Tôi có hai cô con gái, một bé sinh năm 2006 và bé út sinh năm 2015, hiện đang học lớp 5. Dù hai con ở độ tuổi khác nhau, tôi luôn giữ một nguyên tắc nhất quán: không bao giờ ép con học.
Nhiều bậc phụ huynh thường nói: “Không ép thì làm sao con tiến bộ được?”, nhưng tôi tin rằng sự ép buộc không phải là thước đo của tình yêu thương. Thay vì thúc ép con học thêm, tôi thường nhắc nhở con đi ngủ sớm.
Tôi lo sợ con mệt mỏi, thiếu ngủ, và đôi mắt ngây thơ sẽ trở nên mệt mỏi vì những con chữ. Ngoài chương trình học chính khóa ở trường, nếu con chủ động muốn học thêm bất kỳ môn văn hóa hay năng khiếu nào, tôi luôn sẵn sàng đăng ký, đưa đón và hỗ trợ học phí. Tuy nhiên, nếu con nói rằng việc học thêm không hiệu quả, tôi sẽ ngay lập tức xin phép giáo viên cho con dừng lại.
Cả hai con gái của tôi đều tự xây dựng kế hoạch học tập riêng. Đây là kết quả của một quá trình rèn luyện từ khi còn nhỏ: rèn nề nếp, ý thức và thái độ sống. Tôi không tập trung vào việc dạy con học quá nhiều, mà chú trọng dạy con biết tự chịu trách nhiệm với việc học của mình. Chính vì vậy, tôi đã suy nghĩ rất nhiều khi đọc được thông tin về việc cha mẹ có thể bị phạt từ 5 đến 10 triệu đồng nếu ép con học quá sức.
Tinh thần của nghị định này là hoàn toàn đúng đắn. Thực tế đáng lo ngại là trẻ em Việt Nam đang phải chịu áp lực học tập quá lớn. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng rối loạn tâm lý, căng thẳng học đường và trầm cảm ở trẻ vị thành niên đang gia tăng đáng kể, và nguyên nhân hàng đầu là do kỳ vọng quá cao từ phía gia đình.
Tuy nhiên, có nhiều câu hỏi đặt ra, ví dụ như “học quá sức” được định nghĩa như thế nào? Liệu đó là học 5 tiếng mỗi ngày, 10 tiếng, hay học đến mức bật khóc? Một đứa trẻ có thể thức đến 11 giờ đêm vì say mê đọc sách, đó là niềm hạnh phúc. Nhưng một đứa trẻ khác bị ép ngồi học đến tận khuya, đó lại là sự khổ sở.
Về hình thức, cả hai trường hợp đều là “học nhiều”, nhưng bản chất lại hoàn toàn khác nhau. Nếu không có những tiêu chí rõ ràng, việc xử phạt rất dễ dẫn đến sự nhầm lẫn. Tình yêu của cha mẹ thường vụng về và đôi khi sai cách, nhưng đó là bản năng sâu sắc nhất của con người. Việc mọi hành vi trong gia đình đều có thể bị xem là “vi phạm hành chính” khiến tôi không khỏi băn khoăn.
Gốc rễ của việc cha mẹ ép con học nằm ở nỗi sợ bị tụt lại phía sau. Phụ huynh lo sợ con mình không đỗ vào trường chuyên, không vào được đại học danh tiếng, không tìm được việc làm tốt. Do đó, cần có những chính sách giảm tải chương trình học, định hướng nghề nghiệp rõ ràng, tư vấn tâm lý học đường và truyền thông giáo dục hiệu quả.
Vậy làm thế nào để cha mẹ không ép con học quá sức mà vẫn đồng hành cùng con một cách hiệu quả? Tôi đã tập cho hai con tính tự lập và tinh thần trách nhiệm từ khi còn bé.
Tôi hướng dẫn con sắp xếp góc học tập, tự kiểm tra bài vở, và đặc biệt là biết dừng lại khi cảm thấy mệt mỏi. Tôi không “học hộ” hay “học thay” con, mà dạy con những kỹ năng tự học, tự quản lý và tự điều chỉnh. Nhờ vậy, khi lớn lên, con tự xây dựng kế hoạch học tập chi tiết cho từng tuần, từng tháng. Tôi chỉ đóng vai trò là người “cố vấn” đứng bên cạnh. Tôi tin rằng, khi trẻ có kỷ luật từ bên trong, cha mẹ sẽ không cần đến những kỷ luật từ bên ngoài.
Cần có những trung tâm tư vấn tâm lý học đường hoạt động hiệu quả. Trẻ em ngày càng cảm thấy cô đơn, trong khi phụ huynh lại bối rối. Cần có những chuyên viên tâm lý được đào tạo bài bản, những buổi tọa đàm về chủ đề “học mà không áp lực”.
Xây dựng một cộng đồng phụ huynh, nơi mọi người chia sẻ kinh nghiệm thay vì so sánh. Tôi từng nghe nhiều bà mẹ hỏi nhau: “Con chị học mấy lớp học thêm rồi?”. Chỉ một câu nói đơn giản như vậy thôi cũng có thể gieo mầm áp lực. Thay vào đó, nếu phụ huynh chia sẻ kinh nghiệm nuôi dạy con vui vẻ, dạy con kỹ năng sống, đọc sách cùng con, thì “cuộc đua học thêm” sẽ bớt khốc liệt hơn. Nhà trường hoàn toàn có thể tổ chức những “Ngày cha mẹ – con cái” để phụ huynh lắng nghe chính con mình nói: “Con chỉ cần ba mẹ tin con”.
Một phần nguyên nhân dẫn đến việc ép con học là do lo lắng về tương lai. Nếu các trường học và các sở ban ngành cung cấp thông tin rõ ràng về những ngành nghề nào đang cần nhân lực, những hướng đi nào bền vững, các chương trình học nghề, cơ hội du học, thì cha mẹ sẽ bớt đi nỗi sợ hãi “nếu không học giỏi thì cuộc đời sẽ hỏng”. Bớt sợ hãi, tức là bớt ép buộc.
Admin
Nguồn: VnExpress
