Chính phủ vừa ban hành Nghị định 268, một văn bản hướng dẫn thi hành Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, trong đó nổi bật với chính sách sử dụng phiếu hỗ trợ tài chính (voucher). Đây là một cách tiếp cận mới, chưa từng có trong các chương trình hỗ trợ đổi mới sáng tạo trước đây tại Việt Nam.
Theo đó, Nhà nước sẽ cấp voucher thông qua Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia và các quỹ phát triển khoa học, công nghệ của bộ, ngành, địa phương, nhằm khuyến khích người tiêu dùng và doanh nghiệp trải nghiệm các sản phẩm, dịch vụ mới. Mục tiêu là tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp đưa sản phẩm “Make in Vietnam” ra thị trường. Các sản phẩm được lựa chọn phải đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật, có yếu tố mới về công nghệ, tính năng hoặc mô hình kinh doanh, đặc biệt ưu tiên công nghệ cao, công nghệ chiến lược và có khả năng nhân rộng.
Tại buổi họp báo ngày 31/10 do Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức, ông Chu Thúc Đạt, Phó cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo, nhấn mạnh rằng chính sách voucher cùng với hoạt động hỗ trợ lãi suất vay là hai điểm nổi bật của Nghị định 268. Ông Đạt kỳ vọng rằng những biện pháp này sẽ hỗ trợ trực tiếp các doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp và thúc đẩy văn hóa sáng tạo trong khu vực tư nhân.
Cục Đổi mới sáng tạo giải thích rằng voucher là một cơ chế hỗ trợ tài chính “kép”. Thay vì cấp tiền trực tiếp cho nhà sản xuất, Nhà nước sẽ cấp phiếu mua hàng cho người tiêu dùng hoặc doanh nghiệp. Cơ chế này được thiết kế để đảm bảo tính minh bạch, chỉ chi ngân sách khi có giao dịch thực tế. Quỹ Đổi mới công nghệ quốc gia sẽ xây dựng chương trình voucher cho từng lĩnh vực ưu tiên, lựa chọn các sản phẩm và dịch vụ đã sẵn sàng thương mại hóa. Sau đó, người dùng hoặc doanh nghiệp có nhu cầu sẽ nhận voucher để mua sản phẩm, và doanh nghiệp cung cấp sản phẩm sẽ hoàn lại phiếu cho Quỹ để nhận hỗ trợ tài chính.
Đại diện Cục Đổi mới sáng tạo nhận định đây là một “cú hích kép”, vừa hỗ trợ bên cung, vừa kích thích bên cầu, giúp giải quyết bài toán “con gà và quả trứng” trong thương mại hóa công nghệ. Theo vị đại diện này, nhiều sản phẩm “Make in Viet Nam” có chất lượng tốt nhưng gặp khó khăn trong việc tìm kiếm khách hàng ban đầu do người dùng e ngại rủi ro khi thử sản phẩm mới. Voucher sẽ phá vỡ rào cản này, giúp sản phẩm vượt qua “thung lũng chết” để tiếp cận thị trường.
Nghị định 268 không chỉ có voucher mà còn tạo ra một “bộ công cụ tài chính đa dạng”, mỗi công cụ nhắm đến một giai đoạn và giải quyết một “nút thắt” khác nhau trong quá trình đổi mới sáng tạo. Chẳng hạn, ở giai đoạn nghiên cứu và phát triển ban đầu, doanh nghiệp có thể nhận tài trợ hoặc đặt hàng. Khi mở rộng sản xuất, họ sẽ được hỗ trợ lãi suất vay. Voucher là mảnh ghép cuối cùng, hỗ trợ doanh nghiệp thâm nhập thị trường khi sản phẩm đã sẵn sàng thương mại hóa.
Mỗi công cụ này đi kèm với một cơ chế sàng lọc riêng. Để được tài trợ, doanh nghiệp phải chứng minh được tính vượt trội của ý tưởng. Để được hỗ trợ lãi suất, họ phải thuyết phục ngân hàng. Và để tham gia chương trình voucher, sản phẩm phải đủ tốt để được thị trường chấp nhận.
Cục Đổi mới sáng tạo cho rằng việc kết hợp các công cụ này sẽ giúp hình thành một hệ sinh thái mở và cạnh tranh, nơi doanh nghiệp ở mọi giai đoạn, từ ý tưởng, nghiên cứu đến thương mại hóa, đều có thể tìm kiếm sự hỗ trợ phù hợp từ Nhà nước.
Như vậy, Nghị định 268 kiến tạo một hệ thống hỗ trợ liền mạch, từ phòng thí nghiệm đến thị trường. Đại diện Cục Đổi mới sáng tạo bày tỏ tin tưởng rằng bằng cách trao cho doanh nghiệp nhiều công cụ phù hợp, Nghị định sẽ khơi dậy nội lực, thúc đẩy sự cạnh tranh lành mạnh và hình thành một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo năng động, đủ sức tạo ra những sản phẩm công nghệ chinh phục thị trường trong nước và quốc tế.
Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, do Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì soạn thảo và được Quốc hội thông qua vào tháng 6, cụ thể hóa tinh thần của Nghị quyết 57, thể hiện tầm nhìn và khát vọng đưa Việt Nam trở thành một quốc gia hùng cường thông qua phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Đây là lần đầu tiên “đổi mới sáng tạo” được đặt ngang hàng với khoa học công nghệ, thể hiện một sự thay đổi căn bản trong tư duy phát triển của đất nước.
Admin
Nguồn: VnExpress
