Ít nhất 40 thi thể được tìm thấy trên các đường phố của Rio de Janeiro sau cuộc đụng độ khốc liệt giữa cảnh sát Brazil và băng đảng Comando Vermelho. Vào ngày 28/10, chính quyền Rio de Janeiro đã triển khai khoảng 2.500 cảnh sát và binh lính, cùng với sự hỗ trợ của trực thăng và xe bọc thép, để tấn công các khu ổ chuột Penha và Alemao, trấn áp các thành viên băng đảng Comando Vermelho. Giao tranh dữ dội đã nổ ra, dẫn đến ít nhất 119 người thiệt mạng, bao gồm 115 nghi phạm và 4 cảnh sát.
Chiến dịch này, được xem là hành động quyết liệt nhất từ trước đến nay của cảnh sát Rio de Janeiro, đã bắt giữ 81 nghi phạm. Thống đốc Rio de Janeiro, ông Claudio Castro, bày tỏ sự ủng hộ đối với cuộc truy quét, gọi đây là “ngày lịch sử” trong cuộc chiến chống tội phạm của bang. Tuy nhiên, các tổ chức nhân quyền đã lên tiếng kêu gọi một cuộc điều tra về chiến dịch này do số lượng người chết quá lớn.
Vậy, Comando Vermelho là một tổ chức như thế nào, và tại sao nó lại gây ra mối đe dọa lớn đến mức cảnh sát Brazil phải có những hành động mạnh tay như vậy?
Theo InSight Crime, một tổ chức chuyên nghiên cứu về tội phạm có tổ chức, Comando Vermelho là băng đảng tội phạm lâu đời nhất ở Brazil. Tổ chức này được thành lập trong một nhà tù ở Rio de Janeiro vào những năm 1970, ban đầu là một quỹ hỗ trợ các cuộc vượt ngục và cải thiện điều kiện sống cho tù nhân.
InSight Crime cho biết, “Điều kiện sống tồi tệ trong nhà tù Candido Mendes trên đảo Ilha Grande thuộc bang Rio de Janeiro đã thúc đẩy các tù nhân tập hợp lại để cùng nhau tồn tại”.
Tuy nhiên, sau đó, băng đảng này chuyển sang cướp ngân hàng, một hoạt động tội phạm phổ biến vào những năm 1980. Nhận thấy buôn bán ma túy mang lại lợi nhuận cao hơn và ít rủi ro hơn, Comando Vermelho bắt đầu buôn bán cần sa quy mô nhỏ tại các khu ổ chuột của Rio de Janeiro.
Nửa thế kỷ sau, Comando Vermelho đã mở rộng quy mô đáng kể, tham gia vào buôn bán cocaine, cần sa và vũ khí trên phạm vi quốc tế. Theo Insight Crime, băng đảng này có tới 30.000 thành viên, phần lớn là những thanh niên nghèo khó, da màu, sống trong các khu ổ chuột và thường xuyên sử dụng ma túy.
Trong thập kỷ qua, Comando Vermelho đã mở rộng phạm vi hoạt động trên khắp Brazil thông qua liên minh với các băng đảng địa phương khác. Từ năm 2022, tổ chức này bắt đầu tái chiếm các khu phố ở Rio de Janeiro, những nơi trước đây nằm dưới sự kiểm soát của các băng đảng ma túy đối thủ hoặc các lực lượng bán quân sự. Hiện nay, Comando Vermelho được cho là đang kiểm soát “một nửa thành phố”.
Đến năm 2024, cán cân quyền lực trong thế giới ngầm tội phạm đã nghiêng về phía Comando Vermelho. Tổ chức này cũng đang mở rộng quyền kiểm soát ra ngoài Rio de Janeiro. Theo AP, vào cuối năm ngoái, Comando Vermelho đã kiểm soát một nửa số đô thị ở vùng Amazon, tăng từ 1/4 so với năm trước đó.
Theo Julia Quirino, nghiên cứu sinh tiến sĩ ngành Xã hội học và Nhân chủng học tại Đại học Liên bang Rio de Janeiro (UFRJ), chỉ 11% lợi nhuận của Comando Vermelho đến từ buôn bán ma túy. Phần còn lại đến từ việc “tống tiền các thương nhân” và cung cấp các dịch vụ “thiết yếu” như phân phối khí đốt, bán nước và vận tải. Gần đây, băng đảng này còn phát triển một ứng dụng di động chia sẻ chuyến đi.
Bà Quirino cho biết: “Đây là dấu hiệu cho thấy các nhóm vũ trang bất hợp pháp đang kết hợp công nghệ số để mở rộng khả năng kiểm soát lãnh thổ và đa dạng hóa doanh thu”.
Ignacio Cano, một học giả nghiên cứu về tội phạm có tổ chức tại Đại học bang Rio de Janeiro, mô tả Comando Vermelho là “băng đảng bạo lực nhất, chống đối cảnh sát mạnh nhất và trực diện nhất”. Ông cho rằng bất kỳ cảnh sát nào lên kế hoạch tấn công vào sào huyệt của Comando Vermelho đều biết rõ rằng sẽ vấp phải sự kháng cự dữ dội.
Một người dân Rio de Janeiro cho biết Comando Vermelho đã chống trả cảnh sát bằng vũ khí hạng nặng và ném bom từ máy bay không người lái (drone), mô tả cảnh tượng “không khác gì xung đột ở Ukraine”.
Giới chức cho biết cuộc đột kích ở Rio de Janeiro nhằm ngăn chặn sự bành trướng hơn nữa của Comando Vermelho. Chính quyền Rio de Janeiro cũng muốn mạnh tay với băng đảng này vì đã cho phép các trùm ma túy từ các bang khác tị nạn trong thành phố.
Marta Hurtado, phát ngôn viên Văn phòng Cao ủy Liên Hợp Quốc về Nhân quyền (OHCHR), cho biết bà “hiểu rõ những thách thức trong việc đối phó với những băng đảng bạo lực và được tổ chức tốt như Comando Vermelho”. Tuy nhiên, bà kêu gọi Brazil “phải đảm bảo rằng các chiến dịch thực thi pháp luật phải tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế về việc sử dụng vũ lực”.
Admin
Nguồn: VnExpress
