Giữa cái lạnh cuối đông tháng 1/2022 tại Hà Nội, sân bay Nội Bài đã đón những vị khách quốc tế đặc biệt sau thời gian dài đóng cửa vì đại dịch Covid-19. Đó là ba nhà khoa học tiên phong trong công nghệ mRNA: Tiến sĩ Katalin Karikó, Giáo sư Drew Weissman và Giáo sư Pieter Cullis, những người đồng nhận giải thưởng chính của VinFuture mùa đầu tiên.
Giáo sư Weissman nhớ lại: “Sân bay lúc đó rất vắng vẻ. Có lẽ chúng tôi là những vị khách nước ngoài đầu tiên được chào đón sau một thời gian dài đóng cửa.” Đoàn khách được đón tiếp theo một quy trình đặc biệt, bao gồm di chuyển bằng máy bay riêng, lưu trú tại khu cách ly, xét nghiệm thường xuyên và tuân thủ giãn cách nghiêm ngặt để đảm bảo an toàn.
Tiến sĩ Karikó chia sẻ: “Khi biết mình được trao Giải thưởng chính VinFuture, tôi vô cùng biết ơn. Đây là một giải thưởng hoàn toàn mới và chúng tôi là những người đầu tiên được vinh danh.” Chuyến đi đến Việt Nam không chỉ là một sự kiện khoa học mà còn là một hành trình mang dấu ấn cá nhân sâu sắc. “Con gái tôi đi cùng và chúng tôi đã có khoảng thời gian tuyệt vời. Tôi từng có những người bạn Việt Nam từ thời học ở Hungary. Được gặp lại họ sau 40 năm tại Việt Nam là một trải nghiệm vô cùng xúc động,” bà nói thêm.
Giáo sư Weissman đặc biệt xúc động trước tầm nhìn khác biệt của VinFuture. Hai năm sau đó, công trình nghiên cứu về vaccine mRNA ngừa Covid-19 đã mang về cho ông và Tiến sĩ Katalin Karikó giải Nobel Y Sinh danh giá. Ông nói: “VinFuture đã sớm nhận ra tiềm năng to lớn của công nghệ mRNA. Sự trân trọng đó có ý nghĩa đặc biệt đối với chúng tôi.”
Tối ngày 20/2/2022, tại Nhà hát Lớn Hà Nội, giải thưởng VinFuture đã tạo nên một khoảnh khắc lịch sử, nơi khoa học và lòng nhân ái giao thoa. Giáo sư Quarraisha Abdool Karim, đồng chủ nhân giải Đặc biệt dành cho nhà khoa học từ các nước đang phát triển, cùng chồng là Giáo sư Salim Abdool Karim, vẫn còn nhớ rõ những giây phút đáng nhớ đó.
Nhà dịch tễ học bệnh truyền nhiễm nổi tiếng người Nam Phi chia sẻ: “Chúng tôi vỡ òa trong niềm vui khi đứng trên sân khấu VinFuture. Trước đó, trên chuyến bay đặc biệt đến Việt Nam, chúng tôi đã gặp Tiến sĩ Karikó và Giáo sư Weissman, lúc đó chúng tôi chưa biết họ là chủ nhân của giải thưởng chính. Thật kỳ diệu khi biết rằng chính công trình mRNA của họ đã giúp nhân loại có vaccine và gián tiếp đưa chúng tôi đến Việt Nam vào thời điểm đó.”
Công trình của vợ chồng Giáo sư Karim tập trung vào gel tenofovir, một phương pháp đột phá trong việc ngăn ngừa lây nhiễm HIV ở phụ nữ trẻ, đặc biệt là tại khu vực châu Phi cận Sahara. Bà chia sẻ: “Giải thưởng VinFuture không chỉ ghi nhận những nỗ lực của chúng tôi mà còn thu hút sự chú ý toàn cầu đến thách thức HIV. Phần thưởng này giúp chúng tôi phát triển các chiến lược mới và cải thiện công tác phòng ngừa.”
Tại lễ trao giải mùa đầu tiên, VinFuture đã tôn vinh những phát minh có khả năng thay đổi thế giới, khẳng định sức mạnh của khoa học không chỉ nằm ở những khám phá mà còn ở khả năng gắn kết con người. Giáo sư Quarraisha cho biết: “Lễ trao giải thật bất ngờ và ấn tượng. Đây là lần đầu tiên tôi đến Việt Nam, và sự kiện này đánh dấu bước chuyển mình từ khủng hoảng Covid-19 sang trạng thái sống chung với đại dịch.”
Tiến sĩ Karikó, người được mệnh danh là “mẹ đẻ” của công nghệ mRNA, chia sẻ rằng trước đây bà không biết nhiều về Việt Nam. Tuy nhiên, chuyến đi 5 năm trước đã giúp bà học hỏi được nhiều điều từ các nhà khoa học Việt Nam, đặc biệt là cách Việt Nam xây dựng các trường đại học mới và thúc đẩy nghiên cứu. Bà tin rằng VinFuture đã góp phần đưa khoa học Việt Nam đến gần hơn với thế giới, tạo ra những điểm giao thoa để hình thành sự hợp tác trong tương lai.
Giáo sư Weissman, đồng chủ nhân giải thưởng Chính VinFuture 2021, cũng có chung quan điểm và nhận định rằng Việt Nam có tiềm năng trở thành một trung tâm nghiên cứu của khu vực. Theo ông, VinFuture đóng vai trò như một “chất xúc tác” giúp Việt Nam hòa nhập vào hệ sinh thái nghiên cứu toàn cầu, mở ra các mối liên kết học thuật và cơ hội hợp tác mới. Ông gợi ý: “Việt Nam nên tập trung vào các vấn đề của khu vực, chẳng hạn như vaccine sốt xuất huyết hay HPV, thay vì cạnh tranh ở những lĩnh vực đã được giải quyết. Điều này sẽ thu hút sự quan tâm của thế giới và thúc đẩy hợp tác.”
Sau hành trình 5 năm, VinFuture đã dần vượt ra khỏi khuôn khổ của một giải thưởng khoa học thông thường, góp phần xây dựng biểu tượng tri thức và nhân văn của thời đại, đồng thời khẳng định vị thế của Việt Nam trong lĩnh vực khoa học và công nghệ toàn cầu.
Admin
Nguồn: VnExpress
