Trong 9 tháng đầu năm 2025, Trung Quốc đã trở thành nhà nhập khẩu dầu thô lớn nhất thế giới, với lượng nhập trung bình vượt quá 11 triệu thùng mỗi ngày, thậm chí vượt qua sản lượng hàng ngày của Arab Saudi. Động thái này không chỉ đáp ứng nhu cầu năng lượng khổng lồ của quốc gia mà còn củng cố đáng kể kho dự trữ dầu chiến lược.
Theo ước tính của giới phân tích, mỗi ngày có khoảng 1-1,2 triệu thùng dầu được chuyển vào các kho dự trữ của Trung Quốc. Nhờ đó, tổng lượng dầu dự trữ của nước này đã vượt quá 1 tỷ thùng, tạo ra một “vùng đệm” an toàn, giúp Bắc Kinh ứng phó hiệu quả với các gián đoạn trên thị trường dầu mỏ quốc tế hoặc các biến động địa chính trị khó lường.
Thời điểm tích trữ dầu của Trung Quốc được đánh giá là có tính toán chiến lược. Vào tháng 10, giá dầu giảm xuống gần mức thấp nhất trong 5 năm, với dầu thô Brent dao động quanh mức 65 USD/thùng. Lợi dụng cơ hội này, Trung Quốc đã tăng cường mua vào, tối ưu hóa chi phí và nâng cao hiệu quả dự trữ.
Bên cạnh yếu tố giá cả, Trung Quốc cũng lo ngại về những ảnh hưởng tiềm tàng từ các cuộc tấn công liên tiếp của Ukraine vào hạ tầng năng lượng của Nga, có thể gây gián đoạn nguồn cung dầu xuất khẩu. Theo nhà phân tích Rebecca Feng của WSJ, những lo ngại này đã thúc đẩy Bắc Kinh tăng cường mua dầu từ tháng 3.
An ninh năng lượng luôn là ưu tiên hàng đầu của giới lãnh đạo Trung Quốc. Sự phụ thuộc vào nhập khẩu, chiếm khoảng 70% lượng dầu tiêu thụ, được xem là một thách thức lớn. Chủ tịch Tập Cận Bình đã nhiều lần nhấn mạnh tầm quan trọng của việc “giữ vững bát cơm năng lượng trong tay chúng ta”.
Để giảm bớt sự phụ thuộc vào dầu nhập khẩu, Trung Quốc đã đầu tư hàng trăm tỷ USD vào việc khôi phục sản xuất dầu thô trong nước và xây dựng ngành công nghiệp xe điện lớn nhất thế giới. Đồng thời, nước này cũng tăng cường mua dầu giá rẻ từ nhiều nguồn, trong đó Nga là đối tác lớn nhất, nhằm củng cố kho dự trữ quốc gia.
Trung Quốc bắt đầu xây dựng kho dự trữ dầu mỏ chiến lược (SPR) từ năm 2004. Sau hai thập kỷ phát triển, nước này đã thiết lập các cơ sở dự trữ quy mô lớn tại nhiều địa điểm, bao gồm thành phố Chu Sơn ở phía đông và thành phố cảng Đại Liên ở đông bắc. Mặc dù quy mô chính xác của các kho này không được công bố, các nhà phân tích ước tính tổng trữ lượng dầu hiện ở mức 1,2-1,3 tỷ thùng.
Theo Kelly Xu, chiến lược gia về hàng hóa và năng lượng tại Alpine Macro (Canada), kho dự trữ dầu mỏ chiến lược và thương mại hiện tại của Trung Quốc đủ sức đảm bảo nguồn cung trong trường hợp gián đoạn ngắn hạn. Bà dự đoán xu hướng tích trữ dầu sẽ tiếp tục trong năm 2026, với khoảng 400 triệu thùng trong kho dự trữ chiến lược và 800 triệu thùng trong kho thương mại do các công ty dầu mỏ Trung Quốc nắm giữ.
Tổng công suất lưu trữ của Trung Quốc đã tăng lên hơn 2 tỷ thùng vào cuối năm 2024, so với 1,4 tỷ thùng vào năm 2015. Điều này cho thấy nước này mới chỉ sử dụng khoảng 60% công suất lưu trữ. Nhà phân tích Lin Ye của Rystad Energy (Na Uy) ước tính Trung Quốc sẽ tăng thêm khả năng lưu trữ 124 triệu thùng vào cuối năm nay, tạo thêm không gian tích trữ trong năm 2026.
Bất chấp các lệnh trừng phạt gần đây của Mỹ nhằm vào hai tập đoàn dầu khí lớn của Nga, Rosneft và Lukoil, các nhà phân tích cho rằng các nhà máy lọc dầu Trung Quốc khó có khả năng giảm mua dầu từ Nga. Lệnh trừng phạt của Mỹ được cho là sẽ hạn chế khả năng giao dịch toàn cầu bằng đồng đô la của các công ty này. Tuy nhiên, theo Bộ Năng lượng Nga, đồng nhân dân tệ Trung Quốc chiếm tới 67% trong thanh toán xuất khẩu dầu của Nga, trong khi đồng đô la chỉ chiếm 5%.
Phần lớn dầu nhập khẩu từ Nga được chuyển đến các nhà máy lọc dầu tư nhân quy mô vừa và nhỏ ở Trung Quốc. Do các nhà máy này có tài sản bằng đồng đô la hạn chế và chủ yếu giao dịch thông qua các ngân hàng khu vực, phục vụ khách hàng trong nước, nên ít bị ảnh hưởng bởi các lệnh trừng phạt của Mỹ. Một số nhà máy gần đây còn tăng cường sản xuất dầu thô giá rẻ nhập từ Iran.
Hiện tại, chưa có dấu hiệu nào cho thấy Bắc Kinh sẽ ngừng mua dầu từ Nga. Tuy nhiên, một số nhà phân tích dự đoán các cuộc gặp gần đây giữa lãnh đạo và quan chức Mỹ – Trung có thể thúc đẩy Bắc Kinh đồng ý mua dầu và khí đốt từ Washington.
Nhu cầu mua dầu tăng mạnh của Trung Quốc có tác động lớn đến thị trường toàn cầu, giúp ngăn giá dầu giảm sâu trong bối cảnh nguồn cung dư thừa. Theo Michael Haigh của Societe Generale, nếu Trung Quốc ngừng mua, giá dầu có thể giảm xuống mức 50 USD/thùng rất nhanh chóng.
Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) dự báo nguồn cung thế giới dư thừa trung bình 3,7 triệu thùng dầu mỗi ngày trong quý hiện tại, trong khi các nhà phân tích của JPMorgan đưa ra con số 3,6 triệu thùng. Tổ chức Các nước Xuất khẩu Dầu mỏ và các đồng minh (OPEC+) cũng góp phần vào tình trạng này khi tiếp tục bơm dầu vào thị trường.
Trong bối cảnh đó, hoạt động tích trữ dầu của Trung Quốc đóng vai trò như một yếu tố ổn định thị trường dầu mỏ toàn cầu. Các nhà phân tích kỳ vọng hoạt động này sẽ tiếp tục trong năm tới, đảm bảo Bắc Kinh có cả đòn bẩy và an ninh, bất kể những biến động địa chính trị nào có thể xảy ra.
Admin
Nguồn: VnExpress
