trump thực sự muốn làm điều gì đó, nếu ông ấy muốn hướng đông, đội ngũ trợ lý của ông ấy sẽ không dám đi về phía tây.”
Admin
Nguồn: VnExpress
