Chứng kiến con trai lớp 8 say sưa với chiếc điện thoại hàng giờ liền, dán mắt vào TikTok và cười một mình, tôi cũng như nhiều phụ huynh khác không khỏi lo lắng, thậm chí bất lực. Đọc được những bài viết về việc trẻ nhỏ bị ảnh hưởng bởi nội dung phản cảm trên mạng xã hội, tôi nhận ra đây không còn là vấn đề riêng của gia đình nào mà đã trở thành một thực trạng đáng báo động trong xã hội.
Theo khảo sát của UNICEF Việt Nam năm 2022, đáng chú ý có đến 82% trẻ em từ 12 đến 13 tuổi và 93% trẻ từ 14 đến 15 tuổi sử dụng Internet hàng ngày, trung bình từ 5 đến 7 tiếng mỗi ngày. Những con số này thực sự khiến những bậc cha mẹ như tôi phải giật mình. Nó không đơn thuần là một thói quen giải trí, mà là dấu hiệu của sự lệ thuộc, thậm chí là nghiện mạng xã hội.
Các nền tảng trực tuyến phổ biến như TikTok, Facebook, Instagram hoạt động dựa trên thuật toán gợi ý. Mỗi hành động của người dùng như xem, thích hay dừng lại ở một nội dung nào đó đều được hệ thống ghi nhận và liên tục cung cấp những nội dung tương tự. Việc này vô tình “nuông chiều” sở thích của người dùng, khiến họ khó lòng rời mắt khỏi màn hình. Con trai tôi từng chia sẻ rằng, em chỉ định xem 5 phút nhưng sau đó lại bị cuốn vào những video hấp dẫn khác và không nhận ra mình đã sử dụng hơn một tiếng đồng hồ. Chính những thao tác vuốt màn hình vô thức ấy đã lấy đi rất nhiều thời gian quý báu của con.
Trong cuộc sống hiện đại ngày nay, nhiều bạn trẻ có ít cơ hội giao tiếp trực tiếp với gia đình và bạn bè. Lịch học dày đặc, áp lực từ công việc của cha mẹ đã tạo ra khoảng cách thế hệ ngày càng lớn. Mạng xã hội trở thành một “chốn nương náu” để các em tìm kiếm sự lắng nghe, những lượt yêu thích và lời khen ngợi. Con trai tôi từng tâm sự rằng việc nhận được lời khen khi đăng ảnh du lịch hoặc clip chơi đàn khiến em cảm thấy vui vẻ cả ngày. Tôi hiểu rằng, đằng sau việc nghiện mạng xã hội là nhu cầu được công nhận và yêu thương. Tuy nhiên, sự công nhận ảo này lại rất mong manh và dễ tan biến, khiến con cái chúng ta mãi đuổi theo nó.
Trước đây, nhiều bậc cha mẹ, trong đó có cả tôi, thường chỉ biết cấm đoán con sử dụng điện thoại thay vì dạy con cách sử dụng một cách có trách nhiệm. Việc cấm đoán này chỉ khiến con cái lén lút sử dụng và càng thêm tò mò. Trong khi đó, các chương trình giáo dục chính thức về “văn hóa mạng”, “an toàn số” hay “thói quen sử dụng công nghệ lành mạnh” vẫn còn thiếu trong nhà trường. Nếu chúng ta không giúp trẻ hiểu rõ cơ chế hoạt động của mạng xã hội và hướng dẫn các em cách kiểm soát thời gian, thì rất khó để các em tự thoát khỏi vòng luẩn quẩn của sự nghiện ngập.
Để đạt được thành công trong cuộc sống thực, chúng ta cần nỗ lực, kiên nhẫn và đôi khi phải chờ đợi rất lâu. Ngược lại, trên mạng xã hội, chỉ cần vài giây là có thể mang lại cảm giác vui vẻ và hứng thú. Một video hài hước hay một lượt “thả tim” có thể an ủi và kích thích não bộ sản sinh ra dopamine, một chất gây khoái cảm. Do đó, nhiều bạn trẻ lựa chọn thế giới ảo, nơi “niềm vui” đến nhanh chóng và dễ dàng hơn, thay vì đối mặt với những áp lực trong học tập và công việc.
Thực tế, không ít cha mẹ, bao gồm cả tôi, cũng thường xuyên lướt Facebook hàng giờ mà không nhận ra điều đó. Khi người lớn cũng mải mê với điện thoại, thì làm sao có thể trách con cái được? Trẻ em thường học hỏi bằng cách quan sát. Nếu cha mẹ không thể kiểm soát được bản thân, thì những lời khuyên về việc hạn chế sử dụng mạng xã hội sẽ trở nên vô nghĩa.
Hiện tại, thay vì cấm đoán, tôi cùng con xây dựng một kế hoạch sử dụng mạng xã hội hợp lý, giới hạn tối đa hai tiếng mỗi ngày, ưu tiên xem các nội dung liên quan đến học tập và kỹ năng, đồng thời dành thời gian trò chuyện cùng nhau mỗi tối. Bên cạnh đó, tôi khuyến khích con tham gia các hoạt động ngoài trời, đọc sách và gặp gỡ bạn bè.
Mạng xã hội không phải là xấu, vấn đề là chúng ta đã để nó chi phối cuộc sống quá nhiều. Tôi tin rằng, nếu cha mẹ, nhà trường và xã hội cùng chung tay đồng hành, giúp con trẻ hiểu được giá trị của thời gian và giao tiếp thực tế, thì mạng xã hội sẽ chỉ là một công cụ hữu ích, chứ không phải là “nhà tù vô hình” giam giữ tương lai của thế hệ trẻ.
Admin
Nguồn: VnExpress
